بازخوانی پرونده متروپل آبادان؛ چرایی و چگونگی یک فاجعه
ریزش متروپل از حوادث. تلخ سال ۱۴۰۱ بود، اکنون پس از گذشت سه سال بازخوانی پرونده متروپل می‌تواند درس عبرتی برای همه شهرهای ایران باشد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، ساختمان متروپل آبادان که روزی نماد توسعه شهری در این منطقه تلقی می‌شد، در خرداد ۱۴۰۱ با فروریختنش به یکی از تلخ‌ترین حوادث شهری ایران بدل شد؛ حادثه‌ای که نه‌تنها ده‌ها کشته و زخمی بر جا گذاشت، بلکه سوالاتی را هم ایجاد کرد. اکنون پس از گذشت چند سال، بازخوانی پرونده متروپل برای درک دقیق‌تر چرایی و چگونگی این فاجعه ضروری است.
متروپل آبادان چه بود و چرا ساخته شد؟
ساختمان متروپل، پروژه‌ای بزرگ در مرکز شهر آبادان بود که با هدف ایجاد مرکز تجاری، خدماتی و تفریحی در یکی از مناطق استراتژیک شهر تعریف شد. کارفرمای این پروژه، بخش خصوصی و مالک آن، حسین عبدالباقی بود که پیش از آن نیز پروژه‌های مشابهی را اجرا کرده بود. طراحی اولیه متروپل شامل ۱۰ طبقه بود، اما در فرایند ساخت، شایعاتی از افزایش تعداد طبقات بدون گرفتن مجوز قانونی مطرح شد.
متروپل چگونه فروریخت؟
بررسی فنی حادثه متروپل
دوم خرداد ۱۴۰۱، بخشی از ساختمان متروپل که هنوز به بهره‌برداری کامل نرسیده بود، به‌طور ناگهانی فرو ریخت. گزارش‌های فنی و کارشناسی بعدی نشان داد که ستون‌های نگهدارنده دچار ضعف ساختاری شدید بوده است. استفاده از مصالح غیراستاندارد، افزایش غیرقانونی طبقات، نبود نظارت مهندسی کافی و فشارهای اقتصادی برای تسریع در بهره‌برداری، از عوامل مؤثر در این ریزش فاجعه‌بار بود.
چه کسانی در حادثه متروپل جان باختند؟
در حادثه دلخراش متروپل، بیش از ۴۰ نفر جان خود را از دست دادند و ده‌ها نفر دیگر مصدوم شدند. بسیاری از قربانیان کارگرانی بودند که در لحظه حادثه مشغول کار در پروژه بودند، همچنین تعدادی از شهروندان عادی که برای خرید یا امور روزمره، اطراف ساختمان حضور داشتند، گرفتار شدند. اسامی قربانیان در گزارش‌های رسمی منتشر و به‌عنوان بخشی از مطالبه‌گری عمومی در حافظه رسانه‌ای ثبت شد.
واکنش‌ها به ریزش ساختمان متروپل
پس از ریزش ساختمان، واکنش‌های اجتماعی، رسانه‌ای و سیاسی گسترده‌ای در سطح کشور شکل گرفت. در شبکه‌های اجتماعی، هشتگ‌هایی همچون #متروپل و #آبادان_تسلیت ترند شد.
روند رسیدگی به پرونده متروپل | دستگاه قضا چه کرد؟
قوه قضائیه بلافاصله پس از حادثه، پرونده ویژه‌ای برای بررسی علت فروریختن متروپل تشکیل داد. چندین مسئول شهرداری آبادان، ناظران فنی، پیمانکاران و مدیران پروژه بازداشت شدند. دادگاه‌ها طی چند مرحله برگزار شد و احکام متعددی برای متهمان صادر شد.
آیا حوادث مشابه در کمین دیگر پروژه‌های ساختمانی است؟
متروپل تنها نماد یک فاجعه نیست، بلکه آینه‌ای است از یک سیستم معیوب در مدیریت پروژه‌های عمرانی در ایران. نبود شفافیت، ضعف در نظارت مستمر، فساد در برخی سطوح مدیریتی و غلبه منافع شخصی بر مصالح عمومی، شرایطی را ایجاد کرده‌اند که می‌توانند در پروژه‌های مشابه، فجایع دیگری رقم بزنند. ماجرای متروپل باید زنگ خطری جدی برای شهرهای دیگر باشد.
راهکارهایی برای پیشگیری از تکرار فاجعه متروپل | چه باید کرد؟
- برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی، راهکارهایی در سطوح مختلف باید به کار گرفته شود:
- بازنگری در سیستم نظارت مهندسی و تعریف سازوکارهای نظارت مستقل
- مقابله جدی با تخلفات ساختمانی و برخورد با مسئولان خاطی
- ایجاد سامانه شفاف اطلاع‌رسانی برای پروژه‌های ساختمانی در حال اجرا
- آموزش شهروندان برای نظارت عمومی و مطالبه‌گری در حوزه عمران شهری