اظهارات متناقض مقامات ترکیه درباره سوریه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، هنوز مشخص نیست که روابط ترکیه – سوریه در چه مسیری قرار خواهد گرفت. اما رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه، در جریان سفر به نیویورک، یک بار دیگر اعلام کرد که برای دیدار با بشار اسد رییس جمهور سوریه آماده است و منتظر است تا پاسخ نهایی دمشق را دریافت کند.

اعلام آمادگی اردوغان برای دیدار با اسد در شرایطی صورت گرفت که شاهد اظهارات و مواضع دیگری در ترکیه هستیم. به عنوان مثال، برخی از رسانه‌های تحت امر حزب عدالت و توسعه ترکیه، مدعی شده‌اند که رییس جمهور سوریه به این دلیل عفو عمومی اعلام کرده تا شروط آنکارا برای عادی سازی رابطه را به جا بیاورد!

این در حالی است که طرف پیشنهاد دهنده و مشتاق برای عادی سازی رابطه، ترکیه بوده و نه سوریه. همچنین باید به این نکته نیز توجه کرد؛ این سوریه بوده که برای ترکیه شرط و شروط گذاشته و در نتیجه اعلام عفو عمومی در سوریه، ربطی به مطالبات ترکیه ندارد.

هاکان فیدان، ساز را از پرده‌ای دیگر نواخت

وقتی مقداد فیصل وزیر امور خارجه سوریه و اعضای هیات همراه او در نشست وزرای امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه عرب در قاهره پایتخت مصر، حین سخنرانی هاکان فیدان سالن را ترک کرد، همه فهمیدند که دمشق مواضع سفت و سختی در قبال آنکارا دارد و به این راحتی، حاضر نیست قدم در مسیر روابط عادی بگذارد.

اما هاکان فیدان در پاسخ به رسانه‌ها، اول اعلام کرد که به این موضوع اهمیتی نمی‌دهد و ترک سالن، مساله‌ای نیست که بخواهد راجع به آن صحبت کند. اما بعد، در مقابل فشار خبرنگاران در مورد دلایل این اقدام وزیر امور خارجه سوریه و اثرگذاری این رفتار بر روابط آتی، مدعی شد که همه اعضای هیات سوری سالن را ترک نکردند و یکی از آنان همچنان حضور داشت و تا آخر به محتوای سخنرانی او گوش سپرد.

اظهارات فیدان نشان داد که او همچنان امیدوار است تا توجه مقامات سوریه را به سوی عادی سازی جلب کند. اما تنها چند روز پس از این ماجرا، وقتی که به خبرگزاری آناتولی رفت تا به سوالات مدیران و خبرنگاران این خبرگزاری پاسخ دهد، با الفاظی درباره سوریه اظهار نظر کرد که بوی دوستی و احترام از آنها به مشام نمی‌رسید.

هاکان فیدان به روال مواضع خصمانه قبلی ترکیه در برابر سوریه، این بار هم به جای عبارت رسمی و دیپلماتیک «دولت سوریه» بارها از لفظ «رژیم» استفاده کرد.

بخش دیگری از سخنان هاکان فیدان درباره سوریه و رییس جمهور این کشور، به شکلی بود که گویی سوریه برای عادی سازی رابطه به خواهش و تمنا افتاده است!

فیدان اعلام کرد: «ما باید ببینیم اسد چه برنامه‌ای برای آشتی با مردم خودش دارد. آیا حاضر است بر اساس یک مشی حقوقی و دموکراتیک با مردم خود به توافق برسد یا نه.»

سخنان هاکان فیدان نشان داد که مقامات دمشق بر شرایط پیشین خود در مورد ضرورت خاتمه یافتن حضور اشغالگرانه نیروهای نظامی و پلیس ترکیه در عفرین و دیگر مناطق غرب فرات پافشاری کرده‌اند و حاضر نیستند به راحتی با آنکارا به ایستگاه روابط عادی و رسمی برسند. اما در هر حال، اردوغان قبل از سفر به نیویورک، یک بار دیگر اعلام کرد که آماده است با اسد دیدار کند.

