آیت اللهی که در پیاده روی کربلا با شاگردانش مشرف میشد
۱۴:۴۰ – ۳۰ مرداد ۱۴۰۳
زیارت با پای پیاده بزرگداشتی است که از گذشته بوده و اختصاص به زمان خاصی ندارد همانگونه که نقل شده حضرت آدم هزار بار به زیارت خانه خدا رفت؛ در حالی که این مسیر را به وسیله قدمهایش پیمود. این شیوه، اختصاص به دین و فرهنگ خاصی ندارد؛ همان گونه که قیصر پادشاه روم با خدا پیمان بسته بود که هرگاه در نبرد با امپراتوری ایران پیروز شود به شکرانه این پیروزی بزرگ از مقر حکومت خود (قسطنطنیه پیاده به زیارت بیت المقدس برود. او پس از پیروزی به نذر خود عمل کرد و پای پیاده رهسپار بیت المقدس شد. در دین مبین اسلام، نیز زیارت با پای پیاده سنتی حسنه شمرده شده و سفارش بسیاری بر آن شده است.
امام صادق (ع) محبوبترین وسیله تقرب بنده به خداوند را زیارت خانه او با پای پیاده دانسته و میفرمایند یک حج با پای پیاده برابر با هفتاد حج است. تشرف با پای پیاده به بارگاه ائمه اطهاره نیز مورد تأکید بسیاری قرار گرفته و امام صادق (ع) میفرمایند: هر که پیاده به زیارت امیر مؤمنان میرود خداوند متعال به هر گامی ثواب یک حج و یک عمره برای او مینویسد، و اگر پیاده برگردد، به هر گامی برای او ثواب دو حج و دو عمره مینویسند
زیارت امام حسین (ع) نیز با پای پیاده مورد سفارش بسیاری قرار گرفته و امام صادق میفرمایند هر که پیاده به زیارت او رود هر گامی که بردارد و بگذارد ثواب آزاد کردن بندهای از اولاد اسماعیل را دارد و در روایت دیگری نیز میفرمایند هر که پیاده به زیارت قبر امام رود، خداوند متعال به عدد هر گام برای او هزار حسنه مینویسد و هزار گناه را از او محو میکند و روایات در این باب بسیارند.
اهل بیتها نیز به این سنت نیکو اقدام کرده اند و نقل شده است که امام حسن مجتبی بیست و پنج مرتبه از مدینه با پای پیاده به زیارت خانه خدا رفتند. امام حسن در مسیر زیارت خانه خدا، از مرکب پیاده شده و مسافت بین مدینه تا مکه را با پای پیاده طی نموده و تمام کاروان نیز به تأسی از ایشان از مرکب پیاده شدند؛ به گونهای که دیگر سوارهای در کاروان وجود نداشت. در روایت دیگری نیز بیان شده است که امام حسین راه را پیاده میپیمود در حالی که محملها و جهازها در کنار ایشان حرکت میکردند
از نقلهای تاریخی این گونه به دست میآید که تشرف به بارگاه ائمه اطهار با پای پیاده از زمان حضور ائمه رایج بوده ولی در قرنهای گوناگون اسلامی و به مقتضای حکومتهای مختلف سیاری به خود دیده و همان گونه که زیارت ائمه اطهار در زمانها و مکانهای مختلف دچار فراوان بوده این سنت نیز دارای فراز و نشیب بوده است.
حاکمان حکومتهای شیعی مانند حکومت آل بویه و حکومت صفویه، به این سنت حسنه اقدام کرده و سعی در تبلیغ آن بین شیعیان داشته اند. بنا به نوشته ابن جوزی جلال الدولمه یکی از نوادگان عضدالدوله، در سال ۴۳۱ ق با فرزندان و جمعی از یاران خود برای زیارت رهسپار نجف شده و از خندق شهر کوفه تا مشهد امیرالمؤمنین در نجف را که یک فرسنگ فاصله بود، پیاده و با پای برهنه پیمود. در زمان حکومت صفویه نیز اهتمام بسیاری بر زیارت با پای پیاده صورت گرفته است شاه عباس صفوی و علمای بزرگ عصر ایشان همچون مرحوم شیخ بهایی برای رواج فرهنگ زیارت در بین مردم در سال ۱۰۰۹ ق از اصفهان عزم مشهد کرده و با پای پیاده به زیارت امام علی بن موسی الرضا رفت.
