اعلام آمادگی ایران برای ساخت ماهواره مشترک با کشورهای همسایه
وحید یزدانیان، رئیس پژوهشگاه فضایی ایران، در نشست خبری امروز (دوشنبه، ۲۵ فروردین ۱۴۰۳) که در محل این پژوهشگاه برگزار شد، گفت: «باتوجه‌به سیاست‌های نظام مبنی‌بر توسعه همکاری‌های صلح‌آمیز، آمادگی انتقال فناوری را به کشورهای همسایه داریم.»
او افزود: «باتوجه‌به تأکید وزیر ارتباطات بر دیپلماسی فناوری، ایران هم برای ارائه خدمات هم ساخت ماهواره مشترک با کشورهای همسایه آمادگی دارد.»
صنعت فضایی در اتاق شیشه‌ای
در جریان این نشست، خبرنگاران به بازدید از دستاوردهای پژوهشگاه در زمینه فناوری‌های فضایی پرداختند. یزدانیان در این زمینه توضیح داد: «تا کنون موضوع ماهواره، صنعت فضایی و تحولات و رویدادهایش همواره پشت دیواری بوده و به اطلاع عموم نرسیده است. ولی ما به‌دنبال این هستیم که فعالیت‌های ماهواره‌ای را در اتاق شیشه‌ای قرار دهیم.»
او با تاکید بر اینکه فقط ۱۰ تا ۲۰ درصد فعالیت‌های ماهواره‌ای جنبه حاکمیتی دارد، افزود: «بقیه فعالیت‌ها در این زمینه، در یک اکوسیستم اقتصادی شکل می‌گیرد و صلح‌آمیز و کاربردی است. افرادی هم که در این حوزه کار می‌کنند، عمدتاً دانشگاهیان و استادان هستند.»
مشارکت در ساخت ماهواره با پیام صلح و دوستی
رئیس پژوهشگاه فضایی افزود: «کشور ما از نظر دانش و فناوری ماهواره در سطح بالاتری از کشورهای همسایه قرار دارد. بنابراین با توجه به سیاست‌های کلی نظام مبنی بر افزایش تعاملات با سایر کشورها، آمادگی انتقال فناوری و دانش را به کشورهای دیگر داریم. همچنین این آمادگی را داریم تا فعالیت مشترک و ساخت ماهواره مشترک با پیام تعامل و دوستی و افزایش کاربردهای صلح آمیز برای ارتقای رفاه و توسعه اقتصادی داشته باشیم.»
او گفت: «به دلیل تحریم‌ها، در سال‌های گذشته به سوی توسعه دانش بومی حرکت کردیم و بیش از ۹۰ درصد تجهیزات و زیرسیستم‌های ماهواره‌ای در داخل کشور تولید می‌شود. آن بخشی هم که از خارج تامین می‌شود، عمدتاً جنبه پشتیبان دارد.»
او با بیان اینکه بسیاری از دستاوردهای فنی و فناورانه پژوهشگاه فضایی تجاری‌سازی شده و در بخش‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد، گفت: «پنل‌های خورشیدی که در ماهواره‌ها کاربرد دارد و جزو سرفصل‌های فعالیت پژوهشگاه است. اما دستاوردهای پژوهشگاه در همین بخش می‌تواند در زمینه رفع ناترازی انرژی مورد استفاده واقع شود.»
یزدانیان ادامه داد:«به منظور ذخیره سازی انرژی، انرژی خورشیدی و پنل‌های خورشیدی را توسعه خواهیم داد و برای پایداری در زمان قطعی‌ها با استفاده از سیستم‌های ذخیره‌ساز انرژی اعلام آمادگی کرده‌ایم که موضوع در دست بررسی است.»
توسعه پلتفرم مادر ارائه خدمات سنجشی
رئیس پژوهشگاه فضایی ایران همچنین گفت: «موضوع توسعه پلتفرم مادر ارائه خدمات سنجشی یکی از برنامه‌های پژوهشگاه فضایی است که در این پلتفرم ابزارهای کیفیت تصاویر در نظر گرفته شده و کسب و کارها و اپراتورها می‌توانند خدمات سنجشی ارائه دهند که تا پایان سال جاری از این پلتفرم رونمایی می‌شود.»
کاربرد تصاویر ماهواره‌ای خیام در کشاورزی و مدیریت بحران
یزدانیان به کاربردهای تصاویر ماهواره خیام نیز اشاره کرد و گفت: «در حال حاضر پروژه‌های مشترکی با وزارت جهاد کشاورزی برای پایش محصولاتی چون کشت اول برنج، گندم، ذرت، کلزا و سیب زمینی و گندم داریم.»
