اراده طلایی در مه خاکستری

تصاویری با نمای محو از تأسیسات غرب کارون در پس‌زمینه که مه و گرد و غبار آن را گرفته، بخشی از آن چیزی است که از سوی کارکنان به هفته‌نامه «مشعل» می‌رسد؛ اگرچه عکس‌ها به تنهایی نمی‌توانند حال و هوای آنچه را در این مناطق می‌گذرد، به تصویر بکشند، نمایانگر تلاش و سختکوشی کارکنانی است که در شرایط سخت، باید تولید نفت ایران را پایدار نگه دارند. برای کارکنان مناطق عملیاتی صنعت نفت، ثانیه‌ای توقف در کار جایز نیست و فعالیتی شبانه‌روزی تداوم دارد تا چرخ تولید در جریان باشد. تحمل شرایط اقلیمی و قبول تمامی این مسئولیت و خطرپذیری در کارها، تاب‌آوری کارکنانی را به تصویر می‌کشد که سهمی مهم در گردش اقتصاد کشور دارند.

روزهای زیادی را می‌توان سراغ گرفت که خاک و گردوغبار، آلودگی، سرما، شیوع اپیدمی و موارد زیادی دیگر مهمان ناخوانده بسیاری از شهرهای کشور از شمال تا جنوب و مرکز بوده و بخش‌های زیادی را برای سلامت جان مردم به تعطیلی اجباری کشانده یا ساعات کاری را کاهش داده است. با این حال این خاصیت صنعت نفت است که توقف در آن جایز نباشد؛ مانند کارکنان عملیاتی منطقه غرب کارون که بار دیگر آلودگی‌های هورالعظیم، این سوغات کشور همسایه را تاب می‌آورند.

این روزها هم که بار دیگر رد آسمان در مرز مشترک با عراق منطقه‌ای که به غرب کارون نام گرفته است، به‌سختی پیداست، هاله‌ای از دود، بی‌وقفه از این کشور همسایه، روانه ایران شده و آسمان و زمین غرب کارون را فرا گرفته است. این سوغات نامبارک همراه با بوی نامطبوع، گستره وسیعی از استان خوزستان را فرا گرفت و حتی به دورکاری و کاهش ساعات کار انجامید، اما در همین شرایط هم فعالیت کارکنان مناطق عملیاتی همچون غرب کارون، تعطیل‌بردار نیست و کار به‌صورت شبانه‌روز، بی‌هیچ وقفه‌ای برای پایداری تولید ادامه می‌یابد.

دود غلیظ و آلودگی هم حریف و مانع فعالیت کارکنان نشده است و  نفتی‌ها اگرچه به‌سختی، اما با عبور از این مانع، با قدرت فعالیت خود را انجام می‌دهند؛ فعالیتی که در این حوزه اهمیت زیادی دارد و لحظه‌ای توقف در آن جایز نیست.

اهمیت غرب کارون

اهمیت حوزه غرب کارون، مشترک بودن آن با کشور عراق است. این منطقه از دو ناحیه نفتی آزادگان (میدان‌های آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی، یاران شمالی و یاران جنوبی) و میدان یادآوران (دو ناحیه نفتی کوشک و حسینیه) تشکیل شده است؛ سه میدان مشترک آزادگان، یاران و یادآوران که سابقه تولید از آنها به سال‌های گذشته بازمی‌گردد، در این منطقه قرار دارند.

ذخیره نفت درجای منطقه غرب کارون، مشتمل بر ۱۱ میدان نفتی را ۶۷ میلیارد بشکه تخمین می‌زنند؛ این مجموعه عظیم در حوزه شرکت نفت و گاز اروندان قرار دارد و راهبری تولید، نگهداری و حفظ تأسیسات نفتی و گازی، تأمین خوراک پالایشگاه و پتروشیمی و صدور به بازارهای بین‌المللی را عهده‌دار است.

راهبری بزرگ‌ترین میدان‌های مشترک، تزریق گاز به‌صورت امتزاجی با فشار بالا در میدان پیچیده دارخوین، فعالیت‌های نفتی در کنار تالاب هورالعظیم و به دنبال آن اهمیت مسائل زیست‌محیطی، از دیگر مواردی است که مسئولیت سنگین و خطیر این شرکت به‌عنوان راهبری مطمئن در گستره جغرافیایی غرب کارون را بیش از هر زمان دیگری نمایان می‌سازد. میدان‌های نفتی تحت مدیریت شرکت نفت و گاز اروندان مشتمل بر میدان‌های مشترک همچون آزادگان، یادآوران، یاران، سهراب، اروند و خرمشهر و میدان‌های مستقل دارخوین، جفیر، سپهر، بندکرخه، سوسنگرد، امید و مشتاق است که دارای گستردگی قابل ملاحظه‌ای از نظر ابعاد، خصوصیات مخزنی و پیچیدگی‌های فنی تولید هستند و از نظر تولید صیانتی هر دو بخش در شرایط خوبی قرار دارند. از این میدان‌ها برخی به تولید رسیده و به شرکت اروندان واگذار شده‌اند و باقی میدان‌ها نیز پس از توسعه در حوزه اختیارات این شرکت قرار خواهد گرفت.

