باباجان: افکار اردوغان، عامل اصلی تورم در ترکیه است

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، بحران اقتصادی در ترکیه ادامه دارد و اردوغان در سومین دوره ریاست جمهور خود، نتوانسته برای عبور از وضعیت بغرنج و بی‌سابقه تورمی در این کشور، کاری انجام دهد.

در این فضای سخت، دولت و احزاب سیاسی همواره دلیل واضحی برای تنش و درگیری دارند. دولت معتقد است که در حال تلاش برای گذار از بحران است و مخالفین نباید از این وضعیت سوءاستفاده کنند.

در طرف مقابل، احزاب مخالف نیز می‌گویند، مدت مدیدی از آغاز به کار دولت جدید اردوغان گذشته و حالا که دلار آمریکا رفته رفته به رقم دهشتناک ۳۴ لیره نزدیک می‌شود، مردم روز به روز نگران‌تر می‌شوند نباید بیش از این تعلل و وقت کشی کرد.

علی باباجان اقتصاددان مشهور ترکیه و رهبر حزب جهش و دموکراسی که قبلاً سکان وزارت امور مالی و دارایی را در دست داشته و از موسسین حزب حاکم بوده، معتقد است که برای گذار از بحران اقتصادی، نباید فقط بر روی اقتصاد کار کرد.

او بر این باور است که نهاد سیاست نیز مشکلات جدی دارد و رفتارها و عادات غلط اردوغان و حزب او، کار را برای گذار از بحران دشوار کرده است.

بخشی از مصاحبه مفصل شبکه تلویزیونی اینترنتی قرار.تی.وی با علی باباجان را مرور می‌کنیم تا اصلی‌ترین مشلات اقتصاد ترکیه همسایه غربی ایران را دریابیم:
سوال: نعمان کورتولموش رئیس پارلمان با شما دیدار کرد و درباره اصلاح قانون اساسی ترکیه صحبت کردید. واضح است که آقای رئیس جمهور در مورد قانون اساسی جدید چه گفته است. به عنوان مثال او هرگز به تفکیک قوا اشاره نمی‌کند. به موضوعاتی مانند تغییر سیستم و استقلال قضایی نمی‌پردازد. در دیدار شما با آقای نعمان کورتولموش، این مسائل مطرح شد؟ 

بابا جان: اقدام فعلی جناب کورتولموش، در واقع جستجوی رویه و روش است. شروع به کار اصلی، در سپتامبر تا اکتبر خواهد بود و تکمیل کار برای تهیه پیش‌نویس قانون اساسی یک سال طول خواهد کشید. من پرسیدم: آیا دولت پیش‌نویسی می‌آورد یا با برگه‌های سفید کار شروع می‌شود؟ چون متن کارشناسی ما از قبل آماده است و دقیقاً می‌دانیم که چه چیزی باید اصلاح شود. مهمترین مسئله در تفکیک قوا، استقلال و بی‌طرفی قوه قضائیه است. من بدون تعارف اینها را گفتم و رئیس پارلمان گفت: صد در صد موافقم.
 

سوال: چنین چیزی به این معنی است که رئیس پارلمان، با نظام پارلمانی موافق است و با نظام ریاستی فعلی مشکل دارد؟

باباجان: خیر. بحث نظام پارلمانی جداست. رئیس پارلمان، موافق تفکیک قوا است. ضمن اینکه ۱۹۸ ماده مربوط به اصلاحات قضایی داریم. بسته‌های قضایی فعلی هیچ استانداردی ندارند. ما چیزی را از قلم نینداختیم. ما قبلاً قانون اساسی جدید را نوشته و چهار سال و نیم پیش به آقای کورتولموش ارائه کرده‌ایم. من نگرانی خودم را تکرار کردم و به رئیس پارلمان گفتم که هر چه زودتر، باید یک بار دیگر اصلاح ساختار کنیم و ترکیه از نظام ریاستی به نظام پارلمانی بازگردد. 

سوال: ادعا می‌شود که در دورانی که شما هم وزیر و هم معاون نخست وزیر بودید. آقای طیب اردوغان نخست وزیر وقت، گفته بود بیایید به جای «اصل تفکیک قوا» از مفهوم «اتحاد قوا» استفاده کنیم. اما شما به این موضوع اعتراض داشتید. آیا این درست است؟

باباجان: بله. روایت شما صحیح است. می‌دانید که در سال ۲۰۰۱ میلادی بود که حزب عدالت و توسعه تاسیس شد. من یکی از بنیانگذاران حزب بودم. یکی از کسانی بودم که کل اسناد و نقشه راه سیاست‌های حزبی را می‌نوشتم. من درگیر و یا مسئول تمام اعلامیه‌ها و برنامه‌های انتخاباتی بودم. بله. اردوغان خواستار اتحاد قوا بود و می‌خواست نخست وزیر همه کاره کشور باشد. اما به دلیل مخالفت شدید من و دوستان که مثل من فکر می‌کردند، چنین عبارتی درج نشد.

