از کلنگ احداث ساختمان مرکزی راه‌آهن تا کشف کلر
امروز یک‌شنبه ۲۲ مهر ۱۴۰۳ به اهم مناسبت‌ها و حوادث تاریخیِ این روز می‌پردازیم:
کلنگ احداث ساختمان مرکزی راه‌آهن-۱۳۰۶
راحتی، سرعت، به‌صرفه بودن و انتقال تعداد بالای مسافر و بار موجب مجذوب شدن تجار و بازرگان ایران و پیگیری ساخت خط آهن در ایران شد. آنان از طریق نمایندگان اتاق بازرگانی و همکاران خود در مجلس شورای ملی پیگیری سمج‌واری را برای احداث خط آهن سراسری شروع کردند.
بالاخره تاجر‌های مطرحِ ایران در واپسین روز‌های عمر سلطنت احمد شاه قاجار و در پاییز سال ۱۳۰۳ جلسات مشترکی با برخی نمایندگان پنجمین دوره مجلس شورای ملی برگزار کردند و برای ساخت راه‌آهن وعده دادند حاضرند با تشکیل شرکتی خصوصی بخشی از هزینه‌های احداث خط آهن را بپردازند.
به دنبال پیگیری آنان، یکی از نمایندگان مجلس پنجم شورای ملی به نام «زین‌العابدین رهنما» در ۱۹ آذر ۱۳۰۳ طرحی را با ۱۸ امضا به هیات رییسه این مجلس تقدیم کرد. براساس طرح رهنما دولت اجازه می‌یافت از محل اعمال انحصار و بستن عوارض بر واردات قند، شکر، چای و شیرینی‌جات به دولت در ازای صدور مجوز برای عوارض کالا‌های مذکور از سوی وزارتخانه مربوطه در ازای عوارض واردات هر مَن قند، شکر و شیرینی‌جات ۲ قِران و به ازای واردات هر مَن چای ۶ قِران عوارض از تجار و بازرگانان کشور دریافت کند تا پس از تجمیع عوارض دریافتی هزینه احداث ساخت راه‌آهن سراسری در ایران فراهم شود.
با فراهم شدن مقدمات کار و مشخص شدن محل احداث ساختمان مرکزی راه‌آهن، کلنگ احداث این ساختمان در تاریخ ۲۲ مهر ۱۳۰۶ با حضور رضا پهلوی، علی منصور وزیر طرق و شوارع و میرزا حسین پیرنیا مقلب به موتمن‌الملک که از ۲۰ بهمن ۱۳۰۵ رییس ششمین دوره مجلس شورای ملی شده بود، کمی دورتر از دروازه گمرک تهران در محل فعلی میدان راه‌آهن تهران به زمین زده شد و از تاریخ ۴ اسفند ۱۳۰۵ با تصویب لایحه احداث خط آهن سراسری کار ساخت خط آهن ۱۳۹۴ کیلومتری در سه مسیر جنوب، شمال و مرکز ایران شروع شد.
افتتاح مسجد دانشگاه تهران – ۱۳۴۵
مسجد دانشگاه تهران از نخستین مساجد با طراحی مدرن است که به درخواست دانشجویان عضو انجمن اسلامی دانشگاه در سال ۱۳۲۷ احداث شد. مقدمات ساخت این مسجد تا سال ۱۳۳۴ در زمان ریاست منوچهر اقبال بر این دانشگاه فراهم شد و کلنگ ساخت آن در سال ۱۳۳۶ به زمین زده شد.
معماری این مسجد توسط عبدالعزیز فرمانفرماییان استاد رشته معماری دانشگاه تهران طراحی شد. ساختمان مسجد در تاریخ ۲۲ مهر ۱۳۴۵ با حضور ایوب‌خان دومین رییس‌جمهور پاکستان افتتاح شد.
در تقویم هجری شمسی علاوه بر موارد فوق اتفاقات و حوادث دیگری نیز در این روز به ثبت رسیده است، از جمله:
برکنار شدن شاهزاده عبدالمجید ملقب به عین‌الدوله والی آذربایجان و احضار به تهران- ۱۲۸۷
رحلت آیت‌الله محمدباقر محسنی ملایری- ۱۳۷۴
درگذشت دانشمند و شاعر شهیر معاصر استاد سید محمدعلی صفیر- ۱۳۷۷
اتمام انتخابات انجمن‌های شهر و روستا -۱۳۹۱
نصب اولین سنگ بنای کارخانه‌های ذوب آهن در پشت کوه بی بی شهربانوی ری- ۱۳۱۶
صاحب فرستنده رادیوئی شدن کرمانشاه- ۱۳۳۷
در تقویم قمری نیز این مناسبت‌ها به ثبت رسیده است:
شهادت نجیب‌الدین سمرقندی دانشمند خراسانی-۶۱۰
درگذشت شیخ ابوالبقاء معروف به عُکَبَّری پزشک معروف مسلمان-۶۱۶
رحلت آیت‌الله سید حیدر حلّی-۱۳۰۴
درگذشت عالم بزگوار آیت‌الله میرزا عبدالرحیم نهاوندی-۱۳۰۴
در تقویم میلادی نیز مناسبت‌های زیر درج شده است:
تصرف سرزمین تاریخی بابِل توسط کوروش هخامنشی -۵۳۹ سال قبل از میلاد مسیح
کوروش مؤسس سلسله پادشاهی هخامنشیان از سالیان قبل، در ناحیه انشان در شرق شوشتر و حوالی رود کارون، دولت کوچکی تشکیل داد و تصمیم گرفت همه آریایی‌های ایرانی را با هم متحد کند. او با مخالفانش جنگید و بر سرزمین‌های تصرف شده خود افزود.