کنایه تحلیلگران به اردوغان

مهمت تزکان از تحلیلگران مشهور ترکیه درباره اصرار و پافشاری اردوغان برای دیدار با همتای سوری، یادداشتی نوشته و بر این باور است: «اردوغان چنان مشتاق دیدار با بشار اسد است که اگر پاسخ مثبت دهد، فوراً زیر پای او فرش‌های فیروزه‌ای پهن خواهد شد. مطمئنم اردوغان دستور خواهد داد بنرها و پوسترهای غول پیکر اسد بر دیوار باشکوه‌ترین ساختمان‌های آنکارا نصب شود و واحدهای سواره نظام و گارد افتخار به پیشواز بروند. شک ندارم اردوغان درست در مقابل درب هواپیما از اسد استقبال خواهد کرد، همانطور که از سیسی استقبال کرد. حتی اگر اسد بگوید تمایل ندارم به آنکارا بیایم، اردوغان حاضر است به دمشق برود. به همان شکلی که به قاهره رفت تا سیسی را در آغوش بگیرد. دیدار در کشور ثالث چطور؟ بله. چرا که نه. اردوغان حاضر است هر شرطی را قبول کند. هم او و هم فیدان باز هم اعلام کردند که برای دیدار آماده هستند و منتظرند تا پاسخی از دمشق برسد. اما واقعیت این است که اسد تمایل ندارد حرف بزند. چرا؟ دلایل زیادی وجود دارد».

مهمت تزکان در ادامه نوشته است: «این روزها اردوغان می‌گوید ما به دنبال دخالت در امور داخلی سوریه نیستیم و با چنین رفتاری مشکل داریم! اما ۱۳ سال پیش می‌گفت: ما مسئله سوریه را یک موضوع خارجی نمی‌بینیم. اساساً موضوع سوریه، مسئله داخلی ماست! بله. اردوغان چنین جملاتی بر زبان آورد و با کله شیرجه زد توی بحران سوریه و در آن غوطه ور شد. اردوغان، آشکارا به دنبال سرنگونی اسد و ایجاد یک دولت اخوان المسلمینی در دمشق بود. اردوغان دستور داد برای سرنگونی اسد، نهاد مسلح ارتش آزاد سوریه شکل بگیرد و حقوق آن نظامیان را از جیب ترکیه پرداخت و هنوز هم فرماندهان و اعضای این گروه از ترکیه حقوق می‌گیرند. خب… حالا شما بگویید: اگر اردوغان و اسد روبوسی کنند، چه بلایی سر ارتش آزاد می‌آید؟ تعداد دقیق آنها را نمی‌دانیم اما ده‌ها هزار نفر نیروی مسلح هستند. واقعاً آنکارا با این افراد چه خواهد کرد؟ آیا اردوغان آنها را به سومالی خواهد فرستاد؟»

تزکان تحلیلگر ترکیه در ادامه در پایگاه خبری هالک تی.وی نوشته است: «فرض کنید همه مشکلات و اختلافات بین آنکارا و دمشق حل شده است. شما بگویید: حتی اگر اردوغان و اسد دیدار کنند، سرنوشت میلیون‌ها مهاجر سوری مقیم ترکیه چه می‌شود؟ چهار و نیم میلیون نفر مهاجر سوری ساکن ترکیه هستند. صدها هزار نوزاد سوری در ترکیه به دنیا آمدند و کشور خودشان را نمی‌شناسند. عده زیادی از آنها، اصلاً نمی‌خواهند برگردند. در مورد آنها چه باید کرد؟ چرا با وجود همه مشکلات، اردوغان باز هم به دنبال عادی سازی رابطه با سوریه است؟ به این دلایل: اول این که نهادهای اقماری پ.ک.ک در شمال سوریه و تحت حمایت نظامی و سیاسی آمریکا، یک ساختار محلی قدرتمند دارند و آنکارا نمی‌تواند کاری علیه آنها انجام دهد. دوم این که هزینه تداوم حضور سربازان ترکیه در سوریه، به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. سوم؛ اقامت آوارگان سوری مدت زیادی به طول انجامید و در برخی از مناطق، وخامت ساختار جمعیتی را به دنبال آورده و موجب اعتراض مردم ترکیه شده است. چهارم؛ ما از طریق هلال احمر از صدها هزار سوری در خانه‌ها و چادرهایشان درست در کنار مرز خود مراقبت می‌کنیم و تامین مایحتاج آنها بر عهده ماست و آنکارا از تحمل این بار سنگین ناتوان شده است. حالا جا دارد در شرایطی که اردوغان می‌خواهد با اسد دیدار کند، از او بپرسیم: این ماجراجویی بزرگ و تلاش برای اقامه نماز در مسجد اموی دمشق، چند میلیارد دلار برای ما خرج برداشت؟»

در پایان باید گفت: ترکیه هنوز هم در مورد خارج کردن نیروهای نظامی خود از شمال سوریه تصمیمی نگرفته و حتی به شکل رسمی اعلام نکرده که حاضر است حمایت سیاسی و مالی از معارضین مسلح اسد پایان دهد. در نتیجه در چنین شرایطی، تکرار درخواست دیدار اردوغان با اسد، نمی تواند به مثابه احترام نهادن ترکیه به حاکمیت ملی سوریه و تمامیت ارضی این کشور قلمداد شود.

پایان