کارکنان شاغل شرکت نفت و گاز اروندان در این گستره عظیم در حالی هنوز رد سخت و سوزان آفتاب بالای ۶۰ درجه از چهره‌شان رخت نبسته است که با آلودگی آتش‌سوزی نیزارهای بخش عراقی تالاب هورالعظیم مواجه شده‌اند و سبب افزایش شاخص آلودگی هوا و قرار گرفتن این مناطق در وضعیت ناسالم یا خطرناک شده است. اگرچه هیچ‌یک از این موارد حریف تولید مستمر و پایدار ایران در حوزه مشترک نمی‌شود و آن‌گونه که در گفت‌وگو با خبرنگار هفته‌نامه «مشعل» گزارش می‌شود، غرب کارون با دود و آلودگی هم تعطیلی ناپذیر است.

گریزگاهی نیست 

اهورا مزدا مولایی، سرپرست عملیات میدان آزادگان شمالی در شرکت نفت و گاز اروندان با اشاره به آلودگی ناشی از آتش‌سوزی هورالعظیم عراق می‌گوید: با توجه به قرار گرفتن کارخانه و پدهای مستقر در دل هورالعظیم، اولین مواجهه با آلودگی از همین نقطه آغاز می‌شود که حجم دود به میزانی است که تا شعاع ۲۰ کیلومتری تمام اتمسفر را دربر گرفته و هیچ راه گریزی از آن نیست.

 وی با اشاره به گستردگی آلودگی تا اهواز، میزان آن را در این کارخانه قابل مقایسه با شهر ندانسته و می‌گوید: از اینجا راه فراری وجود ندارد.

مولایی به بروز مشکلات تنفسی، آبریزش چشم، حساسیت‌های مختلف و مشکلات کبدی و گوارشی ناشی از آلودگی محیطی و استنشاق حجم زیاد گاز CO۲ ناشی از سوختن نیزارهای هورالعظیم اشاره و تصریح می‌کند: این در حالی است که رعایت مسائل زیست‌محیطی برای این مجموعه از اهمیت ویژه برخوردار بوده و یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای میدان آزادگان شمالی خاموش کردن مشعل پرفشار از بهمن ۱۴۰۲ تاکنون است و امیدواریم تا بهمن ۱۴۰۴ شاهد خاموشی کامل  و خداحافظی با مشعل‌ها در میدان آزادگان شمالی باشیم.

وی می‌افزاید: این مجموعه با تکیه بر دانش داخلی و با استفاده از نخبگان جوان به مرحله‌ای رسیده که توانسته است تولید پایدار را در یکی از مهم‌ترین میدان‌های مشترک به شکلی رقم زند که با تولید روزانه ۶۰ هزار بشکه در روز  از برنامه مصوب جلوتر باشد.

به گفته او، این دستاوردها حاصل تلاش و پایمردی جمعیت هزار نفری از کارکنان شرکت نفت و گاز اروندان در آزادگان شمالی است که یک ثانیه هم کار را متوقف نکردند و در شرایط مختلف آلودگی، جنگ ۱۲ روزه و بحران‌های مختلف به فعالیت ادامه دادند.

مولایی، سلامت نیروی انسانی را مهم می‌داند و می‌گوید: حفاظت از سلامت نیروی انسانی در دستور کار قرار دارد و در شرایط موجود بدون تعطیلی، اما با زمان‌بندی سعی می‌کنیم فعالیت‌هایی همچون تعمیرات را پیش ببریم.

بعد از گرما، آلودگی چالش ماست

رسول پژوهنده، سرپرست عملیات میدان آزادگان جنوبی در شرکت نفت و گاز اروندان نیز به خبرنگار مشعل می‌گوید: اینجا در تابستان گرمای بالای ۵۰ درجه را تجربه می‌کنیم و به‌دلیل تداوم تولید پایدار هیچ تعطیلی شامل حال کارکنان نمی‌شود و در هر شرایطی پای کار هستیم. در شرایط موجود هم دود ناشی از آتش‌سوزی نیزارهای عراق چالش جدید برای فعالیت ما شده است.

