آیا بازی اوباش به فساد اخلاقی دامن می زند؟
بازی مافیا یکی از بازی های گروهی است که مدتی است به خصوص در بین نوجوانان و جوانان رواج پیدا کرده است، اما با توجه به محوریت دروغ و تقلب در این بازی، این سوال پیش می آید که آیا این بازی ترویج بداخلاقی است؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که در اسلام دستورات زیادی در مورد بازی و سرگرمی های مفید وجود دارد و اصل ثابت در همه این دستورات این است که باید با رشد و کمال انسان همراه باشد و هدف درستی داشته باشد. .
یکی از نیازهای اساسی انسان که به اندازه زندگی انسان حیات دارد، نیاز به سرگرمی و پرکردن اوقات فراغت به طرق مختلف و خلاقانه است. تفریح یک نیاز مستمر و همیشگی است و همواره در تمامی جوامع بشری با توجه به شرایط و امکانات محیط، اشکال گوناگونی به خود گرفته است. اما در عصر حاضر، تحت تأثیر برخی تحولات اساسی، اهمیت و جایگاه کنونی خود را یافته و به یکی از مطالبات جدی و صنایع پر زرق و برق تبدیل شده است.
در ذیل به نکاتی در مورد تفریحات الهی و دیدگاه اسلام در این مورد اشاره می شود:
۱. همانطور که مردم به غذا، نوشیدنی، خواب، استراحت و نظافت نیاز دارند، به تفریح و سرگرمی سالم نیز نیاز دارند. و هیچ انسان عاقلی نمی تواند این نیاز فطری و طبیعی انسان را انکار کند. تجربه و گذر زمان نیز نشان داده است که اگر انسان بدون وقفه به کار خود ادامه دهد و از تفریح و سرگرمی محروم شود، به دلیل نداشتن نشاط، بازده کار به تدریج کاهش می یابد; و برعکس، پس از چند ساعت تفریح و سرگرمی، چنان نشاط کار و تلاش در او ایجاد می شود که هم بر کمیت و هم بر کیفیت کار افزوده می شود، به همین دلیل باید گفت ساعاتی که در تفریح و سرگرمی سالم نه تنها از بین می رود، بلکه رفع خستگی روح و روان عاملی برای تقویت و ارتقای ساعات کار و مطالعه انسان می شود.
۲. قرآن نیز به موضوع تفریح اشاره می کند و درخواست برادران یوسف از پدرش در مورد حضرت یوسف چنین بیان شده است: «فردا او را نزد ما (خارج از شهر) بفرست تا غذای کافی بخورد، بازی کند و از آن لذت ببرید، و ما نگهبان آن خواهیم بود.” وقتی برادران یوسف بحث تفریح و گردش در بیابان و خوردن گیاهان را مطرح کردند. حضرت یعقوب ایراد نگرفت که این اقدام شایسته جوانی موحد و نسبت به اهل بیت پیامبر(ص) نیست (بلکه از نظر امنیتی ابراز نگرانی کرد و فضای محدود شهرک ها این نیاز را دو چندان کرد). خداوند در آیات متعددی از قرآن به شما دستور داده است که در زمین راه بروید و در آن سیر کنید، مثلاً می فرماید: «و بین آنها و شهرهایی که برکت داده بودیم، آبادیهای پاکیزه قرار دادیم و بین آنها رفت و آمد به تناسب بود. (با فاصله نزدیک).» مقرر کرده بودیم (و به آنها گفتیم): در این آبادی ها شبانه روز در امنیت کامل سفر کنید.
۳. در گردش و تفریح باید به دو نکته توجه کرد:
ج: تعطیلات نباید فقط یک سفر بدون فکر و بدون یادگیری و پند گرفتن باشد. مردمی که در صحراها و دریاها سفر می کنند یا به شهرها و بناهای باستانی سفر می کنند، باید با فکری به این مناظر بنگرند و از عظمت سازنده و خالق آن آگاه باشند. و همینطور از آخرالزمان شاهان و ظالمان و بقیه کاخ ها درس بگیرید.
ب:تفریح نباید انسان را به گناهان دیگر مبتلا کند، شیطان، روح و دشمنان سعی می کنند تا زمین های ورزشی و تفریحی را محل ابتلای افراد به ویژه جوانان قرار دهند. قرآن هشدار می دهد که شما را به بهانه ورزش و تفریح و گشت و گذار نبرید که برادران یوسف او را گرفتند و به بهانه خوش گذرانی در چاه انداختند.
یکی از مفسران در این زمینه می گوید: همان گونه که برادران یوسف از علاقه مردم به ویژه نوجوانان به سفر و تفریح برای رسیدن به اهداف خود سوء استفاده می کنند، در دنیای امروز نیز دستان مرموز دشمنان حق و عدالت از موضوع استفاده می کنند. ورزش و سرگرمی برای مسموم کردن ذهن نسل جوان. باید مراقب بود که ابرقدرت های گرگ نما به نام ورزش و مسابقات منطقه ای و جهانی به نقشه های شوم خود در بین جوانان پی نبرند. جلد ورزش و سرگرمی
همچنین در حدیث، سرگرمی به عنوان سرگرمی سالم مطرح شده است و دستور داده شده است که یک ساعت از عمر را به لذت های حلال و سرگرمی های سالم نزد پروردگارش اختصاص دهد و زمانی را برای رزق و روزی او و زمانی را برای گذران زندگی او اختصاص دهد. نفس در لذت های حلال و مایه زیبایی است. عاقل نباید به دنبال سه چیز باشد: (منفعت حلال) برای تأمین جانش یا قدم گذاشتن در راه آخرت یا کسب لذت های (حلال و) غیر حرام. جالب است که در برخی از احادیث این جمله اضافه شده است: «و با این ساعت (تفریح) برای انجام واجبات زمانهای دیگر نیرو می گیرید».
