اولین حق فرزند از والدین چیست؟

شاید به شوخی نام دوستی از دوستان خود را در تلفن همراه به نام باباقلی ذخیره کنید، اما در خاطرمان نمی‌گنجد که در کشور خودمان اسم یک آقای نازنین باباقلی باشد، اما متاسفانه اسم باباقلی در ثبت احوال کشور جمهوری اسلامی ایران ثبت شده است. یا شما هم به دوست و غریبه عنوان گرگ آقا بدهید، اما انتظار ندارید که اسم یک فرد گرگ آقا باشد. متاسفانه گرگ آقا نیز نامی است که برحی از پدران به عنوان نام فرزند انتخاب کردند.

نام‌های عجیبی در کشور به ثبت رسیده است شامل اسامی مانند باباقلی، گرگ آقا، بره، چاه، آرشیو، آسیب، اجباری، اخی، اردوخان، اشتر، اهریمن، بیابانی، ملخ، فضا، فراری، شفتالو، شربت، قطار، قطاری، قسمت، قربانی، کابوس، گشنه، بره، بشم، بهداشت، بوشفر، چاه، چراغ، چیتر، زنگی، سرباز، شوجر، علاقه، غم، غارت، فرار، فراری، فراموش، کوپال، گمان، لذت، لشکر، للو، ورندل، یتیم است تنها برخی از اسامی پسران قابل تغییر در این فهرست‌هاست که در ثبت احوال ثبت شده است.

اما نباید فکر کنیم که تنها پسران از این اسامی عجیب برخوردارند و دختران سهمی نبردند نام‌های مانند باجی، بیزار، نوشابه، ییلاق، خرما، آشفته، آفت، اجبار، افسرده، پنبه، تعارف، حلوا، خرما، خیار، شربتی، شقیقه، کفتر، نیمکت، قیمتی، همیشه، نوشابه، کبریت، ییلاق، لوله، لیاقت، لبو، لباء، مشکی، مشکی‌جان، مغلوبه، مفتول، حاضر، حالتاج، حسرت، حضرت، حبصه، خارا، خابس، پارچه، پاکت، پنیر، پوپول، پولی، انقلاب، اوجق، آمریکا، آلمان، انگلیس، انه، آقا بگم، ادامه و ارزان در ثبت احوال ایرانی ثبت شده است خوشبختانه این اسامی قابل تغییر برای دختران است. 

این اسامی غالباً به قبل از سال ۱۳۷۰ بر می‌گردد. خوشبختانه از زمانی که مسئولان ثبت احوال تصمیم به مهندسی فرهنگ نام و نام‌نویسی گرفتند دیگر اجازه ندادند والدین اسامی نامناسب، نامتعارف و مغایر با جنس برای فرزندانشان انتخاب کنند؛ دلیل این کار هم همان فهرست‌هایی است که با توجه به اصرار والدین مأمور ثبت احوال را وادار به ثبت اسم می‌کرده‌اند.

نخستین هدیه ماندگار که یک پدر و مادر می‌توانند به فرزندانشان اهدا کنند نام است که نقشی اساسی در آینده فرزندان ایفا می‌کند. اسلام انتخاب نام نیکو را از مهم‌ترین حقوق فرزندان بر والدین برشمرده است. هر چند انتخاب نام نیکو علت تامه تربیت نیکو نیست، اما انتخاب نامی زیبا و با معنا، به حفظ کرامت فرزندان در جامعه کمک خواهد کرد.

برابر ماده ۲۰ قانون ثبت احوال انتخاب نام با والدین است البته همواره بر این موضوع تأکید شده که نام‌های مناسب، نیکو و پسندیده به صورت مجرد و مرکب انتخاب شود. هر پدر و مادری دوست دارد تا فرزندش نامی نیک داشته باشد و شاید به همین دلیل است که بسیاری از والدین در انتخاب نام نیکو حساسیت زیادی به خرج می‌دهند و روز‌ها و ماه‌ها برای انتخاب نام تلاش می‌کنند تا یک نام خوب را انتخاب کنند.

برخی والدین بر کمیاب بودن نام هم تاکید دارند و ترجیح می‌دهند تا نامی انتخاب کنند که فراوانی کمتری داشته باشد؛ همین امر باعث شده که شاهد اسامی عجیب و غریبی باشیم که گاهی به گوش می‌رسد با این حال در سال‌های گذشته تغییرات زیادی در نامگذاری فرزندان ایرانیان رخ داده است. در پایگاه اطلاعات جمعیتی کشور ۴۲۰ هزار عنوان نام وجود دارد که ۲۲۰ هزار عنوان دخترانه و ۲۰۰هزار عنوان پسرانه است.

تنوع نام‌های دخترانه به واسطه الگو‌های نام‌گذاری برابر بررسی‌های صورت گرفته پیش‌بینی شده که حدود ۲۰ الگوی توصیفی دینی، مذهبی، ملی، باستانی، قومی و منطقه ای، ترکیبی نام گلها، طبیعت حیوانات، زیبا، پرندگان، کوه‌ها و رود‌ها و نام موجودات خیالی و تاریخی نمونه‌ای از این الگوهاست. در این رابطه ۱۴ الگوی نامگذاری برای پسران و ۱۸ الگوی نامگذاری برای دختران وجود دارد به دلیل آنکه الگو‌های دختران برای نامگذاری بیشتر است.

اما درباره تأثیر نام نیکو بر شخصیت فردی و اجتماعی فرزند باید بر این نکته اشاره کرد روح کودک از آغاز تولد با نامی که بر او نهاده‌اند، انس می‌گیرد و چه بسا اولین الفاظی که بر زبان می‌راند و با شنیدن آن ناخودآگاه صورت خود را بر می‌گرداند، نام خودش است. از این رو کم کم این لفظ با روح او عجین می‌شود و چه معنای ارزشی و یا بی‌ارزشی داشته باشد، در ذهن و روح او تأثیر خواهد داشت.

 اما نباید از نظر دور داشت تنها با انتخاب نام نیکو برای کودک پدر و مادر وظیفه خود را به نحو احسن انجام دادند. دکتر حمیدرضا محتشمی مدرس و و روانشناس درباره تاثیر نام افراد در شکل گیری شخصیت افراد چیست؟ می‌گوید: خیلی نام‌ها اسامی زیبا و پر معنایی هستند. وظیفه من پدر و مادر در گام اول این است واقعا نام زیبایی انتخاب کنیم، اما ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود. اگر من که نام بچه ام امیر حسین است اگر فرزندم را با زندگی و سیره امام حسین (ع) آشنا نکنم شاید فقط در گام اول و انتخاب نام موفق عمل کرده باشم در مرحله دیگر موفق عمل نکرده باشم. مثلاً سال‌ها پیش قتل‌های زنجیره‌ای انجام می‌شد که نام قاتل متاسفانه با نام پیامبر اسوه حسنه و مهربانی‌ها ما هم اسم بود؛ و پدر و مادر آن شخص دوست داشتند اون فرزند شمه‌ای از زندگی و رحمت پیامبر اکرم را در وجودش داشت، اما چون تربیت رحمانی و دینی نبود این اتفاق افتاد مثلاً نام فرزندمان را سهراب بگذاریم انتظار داریم این نام به او رشادت و جسارت بدهد اگر او را لوس بار بیاریم این نام زیبنده او نیست.

منبع: ایسنا