اختصاصی/ آخرین وضعیت روابط ایران و چین از زبان سفیر
زونگ پی وو، سفیر چین در تهران تأکید کرد: پکن همواره به‌طور تزلزل‌ناپذیری همکاری‌های دوستانه خود با ایران را توسعه می‌دهد و در صحنه تسریع تغییرات عظیم جهان که طی یک قرن گذشته دیده نشده، اهمیت راهبردی روابط چین و ایران برجسته‌تر شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، سیاست نگاه به شرق در جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک راهبرد کلیدی در راستای تقویت روابط اقتصادی و سیاسی با کشورهای شرقی، به‌ویژه چین و روسیه و کشورهایی که در حوزه شرق سیاسی تعریف می‌شوند، شکل گرفته است، این سیاست در شرایطی که ایران تحت فشار تحریم‌های غربی قرار دارد، اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
ارتباط با کشورهای همسو نه‌تنها بر روابط بین‌المللی ایران تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی کشور نیز کمک کند، در این راستا، تقویت همکاری‌های اقتصادی با چین و دیگر کشورهای شرقی می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مؤثر برای کاهش اثرات تحریم‌ها و بهبود شرایط اقتصادی ایران مطرح شود.
خبرگزاری تسنیم، در پرونده‌ای با عنوان «شریک راه ابریشم» به ارزیابی راهبرد نگاه به شرق در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و روابط دوجانبۀ میان ایران و چین پرداخته است. مطالب این پرونده شامل گفت‌وگوهای تفصیلی و یادداشت‌های مرتبط با این راهبرد است.
در قسمت چهاردهم این پرونده، بردیا عطاران کارشناس سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، به چشم‌انداز چین در سپهر بین‌المللی و ابعاد همکاری‌های آینده تهران ـ پکن در مصاحبه با زونگ پی وو، سفیر جمهوری خلق چین در تهران پرداخته است.
تسنیم: در شرایطی که عوامل عدم‌قطعیت و بی‌ثباتی در دنیای کنونی افزایش یافته، نوسانات محیط بین‌المللی تشدید شده و توسعه نامتوازن رخ داده است، چشم‌انداز توسعه اقتصادی چین را چگونه می‌بینید؟
سفیر چین: توسعه اقتصاد چین برای همکاری‌های عملی چین و ایران بسیار حائز اهمیت است و مردم اقشار مختلف ایران به چشم‌انداز توسعه اقتصادی چین توجه زیادی دارند. من از سه جنبه به‌اختصار این مسئله را توضیح می‌دهم؛
جنبه اول به این معنی است که نقاط ممتاز زیادی وجود دارد. اقتصاد چین در سال جاری به‌طورکلی باثبات و رو به پیشرفت بوده است. در سه فصل اول سال جاری، تولید ناخالص داخلی چین به ۹۴.۹۷ تریلیون یوان رسیده و نرخ رشد تولید ناخالص داخلی آن را بین اقتصادهای بزرگ جهان در زمره بهترین‌ها قرار داده است، در این میان، وضعیت تولید محصولات کشاورزی چین خوب است و ارزش افزوده کشاورزی (صنعت کاشت) نسبت به سال قبل ۳.۷ درصد افزایش یافته است. تولیدات صنعتی به‌طور پیوسته رشد کرده است و ارزش افزوده صنایع سراسر کشور نسبت به سال قبل ۵.۸ درصد افزایش یافته است. صنعت خدمات با افزایش ۴.۷درصدی ارزش افزوده نسبت به مدت مشابه سال قبل به روند بهبود خود ادامه داده است، در عین حال، توسعه با کیفیت بالا پیشرفت کرده است و شتاب نوآوری همچنان ادامه دارد به‌طوری که رشد تولیدات صنعت سبز که نمایندگان آن خودروهای سبز، باتری‌های لیتیومی و فتوولتائیک هستند همچنان با نرخ رشد دورقمی توسعه یافته‌اند.
جنبه دوم، مسیر رو به جلو و مستمر توسعه اقتصاد چین است. در اواخر سپتامبر، دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست چین جلسه‌ای را برای تحلیل و بررسی وضعیت اقتصادی و عملکرد اقتصادی چین برگزار کرد و بسته‌ای از سیاست‌های توسعه‌ای را معرفی کرد که پویایی بازار را به‌شدت برانگیخت.