او بعد از فتوحاتی در شرق ایران و افزایش حدود سرزمینی ایران باستان به فکر تسخیر بابل قدیم افتاد. با وجودی که پادشاه بابِل پیش از آن با کوروش پیمان اتحاد بسته بود، اما کوروش اعتمادی به دوستی او نداشت.
در بابل فساد اخلاق و ظلم و ستم، رواج فراوان داشت و مردم بابل به اسیرانی که از سایر ممالک می‌گرفتند ظلم زیادی می‌کردند. کوروش در بهار سال ۵۳۹ قبل از میلاد از رود دجله گذشت و برای آنکه از سد بزرگی که در شمال بابل بین رود دجله و فرات ساخته بودند، بگذرد فرمان داد مسیر فرات را تغییر داد. سپس به سوی بابِل تاخت و پس از جنگی کوتاه، این شهر را در ۱۳ اکتبر ۵۳۹ قبل از میلاد به تصرف خود درآورد.
کوروش با جلال و شکوه وارد بابل شد و ۱۴ اکتبر همانجا تاج‌گذاری کرد.
کشف «کلر» – ۱۷۷۴
کلر از واژه یونانی χλωρος به معنی زرد مایل به سبز توسط کاردینال ویلهْلْم شیل دانشمند سوئدی در سال ۱۷۷۴ کشف کرد. او به اشتباه تصور کرد این عنصر حاوی اکسیژن است، اما Humphry Davy در سال ۱۸۱۰ نام کلر را برای این ماده انتخاب کرد و اصرار داشت که این ماده در واقع یک عنصر است.
کلر عنصر شیمایی با عدد اتمی ۱۷ است که به صورت Cl نوشته می‌شود. این عنصر در گروه ۱۷ (هالوژن‌ها) جدول تناوبی قرار دارد، چون یون کلر قسمتی از نمک و ترکیبات دیگر است به وفور در طبیعت یافت می‌شود و کاربرد فراوانی در زندگی بشر دارد.
کلر در فرم عنصری خود (Cl ۲) تحت شرایط استاندارد، کلرید (oxidant) قوی است که برای سفیدسازی پارچه‌ها و برای ضد عفونی آب به عنوان یک عامل مهم در صنعت کاربرد دارد. گاز کلر زرد مایل به سبز است، دو و نیم مرتبه از هوا سنگین‌تر است و دارای بوی بسیار بد و خفه کننده و بسیار سمی است.
این عنصر عاملی اکسید کننده، سفیدکننده و گندزداست. کلر به‌عنوان بخشی از نمک‌های طعام و ترکیبات دیگر به مقدار زیادی در طبیعت و لزوما در بیشتر جانداران وجود دارد.
کلر به عنوان ماده ضد عفونی کننده رایج در استخر‌های شنا برای تمیزی و بهداشت آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد. گاهی در اتمسفر فوقانی ترکیبات کلرداری مانند کلرفلوئورکربن وجود دارند که در تخریب لایه اوزون موثرند.
اعلان جنگ ایتالیا به آلمان در اواخر جنگ جهانی دوم- ۱۹۴۳
دولت بادوگلیو در ماه اکتبر سال ۱۹۴۳ به آلمان اعلان جنگ داد و به جبهه متفقین پیوست.
به دنبال این اعلان، ارتش آلمان نازی وارد ایتالیا شد و به جنگ با ارتش این کشور پرداخت.
دول متفق آلمان سرانجام پس از تعرض نهایی آوریل سال ۱۹۴۵ در روسیه دچار شکست سنگینی شد.
تصویب قانون اساسی جدید فرانسه- ۱۹۴۶
با پایان جنگ جهانی دوم در ماه اکتبر سال ۱۹۴۵ در فرانسه انتخابات مجلس مؤسسان برگزار شد تا قانون اساسی جدید این کشور را بررسی و تعیین کند. مجلس موسسان مدتی بعد ژنرال دو گل را به عنوان رئیس دولت موقت فرانسه انتخاب کرد ولی دوگل در ژانویه ۱۹۴۶ استعفا داد.
قانون اساسی فرانسه در اکتبر ۱۹۴۶ به همه‌پرسی گذاشته شد و با تایید مردم جمهوری چهارم فرانسه تشکیل شد. بعد از برگزاری انتخابات در این کشور، حزب کمونیست فرانسه، برنده اول انتخابات شد و به صورت بزرگ‌ترین حزب فاتح در پارلمان فرانسه حضور یافت، اما اوضاع داخلی فرانسه به دلیل اقتصاد نابسامان، اعتصابات کارگری و حضور استعماری در الجزایر روز به روز بدتر شد.
ده سال از زندگی مردم فرانسه در ناآرامی و بی‌ثباتی سیاسی این کشور سپری شد. این مدت ده‌ها کابینه روی کار آمدند، اما به زودی ساقط شدند در نهایت با روی کار آمدن دوباره ژنرال دوگل قانون اساسی فرانسه بار دیگر تغییر کرد و با پایان جمهوری چهارم فرانسه از ۸ ژانویه ۱۹۵۸ جمهوری پنجم فرانسه آغاز شد.
در تقویم میلادی دو مناسبت دیگر از جمله مرگ نیکولا دومالبرانش عالم علوم الهی و فیلسوف شهیر فرانسوی در سال ۱۷۱۵ و مرگ ژوزف گوبینو نویسنده و فیلسوف ارتجاعی فرانسه در سال ۱۸۸۲ به ثبت رسیده است.
منبع: ایسنا
