از بین بردن حشره برنج با ۸ تکنیک ساده خانگی

از بین بردن حشره برنج کاری است که بهتر است به محض مشاهده انجام شود تا کیفیت و طعم برنج حفظ گردد. برای این کار می توان از روش های ساده و خانگی بهره گرفت؛ مثلاً تعویض گونی یا ظرف نگهداری، قرار دادن برنج در معرض نور مستقیم آفتاب برای چند ساعت، یا استفاده از قرص سیر درون مخزن برنج. همچنین تمیز کردن محل نگهداری و حفظ برنج در شرایط خشک و خنک، مانع رشد دوباره این حشرات می شود. در ادامه ی این مقاله از مجله شادمگ یادتان می دهیم چگونه از برنج نگهداری کنید.

حشره برنج چیست ؟

حشره برنج با نام Sitophilus oryzae که البته در میان مردم با عنوان شپشک برنج شناخته می شود یکی از آفات رایج غلات است. این حشره ریز به محصولاتی مثل برنج، گندم و ذرت آسیب می زند و با تغذیه از داخل دانه ها، سوراخ های ظریف و نامحسوسی در آن ها ایجاد می کند. معمولاً از زمان برداشت در مزرعه وارد برنج می شود و چون مراحل اولیه رشدش را درون دانه طی می کند تا قبل از بلوغ به راحتی دیده نمی شود.

حشره برنج از نظر ظاهری طولی بین ۳ تا ۵ میلی متر دارد. رنگ آن قهوه ای تیره تا قرمز مایل به قهوه ای یا حتی سیاه می باشد و سرش خرطومی شکل می باشد. همچنین شپشک برنج توان پرواز دارد. بنابراین ممکن است در بخش های دیگر خانه هم دیده شود. در صورتی که نگهداری از برنج تازه به درستی صورت نگیرد باعث رشد و زیاد شدن این حشره می شود.

نوع بالغ آن چیزی حدود یک ماه عمر می کند و هر روز نزدیک به ۴ تخم در مغز دانه ها می گذارد. این تخم ها بعد از سه روز باز شده و لاروهای سفید و بی پا از آن خارج می شوند. هر ماده در طول زندگی اش قادر است بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ تخم تولید کند. لاروها پس از چند روز به شفیره تبدیل شده و حدود دو هفته بعد، به شپشک های بالغ بدل می شوند و چرخه آلودگی را ادامه می دهند.

شپشک برنج چگونه بوجود می آید ؟

پیش از آنکه بخواهیم در مورد روش های از بین بردن حشره برنج صبحت کنیم بد نیست در ابتدا بدانیم که این موجود موذی چگونه به وجود می باید. به طور کلی می توان گفت حشره برنج یا همان شپشک برنج نتیجه حضور تخم های این حشره بر روی یا داخل دانه هاست؛ تخم هایی که می توانند در هر مرحله ای از مسیر تولید برنج از زمین کشاورزی و مراحل کاشت و داشت گرفته تا زمان برداشت و حتی حین انبار کردن منتقل شوند.

وقتی برنج در شرایط مساعد قرار بگیرد یعنی جایی که گرما و رطوبت کافی وجود داشته باشد این تخم ها خیلی سریع فعال شده و به لارو تبدیل می شوند. در نهایت روند رشد و تکثیر آن ها آغاز می گردد. در چنین شرایطی کافی است مدت کوتاهی بگذرد تا کیسه برنج شما پر از حشرات ریز و فعال شود.

گرما و رطوبت، دو عامل بسیار مهمی برای رشد شپشک ها هستند. بنابراین برای پیشگیری یا دست کم کند کردن این فرایند بهترین راه نگهداری برنج در محلی خنک و خشک است. هرچه این شرایط بهتر رعایت شود احتمال بروز آلودگی کمتر خواهد شد.

در بخش فرآوری برنج نیز کیفیت کار اهمیت زیادی دارد. به عنوان مثال باید میزان رطوبت شالی پیش از بسته بندی به حدود ۸ درصد برسد. اما چون این کار زمان بر و پرهزینه است لذا بعضی تولیدکنندگان برای کاهش هزینه ها، این مرحله را ناقص انجام می دهند.

بی شک نتیجه این سهل انگاری، برنجی است که بسیار سریع تر میزبان آفات می شود. به همین دلیل توصیه می شود هنگام خرید برنج ایرانی سراغ برندهای معتبر و فروشگاه های شناخته شده بروید تا محصولی که دریافت می کنید، فرآوری اصولی و استانداردی را پشت سر گذاشته باشد.