او درباره پروژه مدیریت بحران نیز توضیح داد: «با همکاری سازمان محیط زیست از تصاویر ماهواره خیام برای احیای دریاچه ارومیه و ریزگردها استفاده می‌شود و همچنین با هدف صلح و دوستی و تعامل با کشورهای دیگر پروژه‌هایی در زمینه مدیریت سیلاب در منطقه آسیا و اقیانوسیه تعریف شده است.»
منظومه ماهواره اینترنتی در دستور کار است
یزدانیان در پاسخ به سوال دیجیاتو درباره برنامه‌های مرتبط با راه‌اندازی منظومه ماهواره اینترنتی (ارتباطی) گفت: «اولویت ما راه‌اندازی منظومه ماهواره‌ای سنجشی است. اما در زمینه ماهواره‌های ارتباطی تجربه و سابقه بیشتری داریم و حتی پروانه‌های ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای نیز صادر شده بنابراین به منظومه ماهواره ارتباطی نیز فکر می‌کنیم. ترجیح ما این است که این پروژه را با مشارکت کشورهای همسایه پیش ببریم و در این زمینه مذاکراتی در دست انجام است.»
جایزه ویژه مسابقات QubeSat
رئیس پژوهشگاه فضایی همچنین درباره پروژه‌هایی که با بخش‌های دانشگاهی و تحقیقاتی انجام می‌شود، به ماهواره‌های پژوهش اشاره کرد که ساخت و طراحی این ماهواره‌ها به دست دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و شرکتهای دانش‌بنیان انجام می‌شود.
یزدانیان همچنین به برگزاری مسابقات QubeSat اشاره کرد و گفت: «نخستین دوره این مسابقات در زمینه ماهواره‌های سبک و کم‌هزینه‌تر انجام شده که ۵۰ دانشگاه در آن شرکت کرده‌اند و برنده‌ها نیز مشخص شده‌اند. دور دوم این مسابقات نیز آغاز شده است.»
او افزود: «برنده این مسابقات علاوه بر حمایت‌های مالی مرسوم، یک پاداش ویژه هم می‌گیرد و پرتاب ماهواره برنده به صورت رایگان انجام خواهد شد.»
یزدانیان همچنین اعلام کرد که راه‌اندازی پارک فناوری‌های فضایی به منظور استقرار شرکتهای دانش‌بنیان و نوپای این صنعت جزو اولویت‌های سال جاری پژوهشگاه فضایی است.
حرکت به‌سوی تجاری‌سازی
یزدانیان همچنین در پاسخ به سوال دیگر دیجیاتو درباره گلایه برخی شرکتهای دانش‌بنیان از قیمت بالای تصاویر ماهواره خیام توضیح داد: «قیمت تصاویر خیام به ازای هر کیلومتر مربع هم اکنون ۱۲۴ هزار تومان است که حدود یک ششم قیمت تصاویر ماهواره‌های مشابه خارجی است. اما قبول داریم که این قیمت باز هم باید کاهش یابد. مشکل این است که در زمینه تصاویر ماهواره خیام اقدامات تجاری‌سازی تا کنون انجام نشده که امیدواریم با حضور بخش خصوصی این اتفاق بیفتد.»
سوال دیگر دیجیاتو در این نشست در مورد اقدامات انجام شده درباره تجاری‌سازی سرریز فناوری‌های پژوهشگاه همچون باتری‌های لیتیوم-یونی بود. یزدانیان با بیان اینکه تا کنون اقدام خاصی در زمینه تجاری‌سازی این محصولات انجام نشده است، گفت: «تفاهمی در این زمینه با معاونت علمی ریاست جمهوری داریم و امیدواریم با ورود بخش خصوصی، شاهد افزایش کیفیت طراحی محصولات مطابق با نیازهای بازار و معرفی نسل‌های بعدی آنها باشیم.»
برنامه‌های ۱۴۰۴
یزدانیان، توسعه اکوسیستم صنعت فضایی و فراهم کردن زمینه‌ها برای فعالیت بخش خصوصی را مهم‌ترین برنامه این پژوهشگاه در سال جاری عنوان کرد و گفت: «با تاکید وزیر ارتباطات، زمینه را برای مشارکت هرچه بیشتر بخش خصوصی فراهم می‌کنیم و حداکثر واگذاری‌ها را به بخش خصوصی خواهیم داشت.
به گفته او، حمایت از دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و توسعه ارتباطات بین‌الملل و دیپلماسی فناوری جزو برنامه‌های اولویت‌دار این پژوهشگاه است.
خبرنگاران در حاشیه این نشست، از نمایشگاه دستاوردهای پژوهشگاه فضایی نیز بازدید کردند.
منبع: دیجیاتو