در اسلام به امور تفریحی آنقدر اهمیت داده شده است که یک سری مسابقات راحت شرط بندی جایز است، تاریخ نشان می دهد که برخی از این مسابقات در حضور پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و تحت نظر ایشان برگزار می شد. و قضاوت، حتی گاهی یک شتر خاص. او خود را به دوستانش برای مسابقه سوارکاری پیشنهاد داد.
از تفریحات دیگر می توان به تیراندازی، شنا، مسافرت، پیاده روی در بیابان، باغات، مزارع کشاورزی و به طور کلی در فضای سبز، شوخی و شوخی با برادران دینی اشاره کرد که این کار شایسته نیست. آنچه ذکر شد نمونه هایی از تفریحات سالم بود که در برخی منابع دینی ذکر شده است وگرنه تفریحات سالم منحصر به این موارد نیست، هر قوم و ملتی با فرهنگ خود ورزش و تفریحاتی دارد که اگر مخالف دستورات شرعی نباشد مورد تایید است و گناهی ندارد. در آنها متعهد شده است
۴. اهتمام شما به دوری از سستی و سهل انگاری ارزشمند است و البته باید توجه داشت که تفریح نباید موجب تجمل گرایی و فخر فروشی شود و ورزش های مجلل و سرگرمی های فاخر تشویق نشود. نمونه هایی وجود دارد که نیاز به هزینه زیادی ندارد یا به معنای عام کلمه تجملاتی نیست، مانند شنا یا شوخی یا مسافرت های درون شهری و پیک نیک و غیره، اما به دلیل وجود تفریحات سالم و حلال فراوان و آنها با زمان تغییر کند
می توان گفت که سرگرمی هایی که دارای ویژگی های زیر هستند مجاز هستند:
ج: متناسب با روند تکامل و تکامل شخصیت اسلامی و انسانی
ب: نیروبخش
ج: در احکام شرع (واجب، حرام، مباح، مکروه و مستحب).
د: متعادل (نه بیش از حد و نه زیاد)
و: فواید روحی، جسمی و روحی دارد
ه: پرهیز از سبکی عقل (توجه به عقل و تفکر در نظام اسلامی) مانند پرهیز از مشروبات الکلی، پرهیز از گوش دادن به موسیقی مبتذل، عدم مصرف مواد مخدر و غیره.
ی: پرهیز از آزار و اذیت دیگران (تحقیر، تمسخر، آزار همسایگان و مردم و …)
۵. در مورد اوباش بازی جای آن در بحث و احکام شرعی آمده است که اگر بین افراد همجنس باشد اگر القاب موجب ذلت دین و مؤمنان و بدون شرط بندی و برد و باخت نباشد. و با توجه به تجربه، بازیکنان به دلیل مهارت و خصوصیات، کسانی که متوجه میشوند به دروغ، فساد و فریبکاری سوق داده نمیشوند، بعید نیست که این امر فی نفسه جایز باشد. اما بازی مذکور باید بین زن و مرد غیر محرم با رعایت کامل قیود حجاب و شرعی باشد و اگر ترس عواقب نامناسب بعدی داشته باشد باید ترک شود.
از سوی دیگر، حرمت دروغ در مورد دروغ و اتهاماتی که در فیلم ها وجود دارد یا به عنوان بازی برای ارتقای فکری و ذهنی مورد استفاده قرار می گیرد، مشخص نیست، اما اگر از طریق این بازی از مرز اعتدال عبور کرد یا مثلاً یک کودک یا نوجوان، که با این بازی آموزش می دهد و تقلب می کند، بهتر است مراقب باشید که با آن کار نکنید.
نتیجه
بر اساس اعلام مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی، سرگرمی یک نیاز واقعی، ضروری و مفید برای همه افراد است. در آیات و روایات تفریحی نیز تأیید شده است، اما دو شرط دارد. اولاً بدون فکر و کمال و رشد نباشد و ثانیاً انسان را به گناه و آلودگی و تباهی نکشاند.
سرگرمی های زیادی مانند اسب سواری، تیراندازی، شنا، پیک نیک، بازی های خنده دار، مسافرت و غیره وجود دارد. ولى چون در هر عصرى سرگرمى هاى جدیدى پدید مى آید، به طور خلاصه مى توان گفت که تفننى که مطابق با رشد معنوى و بدون غفلت و نشاط و به دور از فساد و گناه و آزار دیگران باشد، جایز است و بیش از آن جایز نخواهد بود. بازی مافیا هم اگر قمار نباشد و ترس و فساد گناه در آن نباشد گناه نیست. اما باید مراقب باشیم که این بازی از حد اعتدال فراتر نرود و یا کودکان و نوجوانان وارد این بازی نشوند و تقلب را یاد نگیرند.
منبع: ایرنا