با تسریع در اجرای سیاست‌های موجود و گسترش سریع بسته سیاست‌های افزایشی، فروش بازار، صنایع خدماتی و واردات و صادرات چین در ماه اکتبر به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافت، در این میان، مقدار کل خرده‌فروشی کالاهای مصرفی جامعه نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴.۸ درصد افزایش یافت و نرخ رشد آن نسبت به ماه قبل ۱.۶ واحد درصد افزایش یافت.
شاخص تولید صنایع خدماتی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶.۳ درصد افزایش یافت و نرخ رشد آن نسبت به ماه قبل ۱.۲ واحد درصد افزایش یافت. حجم کل واردات و صادرات کالا نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴.۶ درصد افزایش یافت که نسبت به ماه قبل ۳.۹ واحد درصد رشد داشت. با افزایش عوامل مثبت، حرکت به‌سوی ثبات و بهبود اقتصادی بیشتر تثبیت خواهد شد و چشم‌انداز توسعه اقتصادی چین را روشن خواهد کرد.
جنبه سوم، مزایای رشد اقتصادی چین بیشتر می‌شود. در طول سال‌های گذشته، چین موتور رشد اقتصادی جهانی بوده و حدود ۳۰ درصد به رشد اقتصادی جهان کمک کرده است، همچنین به شریک تجاری اصلی بیش از ۱۴۰ کشور و منطقه تبدیل شده است.
اخیراً، جناب آقای شی جین پینگ رئیس جمهور چین در حاشیه اجلاس سران اقتصادی سازمان همکاری‌های اقتصادی آسیا ـ پاسفیک توضیحات مهمی را در مورد تعمیق همه‌جانبه اصلاحات و پیشبرد مدرنیزاسیون به‌سبک چینی ارائه دادند. ایشان اشاره کردند که چین به‌طور جامع اصلاحات را تعمیق خواهد کرد و به تزریق شتاب قوی به اقتصاد جهانی ادامه خواهد داد، چین توسعه با کیفیت بالا را ترویج خواهد کرد و به رهبری اقتصاد جهانی در بهبود کیفیت و کارایی ادامه خواهد داد، چین به مسیر توسعه سبز پایبند خواهد بود و به ایجاد انگیزه مهم برای تحول سبز جهانی ادامه خواهد داد.
چین یک سیستم اقتصادی جدید و باز در سطح بالا خواهد ساخت و به اشتراک‌گذاری فرصت‌های توسعه چین با جهان ادامه خواهد داد. پیشبرد و اجرای اقدامات فوق، نیروی محرکه قوی به جامعه اقتصادی چین تزریق خواهد کرد و همچنین فرصت‌های جدید و بیشتری را برای توسعه جهانی به‌ارمغان خواهد آورد.
تسنیم: چندی پیش، چین هفتمین نمایشگاه بین‌المللی واردات را برگزار کرد، اهمیت این نمایشگاه برای جهان و ایران چیست؟
سفیر چین: نمایشگاه بین‌المللی واردات چین دربرگیرنده مفهوم مهم چین برای گسترش سیاست درهای باز به جهان در سطح بالاست. نمایشگاه بین‌المللی واردات چین شخصاً توسط جناب آقای شی جین پینگ رئیس جمهور چین برنامه‌ریزی، پیشنهاد، مستقر و ترویج شد. این اولین نمایشگاه در سطح ملی با موضوع واردات در جهان است. جناب آقای شی جین پینگ خاطرنشان کردند که برگزاری نمایشگاه بین‌المللی واردات چین تصمیم مهمی است که چین برای ترویج دور جدیدی از گشایش واردات از جهان در سطح بالا گرفته است و یک اقدام فعالانه بزرگ است که بازار چین را به‌روی جهان می‌گشاید. در نوامبر سال جاری، هفتمین دوره نمایشگاه بین‌المللی واردات چین با موفقیت در شانگهای برگزار شد.
نمایشگاه بین‌المللی واردات چین تجلی آشکاری از اشتراک‌گذاری سودهای توسعه چین با جهان است. با وجود شیوع جریان افکار ضدجهانی شدن، یکجانبه‌گرایی و حمایت‌گرایی در دنیای امروز، چین که بازار بسیار بزرگی دارد، بر گسترش سیاست درهای باز خود اصرار می‌ورزد و فرصت‌های توسعه خود را با جهانیان به اشتراک می‌گذارد.