به مناسبت فرارسیدن ماه صفر و ایام پیاده روی اربعین حسینی، به مهمانی خاطرات این بزرگان از راهپیمایی اربعین و زیارت حرم امام حسین (ع) میرویم .
آیت الله شیخ مسلم ملکوتی تحصیلات حوزی خود را در شهر سراب آغاز کرد و در هفده سالگی برای ادامه تحصیل، به مدت چهار سال به تبریز رفت و از درس سید مهدی، انگجی میرزا فتاح شهیدی و میرزا محمود دوزدوزانی بهره برد و دوره سطح را به پایان رساند. آیت الله ملکوتی در سال ۱۳۲۱ شمسی به منظور ادامه تحصیل به قم رفت و در درس خارج آیات میرزا محمد فیض قمی و سید محمد حجت شرکت نمود با ورود آیت الله بروجردی به قم از درس ایشان نیز بهره برد و در علوم عقلی از درس آیات امام خمینی، میرزا مهدی مازندرانی شیخ ابوالقاسم، اصفهانی میرزا مهدی آشتیانی و علامه طباطبایی بهره برد.
سپس به حوزه علمیه مشهد عزیمت کرد و در درس میرزا مهدی اصفهانی حضور یافت وی در مشهد هیأت و ریاضیات را از شیخ محمد رضا کرباسی فرا گرفت. پس از آن در سال ۱۳۳۴ شمسی به نجف رفت و در مجلس درس آیات سید ابوالقاسم خویی سید عبدالهادی شیرازی، سید محسن حکیم سید محمود شاهرودی و شیخ حسین حلی حضور یافت؛ او علاوه بر تحصیل به تدریس، فقه اصول فقه، فلسفه، کلام ریاضی و … نیز در حوزه نجف اشتغال داشت.
ایشان دوازده سال در نجف ماند و در آغاز تابستان سال ۱۳۴۶ شمسی به ایران بازگشت و قصد داشت از پایان تابستان به نجف بازگردد، اما درگیریهای آن روز دولت ایران و عراق که به ناامن شدن مرزها انجامیده بود، او را از تصمیم خود بازداشت و دوباره عازم شهر مقدس قم شد و به تدریس فقه و اصول و فلسفه و تألیف کتاب پرداخت.
آیت الله ملکوتی علاوه بر فعالیت علمی، وارد مبارزات سیاسی علیه رژیم پهلوی نیز شد. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در مجلس خبرگان حضور پیدا کرد و پس از شهادت شهید مدنی در سال ۱۳۶۰ شمسی از سوی امام خمینی به عنوان نماینده ایشان در استان آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز منصوب شد. مسلم ملکوتی در سال ۱۳۷۳ شمسی به قم بازگشت و فعالیت علمی خود در این حوزه را از سر گرفت.
ایشان نیز از جمله علمای بزرگ و شرکت کننده در مراسم پیاده روی کربلا بوده است ایشان در این باره میفرماید: «من نیز چندبار توفیق یافتم که در این مراسم بسیار معنوی، شرکت کنم و اغلب به همراه شاگردان مشرف میشدم. مسیر بین نجف و کربلا که حدود ۱۲ فرسخ است، معمولاً در مدت ۲ یا ۳ روز طی میشد برخی مانند آقای شیخ هادی زابلی که پیش من درس میخواند سلیقه خاصی داشت و این مسافت را یک روزه میرفت و یک روزه هم بر میگشت و برخی نیز پس از پایان مراسم، از کربلا به کاظمین و سامرا مشرف میشدند و برخی مستقیم به نجف باز میگشتند.»
منبع: مهر