سوال: شما گفته‌اید که در ماه‌های آینده، وضعیت اقتصادی ترکیه سخت‌تر خواهد شد. در عین حال، می‌بینیم که مهمت شیمشک، از دوستان قدیمی شما سکان اقتصاد را در دست دارد و شما قبلاً هم از او حمایت کرده‌اید. عملکرد او را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا با وجود دانش و تجارب او، اقتصاد ترکیه باز هم از این بحران گذر نخواهد کرد؟

باباجان: زمانی که من در وزارت خزانه داری بود، با مهمت شیمشک آشنا شدیم و مدت‌ها خیلی نزدیک با هم کار کردیم. ما در درخشان‌ترین دوره‌های اقتصاد ترکیه، همکاران صمیمی بودیم. ولی مساله اینجاست که سیستم‌های مدیریت فعلی و سپس سیستم‌های مدیریت بسیار متفاوت هستند.

در آن زمان، همه تصمیمات مالی و انتصابات حساس، با امضای وزیر انجام می‌شد. اما در نظام فعلی، خود وزیر هم جایگاهی ندارد و با یک امضا منصوب می‌شود. تنها رئیس جمهور است که اختیارات کامل دارد. در گذشته وزرا مسئولیت سیاسی داشتند. تقریباً همه وزرا نماینده مجلس بودند و پشتوانه حمایتی، اعتبار و جایگاه داشتند. ولی وزرای فعلی هیچ نوع اختیارات و مسئولیت سیاسی ندارند.

متاسفانه هنوز هم، ترکیه از حیث آمار بالای تورم در صدر لیست کشورهای در جهان است. چرا؟ چون اردوغان بارها گفته، من یک اقتصاددان هستم!

 او خود را نظریه‌پرداز اقتصادی می‌داند و با تصمیمات غلط، استقلال بانک مرکزی را از بین برد. او همچنین با دستورات اشتباهی که داد باعث شد تورم در کشور ما منفجر شود. حتی در اوکراین جنگ زده تورم نزدیک به ۴ درصد است، در روسیه ۸ درصد است ولی در ترکیه، در عرض یک سال، تورم از ۴۰ درصد هم بالاتر می‌رود. چرا؟

معلوم است، به خاطر مدیریت غلط و تکروانه شخص اردوغان. مشی سیاسی و اجرایی اردوغان این است: هر جا موفقیتی باشد، می‌گوید این پیروزی به خاطر بینش سیاسی و تصمیمات صحیح من بود. ولی اگر شکستی در کار باشد، چنین خواهد گفت: متاسفانه به توصیه من عمل نکردند و کار را خراب کردند!

همین حالا هم می‌بینید در شرایطی که اقتصاد ترکیه در آستانه نابودی قرار گرفته، اردوغان کار خودش را می‌کند و با ۴ فروند هواپیما به نشست سران ناتو در آمریکا رفته است. چرا باید ۴ فروند هواپیما ببری؟ دلیل این همه اسراف و ولخرجی چیست؟ مگر نمی‌دانی که دلیل اصلی تورم در ترکیه، مخارج و هزینه‌های جاری است؟

من حُسن نیت، تلاش و اقدامات ارزشمند جناب مهمت شیمشک را می‌بینم. ولی مساله اینجاست که همه چیز در دست او نیست. اصلاح اقتصادی، با اصلاح نظام قضایی و سیاسی هم مرتبط است. وقتی در ترکیه، نواقص و مشکلات قضایی و حقوقی به وفور وجود دارد، چگونه می‌توان سرمایه گذاران خارجی را جذب کرد؟

سوال: گفته می‌شود به زودی برخی از اعضای حزب شما و حزب داود اوغلو، دوباره نزد اردوغان می‌روند و سر از حزب عدالت و توسعه در می‌آورند؟ این موضوع صحت دارد؟

باباجان: خیر. مطلقاً چنین چیزی وجود ندارد. این را آگاهانه می‌گویم. ما دلایلی مهمی داشتیم که حزب عدالت و توسعه را ترک کردیم و از آنجا بیرون آمدیم. وقتی دلایل اصلی هنوز وجود دارد، چرا به عقب برگردیم؟ ما از آنان جدا شدیم چون نتوانستیم بار وجدانی سنگین خطاهای آن حزب را تحمل کنیم. من می‌دانم که افراد زیادی در حزب عدالت و توسعه هستند که این پشیمانی را احساس می‌کنند ولی باز هم نمی‌توانند جدا شوند. قطعاً حال آنها را درک می‌کنم. ولی ما چنین وضعیتی نداریم و نه تنها قرار نیست دوباره به آکپارتی بپیوندیم، بلکه نمی‌توانیم با آنها همکاری کنیم.

 اگر آقای اردوغان می‌خواهد مسائل را اصلاح کند، باید گام‌های ملموسی بردارد. مثلاً پس از زلزله وعده داده بود که در یک سال ۶۵۰ هزار خانه خواهد ساخت. یک سال و نیم می‌گذرد و تعداد خانه‌های تکمیل شده ۷۶ هزار است.

پایان