در نمایشگاه بین‌المللی واردات چین امسال، مجموعاً ۷۷ کشور و سازمان بین‌المللی در نمایشگاه ملی و غرفه‌دارانی از ۱۲۹ کشور و منطقه در نمایشگاه شرکتی شرکت کردند و حجم معاملات در نظر گرفته‌شده بر اساس یک سال به ۸۰.۰۱ میلیارد دلار رسید که نسبت به دوره قبل ۲.۰ درصد افزایش داشت.
همچنین نمایشگاه بین‌المللی واردات چین بستری مهم برای ادغام محصولات ایرانی در بازار چین و ورود به بازار جهانی به حساب می‌آید. ایران به‌عنوان کشوری مهم در ساخت مشترک «کمربند و جاده» به‌مدت هفت سال متوالی در نمایشگاه بین‌المللی واردات چین شرکت کرده است که این نشان‌دهنده پتانسیل همکاری چین و ایران و اعتماد ایران به توسعه چین است.
مساحت کل غرفه‌های ایران در هفتمین نمایشگاه بین‌المللی واردات چین ۱۴۹۲ مترمربع بوده است که شامل ۱۳۶۰ مترمربع مختص غرفه‌های شرکتی و ۱۳۲ مترمربع به غرفه ملت ایران اختصاص یافت. در این نمایشگاه ۲۴ شرکت ایرانی با محصولات گوناگون شرکت کردند که از جمله آنها می‌توان به محصولات تخصصی کشاورزی و صنایع دستی سنتی ایرانی و همچنین محصولات فناوری پیشرفته مانند پتروشیمی، نانوفناوری و مراقبت‌های پزشکی اشاره کرد، در این میان، بسیاری از غرفه‌داران ایرانی «مشتریان همیشگی» این نمایشگاه هستند.
مایلیم از نمایشگاه بین‌المللی واردات چین به‌عنوان فرصتی برای همکاری با کشورهای سراسر جهان، از جمله ایران، استفاده کنیم تا «سبد» سیاست درهای باز را بزرگتر کنیم و فهرست همکاری‌ها را امتداد دهیم تا همه کشورها فرصت‌های موجود در بازار بزرگ چین را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و هزاران خانواده از منافع آن بهره‌مند شوند.
تسنیم: در حالی که ساخت مشترک «کمربند و جاده» وارد مرحله جدیدی از توسعه می‌شود، نقش ایران را در «کمربند و جاده» چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سفیر چین: از زمانی که جناب آقای شی جین پینگ رئیس جمهور چین، ابتکار “کمربند و جاده” را در سال ۲۰۱۳ مطرح کردند، ساخت مشترک “کمربند و جاده” به نتایج ثمربخشی دست یافته و به محبوب‌ترین محصول عمومی بین‌المللی و بزرگترین سکوی همکاری بین‌المللی مبدل شد و همچنین فرصتی برای توسعه مشترک کشورهای شرکت‌کننده در ساخت این ابتکار مشترک مبدل گشته است. جناب آقای شی جین پینگ در سومین اجلاس بلندپایه همکاری بین‌المللی «کمربند و جاده» هشت اقدام آتی چین را که نشان‌دهنده ورود ساخت مشترک «کمربند و جاده» به مرحله جدید توسعه با کیفیت بالاست، اعلام کرد.
ایران از زمان قدیم قطب مهم حمل‌ونقل و مرکز توزیع تجارت در جاده ابریشم و کشوری مهم در امتداد «کمربند و جاده» بوده است. از زمانی که دو کشور در سال ۲۰۱۶ تفاهم‌نامه ترویج مشترک ساخت «کمربند و جاده» را امضا کردند، طرفین مشارکت در “کمربند و جاده” را به‌طور پیوسته توسعه داده‌اند. در ژوئیه سال جاری، اولین قطار باری «قم (ایران) ـ ایوو (چین)» به مقصد رسید و این یکی دیگر از نتایج همکاری ایران و چین در ساخت مشترک «کمربند و جاده» است.
جناب آقای شی جین پینگ در سخنرانی اصلی خود در مراسم افتتاحیه سومین اجلاس همکاری بین‌المللی “کمربند و جاده” اشاره کردند: ساخت مشترک “کمربند و جاده” از چین سرچشمه می‌گیرد و نتایج و فرصت‌های آن متعلق به جهانیان است. چین برای تعمیق همکاری با ایران در چارچوب «کمربند و جاده» اهمیت زیادی قائل است و مایل است با همکاری همه طرف‌ها از جمله ایران، امکانات اساسی “ارتباطات سخت” را به‌طور پی‌درپی ارتقا دهد، قوانین و استانداردهای “ارتباطات نرم” را ترویج کند و یادگیری متقابل “ارتباطات قلبی” را در قلب‌ها تعمیق کند و ساخت مشترک “کمربند و جاده” را برای توسعه به‌سوی کیفیت و سطوح بالاتر سوق دهد.
