انزوای بی‌سابقه تل‌آویو در جهان
«این ماه یک ماه پرآشوب برای اسرائیل بود و پیش از این، دولت یهود هرگز به خاطر سیاست‌های خود در قبال فلسطینی‌ها تحت فشار‌های شدید و پایدار بین‌المللی از چندین جبهه قرار نگرفته بود»؛ این را، شبکه سی‌ان‌ان دیروز طی گزارشی درباره رأی دیوان بین‌المللی دادگستری نوشت؛ واقعیتی که دیگران نیز با زبانی متفاوت آن را تکرار کرده‌اند. «نیویورک‌تایمز» نوشت که تصمیم دیوان بین‌المللی دادگستری، برجسته شدن انزوای دیپلماتیک فزاینده اسرائیل است.
فرانچسکا آلبانیز، گزارشگر ویژه سازمان ملل برای اراضی اشغالی فلسطین در واکنش به رأی روز جمعه دادگاه بین‌المللی دادگستری که حکم به توقف عملیات نظامی اسرائیل در رفح داده، در صفحه ایکس نوشت: «اجازه بدهید رک بگویم. در حالی که دیوان بین‌المللی دادگستری به اسرائیل دستور می‌دهد حمله خود به رفح را متوقف کند، اسرائیل حملات خود را تشدید می‌کند.» او با همین پیش‌فرض، با «وحشتناک» خواندن شرایط غزه، خواستار تحریم و توقف روابط کشور‌های عضو سازمان ملل با اسرائیل شد و نوشت: «مطمئن باشید تا اسرائیل را مجبور نکنیم، به جنون خود پایان نمی‌دهد. کشور‌های عضو باید تا زمانی که اسرائیل دست از حمله بردارد، تحریم‌ها، تحریم تسلیحاتی و تعلیق روابط دیپلماتیک و سیاسی با آن را اعمال کنند.»
در حالی که چهار قاضی از ۱۵ قاضی دیوان (ازجمله یک قاضی اسرائیلی) در نظر (opinion) جداگانه و البته غیرالزام‌آور گفته‌اند حکم دیوان برای تل‌آویو الزام‌آور نیست، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز جمعه شب در پیامی یادآوری کرد که حکم دادگاه لاهه به اسرائیل برای توقف عملیات نظامی در رفح «الزام‌آور» است و همه طرف‌ها باید از آن تبعیت کنند. گوترش گفته که «احکام صادره از دادگاه الزام‌آور است و اطمینان دارد که طرفین به طور مقتضی از حکم دادگاه تبعیت خواهند کرد.» در حالی که انتظار می‌رود که حکم جدید در شورای امنیت سازمان ملل متحد بررسی شود، پیش‌بینی‌ها نیز این دیدگاه آلبانیز را تأیید می‌کنند که رژیم صهیونیستی حکم دادگاه بین‌المللی دادگستری را نادیده خواهد گرفت و امریکا هم با برخورداری از حق وتو، در صورت طرح مسئله، آن را وتو خواهد کرد.
۲ دادگاه
با وجود این سناریوی احتمالی، ناظران معتقدند که صدور حکم دادگاه بین‌المللی دادگستری که ممکن است در روز‌های آینده رأی دادگاه کیفری برای بازداشت نتانیاهو هم به آن اضافه شود، منجر به انزوای بی‌سابقه تل‌آویو شده است. سی‌ان‌ان، با اشاره به رأی روز جمعه دادگاه لاهه نوشته است: «فشار بر اسرائیل برای پایان دادن به جنگ از همه طرف رو به افزایش است. دانشگاه‌های ایالات متحده، دادگاه‌های بین‌المللی، مشاهیر امریکایی، متحدان غربی اسرائیل و حتی خانواده‌های گروگان‌های اسرائیلی؛ اما مهم‌ترین آنها ممکن است اقدام حقوقی و دیپلماتیک علیه اسرائیل در این ماه باشد.» سی‌ان‌ان به این نکته اشاره کرده روند‌هایی که در دادگاه بین‌المللی دادگستری و دیوان بین‌المللی کیفری مطرح شده‌اند، پایبندی کشور‌های غربی به نظم بین‌المللی را مورد آزمایش قرار داده، این امر شکافی را بین متحدان غربی اسرائیل و ائتلاف رو به رشدی از کشور‌های جنوب جهانی در آسیا، آفریقا و امریکای جنوبی ایجاد کرده که به طور فزاینده‌ای در فراخوان‌های خود، از اسرائیل برای پاسخگویی به اقدامات خود در غزه پر سر و صدا هستند.