تنها در حوزه آزادگان جنوبی ۷۰۰ نفر از کارکنان شرکت نفت و گاز اروندان در واحدهای مختلف همچون فراورش سیار، کلاسترهای شمالی و جنوبی، گاسپ شمالی و جنوبی، منیفلد در بخش‌های  بهره‌برداری، خدمات، پشتیبانی، ترابری سبک و سنگین،  ایمنی، حراست، گشت چاه‌ها و… فعالیت دارند و با تلاش آنها برنامه تولیدی آزادگان جنوبی از برنامه تعهد شده شرکت ملی نفت ایران نیز بیشتر است.

پژوهنده می‌گوید: آلودگی نیزارها  به حدی است که تا فاصله ۲۰ متری واحد هم قابل مشاهده نیست. مثل ساختمانی که آتش گرفته است؛  وجود این چالش‌ها و شرایط سخت فعالیت را با مشکل مواجه کرده است با این حال کار با قوت تمام تداوم دارد.

درخواست او از مسئولان این است که توجه بیشتری به کارکنان فعال در این شرایط سخت شود.

ماسک دیگر کارساز نیست

بخشی از تولید آزادگان جنوبی برای فراورش و نمک‌زدایی راهی تأسیسات نمک‌زدایی غرب کارون می‌شود و در اینجا فراورش کامل صورت می‌گیرد و پس از آن برای صادرات به تلمبه‌خانه غرب کارون ارسال می‌شود.

علی امیدیان، معاون تعمیرات مکانیک غرب کارون شرکت نفت و گاز اروندان با اشاره به فعالیت مهم همکاران خود که در یکی از حیاتی‌ترین واحدهای این بخش مشغول هستند، به‌سختی کار در این روزها اشاره می‌کند و می‌گوید: آلودگی ناشی از آتش‌سوزی نیزارهای بخش عراقی هورالعظیم به میزانی است که ماسک زدن هم آن را کنترل نمی‌کند.

او می‌گوید: اکنون منطقه مملو از دود است و با وجود سختی، کار با قدرت دنبال می‌شود. وی یادآوری می‌کند که بسیاری از چاه‌های منطقه‌ آزادگان جنوبی در میدان نفتی مشترک با عراق واقع‌شده‌اند و هیچ توقفی در تولید جایز نیست. اینجا یک رقابت و جنگ اقتصادی جریان دارد و دستاورد ما کارکنان صنعت نفت نیازی به توضیح ندارد، زیرا  نتیجه آن در آمارهای کلان و شریان اقتصادی کشور مشخص است، به گواه اینکه ما توانستیم در ۶ ماه نخست امسال به ۱۰۳ درصد تولید مصوب برای شرکت نفت‌وگاز اروندان دست یابیم، یعنی ۳ درصد بیشتر از حد انتظار. شرکت ملی نفت ایران موفق شد به رکورد تولید نفت از سال ۹۷ تاکنون دست یابد و میدان آزادگان جنوبی به‌عنوان بخش بالادستی و واحد نمک‌زدایی غرب کارون در بخش فرآورش بخشی از این نفت، سهم عمده‌ای در این افزایش تولید دارند.

امیدیان به مشکلات و مسائل ناشی از شرایط محیطی اشاره می‌کند و می‌گوید: همیشه از اواخر تابستان تا پاییز با مشکل ریزگردها مواجه بوده‌ایم که امسال دود ناشی از آتش‌سوزی بخش عراقی هور به مخاطرات کار افزوده است و هنوز از داغی هوا فارغ نشده‌ایم که مشکل دیگری پیش‌رو وجود دارد. 

امیدیان ماهیت کار بخش تعمیرات را عملیاتی و فیزیکی بیان می‌کند و ادامه می‌دهد: فعالیت تعمیرات در هر ساعت از شبانه‌روز و در هر شرایط محیطی اعم از گرما و سرما یا دیگر مشکلات تداوم دارد تا شریان تولید و صادرات ادامه داشته باشد. کار ما به‌خودی‌خود سخت است،  کاری است با تجهیزات و ابزارهای خشن، سنگین و خطرآفرین و اضافه شدن مشکلات خارجی دیگر مانند دود و آلودگی، سختی کار را مضاعف می‌کند.

وی به‌عنوان یکی از فعالیت‌های مهم کاری این تیم، تعمیرات اساسی مخزن ذخیره نفت را در سال گذشته بیان می‌کند. جداسازی خروجی نفت سنگین و نفت سبک از دیگر فعالیت‌های انجام شده این تیم بوده است. وی بیان کرد این واحد در برنامه کاری خود فعالیت‌های گسترده تعمیرات اساسی را در سال جاری پیش‌رو دارد.