تسنیم: در زمان حاضر ایران و چین در تمامی سطوح تبادلات نزدیکی دارند و همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف همچنان در حال تعمیق است، نظر شما در مورد روابط ایران و چین و چشم‌انداز همکاری عملی دو کشور چیست؟
سفیر چین: چین و ایران از روابط عمیق و چشم‌اندازهای روشن همکاری‌های عملی برخوردارند. چین و ایران به‌عنوان دو تمدن باستانی، از زمان‌های قدیم از طریق جاده ابریشم ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر داشته‌اند. از زمان ایجاد مشارکت راهبردی جامع دو کشور در سال ۲۰۱۶، دو طرف به تعمیق همکاری‌های عملی در زمینه‌های مختلف از جمله اقتصادی، تجاری و تبادلات مردم با مردم ادامه داده و به‌طور مستمر به پیشرفت‌های مثبتی دست یافته‌اند.
روابط اقتصادی و تجاری دو کشور به‌طور مداوم توسعه یافته است. چین برای سال‌های متوالی جایگاه بزرگترین شریک تجاری ایران را حفظ کرده است و همچنین مهم‌ترین بازار صادراتی کالاهای ایران است. در سال‌های اخیر، ایران به‌عنوان یک کشور بزرگ کشاورزی و صنایع دستی در خاورمیانه، محصولات تخصصی مانند مرکبات، لیموشیرین، پسته، فرش و صنایع دستی را به‌تدریج روانه بازار چین کرده است.
تبادلات مردم با مردم و فرهنگی به‌طور فزاینده‌ای افزایش یافته است. در سال جاری، دو کشور به‌طور مشترک تعدادی رویداد برای تبادلات فرهنگی ترتیب دادند که از آن جمله می‌توان به «شکوه ایران باستان ـ نمایشگاه آثار تاریخی ایران» در پکن و «ابرهای بی‌پایان جاده ابریشم ـ نمایشگاه هنر و فرهنگ چین» و “هفته فیلم چین” که در تهران برگزار شد و… اشاره کرد، این رویدادها تعداد زیادی از مردم چین و ایران را به تماشای خود جلب کرده و به‌طور مؤثر درک متقابل و دوستی بین دو ملت را افزایش داده‌اند.
همکاری در سایر زمینه‌ها به‌طور پایدار در حال پیشرفت است. چین و برنامه مشترک ملل متحد در زمینه ایدز برای ارائه ۵۰۰ هزار کیت آزمایش سریع HIV به ایران همکاری کرده‌اند. چین آموزش‌های فنی زیادی در زمینه‌های کشاورزی، انرژی‌های پاک و فقرزدایی روستایی به پرسنل ایرانی ارائه کرده است که مورد استقبال زیادی واقع شده است.
جناب آقای شی جین پینگ در ملاقات با جناب آقای پزشکیان رئیس جمهور ایران در حاشیه اجلاس سران بریکس در سال جاری اشاره کرد که ایران کشوری مهم و دارای تأثیر منطقه‌ای و بین‌المللی است، همچنین دوست و شریک خوب چین است. در صحنه تسریع تغییرات عظیم جهان که طی یک قرن گذشته دیده نشده، اهمیت راهبردی روابط چین و ایران برجسته‌تر شده است.
هر طور که وضعیت بین‌المللی و منطقه‌ای تغییر یابد، چین همواره به‌طور تزلزل‌ناپذیری همکاری‌های دوستانه خود با ایران را توسعه می‌دهد. سفارت چین در ایران مایل است با همه اقشار مردم ایران برای اجرایی نمودن اجماع مهم سران دو کشور همکاری کند و مشارکت راهبردی جامع چین و ایران را برای گشودن پی‌درپی چشم‌اندازهای جدید و دستیابی به مراحل جدید ترویج کند.
تسنیم: چین چه‌نقشی برای خود در نظام بین‌الملل تعیین کرده است؟ جهت‌گیری سیاست خارجی چین را در مرحله بعدی چگونه می‌بینید؟
سفیر چین: چین همواره سازنده صلح جهانی بوده است. چین تنها کشوری است که «پایبندی به مسیر توسعه صلح‌آمیز» را در قانون اساسی خود نوشته است، تنها کشور از پنج کشور هسته‌ای است که متعهد شده است که شروع‌کننده استفاده از سلاح هسته‌ای نباشد، و سهم مهمی در حفظ ثبات استراتژیک جهانی داشته است.