ظاهراً به همین دلیل است که سی‌ان‌ان، ماه جاری (مه) را «یک ماه پرآشوب برای اسرائیل» تعبیر کرده، ماهی که «پیش از این هرگز دولت یهود به خاطر سیاست‌های خود در قبال فلسطینی‌ها تحت فشار‌های شدید و پایدار بین‌المللی از چندین جبهه قرار نگرفته بود.» روزنامه نیویورک‌تایمز، در گزارشی جداگانه با عنوان «تصمیم دادگاه عالی سازمان ملل به انزوای فزاینده اسرائیل می‌افزاید»، نوشته که رأی دیوان بین‌المللی دادگستری، بازوی سازمان ملل متحد، «به فهرست فزاینده‌ای از اقدامات دیپلماتیک و حقوقی علیه اسرائیل افزود که جایگاه بین‌المللی آن را تضعیف کرده است.» آلون پینکاس، سرکنسول سابق اسرائیل در نیویورک می‌گوید: «این در سطح انزوای کره شمالی یا بلاروس یا میانمار نیست، ولی [به هرحال]انزوا است و یک حس فوق‌العاده فشار ایجاد می‌کند.» ایتامار رابینوویچ، سفیر سابق اسرائیل در واشینگتن نیز می‌گوید: «در مجموع، اقدامات علیه اسرائیل نه تنها نشان‌دهنده کاهش اعتبار بین‌المللی آن است، بلکه کاهش نفوذ امریکا را نیز نشان می‌دهد، زیرا ایالات متحده به طور فزاینده‌ای قادر نیست جلوی متحدان امریکا و نهاد‌های بین‌المللی را از هدف قرار دادن شریک اصلی خود در خاورمیانه بگیرد.» رابینوویچ این را نشانه‌ای می‌داند که «قوانین سیاست بین‌المللی تغییر کرده» و تأکید می‌کند: «بقیه جهان در مسیر غلبه بر ایالات متحده قر ار گرفته‌اند. آنها می‌گویند ما نمی‌توانیم شما را در سازمان ملل شکست دهیم، اما ما حالا دو دادگاه بین‌المللی داریم و در جا‌هایی که شما کنترلی بر آن ندارید، جای آنها را تغییر می‌دهیم.» نیویورک‌تایمز نوشته که، پرزیدنت بایدن در هفته دوم جنگ با یک پیام روشن به اسرائیل پرواز کرد: «شما تنها نیستید»، اما به نوشته این روزنامه، در ماه‌های اخیر، او درباره ضدحمله اسرائیل در غزه، نگرانی فزاینده‌ای از خود ابراز کرده، راهبرد اسرائیل را «اشتباه» و برخی از اقدامات آن را «ظالمانه» خوانده است.
عدم توازن حامیان و مخالفان
در سطح بین‌المللی، توازن چندانی بین کسانی که از رأی روز جمعه دادگاه لاهه حمایت کرده‌اند با مخالفان آن به چشم نمی‌خورد. لیندسی گراهام، نماینده کهنه‌کار مجلس سنای امریکا با اشاره به حکم دیوان بین‌المللی دادگستری تنها ساعاتی بعد از صدور حکم دادگاه لاهه علیه اسرائیل در ایکس نوشت: «تا آنجا که به من مربوط می‌شود دیوان بین‌المللی دادگستری می‌تواند برود به جهنم.» گراهام نوشت: «مدت‌ها پیش باید در برابر این سازمان‌های اصطلاحاً قضایی در دنیا که با سازمان ملل مرتبط هستند می‌ایستادیم. سوگیری‌های ضداسرائیلی آنها از حد گذشته است.» با این حال، حجم حمایت‌ها از رأی دادگاه کم سابقه است. عفو بین‌الملل گفته که باید به دستور دادگاه لاهه که خواستار توقف عملیات نظامی علیه رفح است، پایبند باشد. رامی عبده، رئیس دیده‌بان حقوق بشر اروپا مدیترانه نیز گفته که تصمیمات دادگاه لاهه الزام‌آور است و نیازی به تصویب آن در شورای امنیت نیست و تنها این دادگاه صلاحیت لغو آن را دارد. مایکل مارتین، وزیر خارجه ایرلند در بیانیه‌ای اعلام کرد «اسرائیل تصمیم گرفته است که این درخواست‌ها را نادیده بگیرد، اما نمی‌تواند دستورات دیوان بین‌المللی دادگستری را نادیده بگیرد. این تصمیمات از نظر قانونی لازم‌الاجرا هستند و باید رعایت شوند.» مجموعه کشور‌های عربی در شورای امنیت هم از این تصمیم استقبال کردند و گفتند تل‌آویو باید به تدابیر موقت دادگاه لاهه بدون هرگونه تأخیری عمل کند. آفریقای جنوبی هم ضمن استقبال از تصمیم دیوان بین‌المللی دادگستری، تأکید کرد که این تصمیم الزام‌آور است و اسرائیل باید به آن پایبند باشد. رئیس‌جمهور کلمبیا گفته که تصمیم دادگاه لاهه در مورد توقف نسل‌کشی دولت نتانیاهو ماهیت حملات وحشیانه علیه ملت فلسطین را نشان داد و وزیر خارجه اردن نیز تأکید کرد که دیوان بین‌المللی دادگستری بار دیگر پرده از جنایات جنگی اسرائیل در غزه برداشت.
منبع: روزنامه جوان