راهکارهای کوتاه‌مدت و میان‌مدت

ابوالفضل ناجی، رئیس ایمنی سلامت و اچ‌اس‌ئی آزادگان شمالی در شرکت نفت و گاز اروندان در گفت‌وگو با خبرنگار هفته‌نامه «مشعل» با اشاره به اینکه ۸۰ درصد از آلودگی این روزها از سمت هورالعظیم عراق است، می‌گوید: به‌طور کلی راهکار این بحران مدیریت آب در هورالعظیم است که قسمت عمده آن خشک شده است.

به گفته وی، مواجهه با این آلودگی در افراد حساس می‌تواند به بروز مشکلات تنفسی، مشکلات پوستی، آبریزش بینی، تهوع و… منجر شود. او درباره راهکارهای شرکت نفت و گاز اروندان برای آسیب دیدن کمتر کارکنان توضیح می‌دهد: دو راهکار کوتاه‌مدت و بلندمدت در دستور کار قرار گرفته است. یکی از آنها خرید دستگاه‌های تصفیه هوا برای دفاتر است که با وجود بالا بودن هزینه‌های آن، اقدام‌های اولیه به‌منظور تأمین و انجام مناقصه مربوطه صورت گرفته است. راهکار دیگر با توجه به آلوده بودن منطقه به دود غلیظ (۸ تا ۱۰ روز در ماه) استفاده از ماسک‌های فیلتردار است، همچنین به‌دلیل گرما و رطوبت هوا استفاده از آن برای کارکنان به‌راحتی میسر نیست. با این حال ماسک‌های  N۹۵ هم تهیه شده است که می‌تواند بخش قابل‌توجهی از آلودگی دود را پوشش دهد.  به گفته وی، در روزهایی که آلودگی شدید وجود دارد، کارهای غیراضطراری، تعمیرات و بازرسی‌های دوره‌ای را به حداقل می‌رسانیم و حذف می‌کنیم و تنها فعالیت‌های مربوط به حفظ تولید دنبال می‌شود و حجم سایر فعالیت‌ها به‌طور قابل‌توجه کم شده است، به نحوی که مجوزهای انجام کار نسبت به روزهای عادی نزدیک به ۸۰ درصد کاهش می‌یابد تا کارکنان در محیط‌های آلوده تردد نکنند  و فعالیت‌های حداقلی داشته باشند.  طبق توضیحات او، با توجه به اینکه در خصوص مواجهه بلندمدت با این آلودگی تحقیقات و مطالعات تخصصی مدونی صورت نگرفته است، نمی‌توان به‌طور قطع در مورد بیماری‌ها و آسیب‌های مزمن احتمالی اظهارنظر کرد.

اروندان حامی محیط‌زیست

مشکلات ناشی از آلودگی برای کارکنان حوزه غرب کارون در حالی است که شرکت نفت و گاز اروندان در مسیر عمل به مسئولیت اجتماعی و صیانت از محیط‌زیست، برای بهبود این معضل وارد عمل شده و پیش از این پس از هماهنگی با فرماندار شهرستان هویزه و ستاد بحران مربوطه، برای مهار آتش‌سوزی تالاب هورالعظیم در بخش‌ عراقی چهار خودروی آتش‌نشانی، یک تانکر آب پشتیبان، یک دستگاه خودروی پیشران به همراه نیروهای متخصص و خستگی‌ناپذیر آتش‌نشان آن به محل‌های مورد نظر اعزام شدند. در این عملیات نقاط شناسایی شده و برای جلوگیری از اشتعال مجدد محل‌های مورد نظر خنک‌سازی شد.

مطالبات کارکنان

کارکنان در حالی این روزها با تاب‌آوری در حوزه مشترک تولید پایدار نفت را انجام می‌دهند که موضوع دیگری که غیر از گرما و آلودگی کارکنان غرب کارون با آن مواجه بوده و با خبرنگار مشعل مطرح می‌کنند، خطرهای جاده‌ای در مسیر رسیدن به تأسیسات جاده انحرافی غیراستاندارد از اهواز – خرمشهر است که مشکلات مختلفی برای کارکنان به همراه داشته است. افزون بر آن عمده مشکلات کارکنان، مسائل مالی با توجه به رشد تورم است. بهبود معیشت و توجه به حقوق کارکنان ورودی سال ۹۲ به بعد است که به آن اشاره و تأکید می‌شود ما تحت هر شرایط سخت پای کار بوده و هستیم و توجه به این مطالبات انگیزه برای کار را افزایش می‌دهد.

هفته‌نامه مشعل