در مواجهه با چالش‌های امنیتی مختلف امروز، جناب آقای شی جین پینگ «ابتکار امنیت جهانی» را پیشنهاد کردند و از جامعه بین‌المللی درخواست کردند که به مفهوم مشترک، جامع، بر پایه همکاری و پایدار امنیت پایبند باشد، ایشان همچنین برای مقابله با چالش‌های امنیتی بین‌المللی راه‌‌حل چین را ارائه کردند.
چین همواره مشارکت‌کننده در توسعه جهانی بوده است. چین با سیاست درهای باز به جهان و در سطح بالا، فرصت‌هایی را برای توسعه اقتصادی جهان فراهم کرده است و به‌مدت هفت سال متوالی جایگاه خود را به‌عنوان بزرگترین کشور جهان در تجارت کالا حفظ کرده است، در عین حال، ابتکار «کمربند و جاده» چین مشارکت بیش از سه‌چهارم کشورهای جهان را به خود جلب کرده و برای کشورهای شرکت‌کننده در این ساخت مشترک ۴۲۰ هزار شغل ایجاد کرده و به کشورهای زیادی کمک کرده است تا توسعه اقتصادی خود را تسریع کنند. طی ده سال گذشته، ساخت مشترک «کمربند و جاده» نزدیک به یک تریلیون دلار سرمایه‌گذاری جذب کرده است که ۴۰ میلیون نفر را از فقر نجات خواهد داد.
چین همواره مدافع نظم بین‌المللی بوده و همیشه از سیستم بین‌المللی با مرکزیت سازمان ملل متحد و نظم بین‌المللی مبتنی بر حقوق بین‌الملل حمایت کرده است. چین به‌عنوان عضوی از کشورهای در حال توسعه همواره کنار کشورهای در حال توسعه بوده است.
چین بر اجرای چندجانبه‌گرایی واقعی پافشاری می‌کند، از سیستم چندجانبه با مرکزیت سازمان ملل متحد حمایت می‌کند، از هنجارهای روابط بین‌الملل بر اساس اهداف و اصول منشور ملل متحد تبعیت می‌کند، از مفهوم مذاکره مشترک، ساخت مشترک و بهره‌مندی مشترک حمایت می‌کند، به‌طور فعال کالاهای عمومی بین‌المللی را فراهم می‌کند و جامعه بین‌المللی را به‌سوی توسعه مشترک، امنیت مشترک و شکوفایی مشترک تمدن‌ها سوق می‌دهد.
چین مایل به تقویت همکاری با ایران در چارچوب‌های چندجانبه مانند سازمان همکاری شانگهای، بریکس و سازمان ملل متحد است تا تأثیرگذاری و صدای ”جهان جنوب“ را بیش از پیش ارتقا دهد و نظم بین‌المللی را به‌سمتی عادلانه‌تر و معقول‌تر سوق دهد.
در مورد وضعیت خاورمیانه، مایلم تأکید کنم که چین همواره متعهد به حفظ صلح و ثبات در خاورمیانه و ارتقای توسعه و رفاه این منطقه بوده است. سال گذشته، چین آشتی میان ایران و عربستان سعودی را تسهیل کرد و از این طریق موجی از آشتی را در منطقه خاورمیانه به‌راه انداخت که تجلی متداول از سیاست خارجی چین است. در طول سال گذشته و از زمان دستیابی به مصالحه تاریخی، روابط ایران و عربستان سعودی به پیشرفت مثبت خود ادامه داده است، اخیراً دو کشور تعاملات خوبی در همه سطوح انجام داده‌اند که نه‌تنها شتاب آشتی بین ایران و عربستان سعودی را تحکیم کرده است، بلکه کمک‌های مهمی به ارتقای صلح و ثبات منطقه‌ای کرده است. چین به حفظ روحیه ابتکار امنیت جهانی ادامه خواهد داد و از کشورهای خاورمیانه در تقویت استقلال استراتژیک، اتحاد و همکاری برای حل مسائل امنیتی منطقه حمایت خواهد کرد تا یک ساختار امنیتی جدید مشترک، جامع، بر پایه همکاری و پایدار برای خاورمیانه بسازد تا کمک بیشتری به حفظ صلح و ثبات در خاورمیانه و ارتقای امنیت و مسالمت بلندمدت در منطقه نماید.
پایان+