از بین بردن شپشک برنج در خانه

قطعا دیدن حشرات موذی در داخل کیسه برنج یا هر غلات دیگر در خانه می تواند بسیار ناخوشایند باشد، اما خوشبختانه روش های بی خطر و در دسترسی وجود دارند که می توان با استفاده از آن ها نسبت به از بین بردن حشره برنج و کنترل این آفات اقدام نمود. روش هایی از قبیل:

استفاده از قرص های گیاهی

یک راه ساده برای از بین بردن حشره برنج، استفاده از قرص های مخصوص سیر می باشد که در داروخانه ها فروخته می شود. برای استفاده از این روش کافی است طبق راهنمای روی بسته، چند عدد قرص را میان دانه های برنج داخل کیسه بگذارید. ترکیبات فعال این قرص ها باعث می شوند آلودگی موجود به سرعت از بین برود.

تعویض کیسه نگهداری برنج

تعویض کیسه نگهداری برنج یکی دیگر از روش های موثر برای از بین بردن حشره برنج می باشد. در نظر داشته باشید اگر برنج آلوده به شپشک را همچنان در همان گونی قدیمی نگه دارید احتمال رشد دوباره آفت بسیار زیاد است. زیرا این حشرات حتی در تار و پود کیسه هم پناه می گیرند. پس باید برنج را روی یک سطح تمیز و بزرگ مثل سینی فلزی خالی کنید. بعد آن را در معرض آفتاب یا همراه با قرص گیاهی ضد آفت تمیز نموده و سپس در یک گونی تازه بریزید. گونی آلوده را هم بهتر است دور بیندازید تا تخم ها در محیط خانه پخش نشوند.

قرار دادن برنج شپشک زده در معرض نور خورشید

لازم به گفتن است که شپشک ها حساسیت زیادی به گرما به ویژه نور مستقیم آفتاب دارند. به همین دلیل آفتاب دادن برنج باعث می شود از دانه ها خارج شوند. پس می توان از این روش به عنوان یک راهکار موثر برای از بین بردن حشره برنج استفاده نمود. برای این کار پارچه تمیزی را در حیاط یا پشت بام پهن کرده و برنج را روی آن پخش کنید. هر یک ساعت برنج را زیر و رو کنید تا خروج حشرات کامل شود. فراموش نکنید که ماندن بیش از حد برنج در آفتاب می تواند باعث کاهش کیفیت و پوک شدن دانه ها شود، پس به محض اطمینان از خروج آفت، آن را جمع کنید.

استفاده از گوگرد

بوی گوگرد برای شپشک ها بسیار ناخوشایند است. حتی می توان از کبریت به عنوان منبع گوگرد استفاده کرد. قراردادن چند جعبه کبریت داخل گونی برنج باعث می شود حشرات خیلی زود محل را ترک کنند.

استفاده از میخک و برگ بو

یکی دیگر از راهکارهای موثر برای از بین بردن حشره برنج استفاده از میخک خشک شده و برگ بو می باشد. میخک خشک شده و برگ بو هر دو خاصیت دورکنندگی آفات را دارند. در حالی که میخک عطر تند و تیزی دارد، برگ بو (که با نام برگ چریش هم شناخته می شود) بویی ملایم تر اما موثر دارد. تنها کافی است چند شاخه یا دانه خشک از این گیاهان را داخل یا اطراف کیسه برنج بگذارید. این روش علاوه بر مبارزه با حشرات، برای پیشگیری از آلودگی هم کاربرد دارد.

فریزکردن دانه های آلوده

درست مانند گرما، سرمای زیاد هم می تواند زندگی شپشک ها را متوقف کند. اگر فضای کافی در فریزر دارید، برنج را برای ۴ تا ۷ روز در آن بگذارید. سرمای شدید باعث از بین رفتن شپشک ها و تخم هایشان می شود. بعد از این مدت، برنج را در بسته بندی تازه و در محیط خشک نگهداری کنید.

استفاده از آب جوش

وقتی فقط مقدار کمی برنج شپشک زده باشد لازم نیست تمام کیسه را تمیز کنید. می توانید درست قبل از پخت، برنج آلوده را داخل کاسه یا قابلمه بریزید و روی آن آب جوش بگیرید. حرارت بالای آب، حشره ها را سریع می کشد و باعث می شود روی سطح آب بیایند. کافی است آب را به آرامی خالی کنید تا برنج تمیز و بدون شپشک برای پخت آماده شود.

نمک برای شپشک برنج

نمک هم یکی از روش هایی است که برای از بین بردن حشره برنج استفاده می شود. به این صورت که اگر سنگ نمک را در ظرف برنج قرار دهید شپشک ها از آن دور می شوند. همچنین می توانید ظرف برنج را در فضای باز و در سایه بگذارید تا احتمال انتقال شپش ها به سایر مواد غذایی کاهش یابد.

سایر روش های خانگی

برخی مواد طبیعی مثل سیر تازه یا خشک، زنجبیل و حتی زردچوبه نیز بوی تندی دارند که می توانند شپشک ها را از برنج دور کنند. این راه ها ایمن و کم هزینه اند، هرچند میزان اثرگذاری آن ها نسبت به روش هایی مثل فریز یا آفتاب دادن کمتر است.