تبعات نگهداری از حیوانات نامتعارف در خانه
اگرروزگاری نه‌چندان دور، آکواریوم‌هایی کوچک با ماهی‌های رنگی، انواع پرندگان از قناری و مرغ عشق گرفته تا مرغ و خروس در خانه‌ها نگهداری می‌شد، این روز‌ها نگهداری از حیوانات در خانه‌ها نیز رنگ دیگری به خود گرفته است. حالا چندسالی است حیوانات خانگی دنیای عجایبی است که از سگ، گربه، جغد، مار و تمساح گرفته تا شیر، خرس، گرگ، پلنگ و ایگوانا را دربرمی‌گیرد.
گسترش فضای مجازی هم که برای خیلی‌ها ابزار تبرج و خودنمایی است، محرکی برای این مسأله شده و شرایط را به‌گونه‌ای رقم زده که حالا دیدن حیواناتی که به‌جای جنگل در خانه‌های مردم بدل به ابزار جذب مخاطب شده‌اند، دیگر امری عجیب نیست.
این روز‌ها نگهداری حیوانات نامتعارف از سوی قشر مرفه جامعه بیش از آن که علاقه‌ای شخصی باشد، بهانه‌ای برای به رخ کشیدن تفاوت با دیگران و وضعیت خوب اقتصادی است. در این میان، گرچه برخی سایت‌ها و مراکز خریدوفروش حیوانات وجهه حیوان دوستی به خود می‌گیرند، اما همان‌طور که کارشناسان این حوزه می‌گویند، دربند کردن حیوانات حیات‌وحش نه‌فقط دوستی با آنها نیست، بلکه به ادامه حیات آنها آسیب جدی می‌زند. این مساله درچندسال اخیر تحت تاثیر عوامل مختلف از جمله نمایش این حیوانات در سریال‌های تلویزیونی و فیلم‌های سینمایی سیر صعودی محسوس گرفته و مصداق آن تعداد تصاویر منتشر شده از افرادی است که انواع حیوانات وحشی را نگهداری می‌کنند.
فروش ایگوانا از ۸ تا ۲۰ میلیون تومان!
همزمان با انتشار تصاویر نگهداری حیوانات وحشی در خانه، تعداد آگهی‌هایی که در آن انواع جانوران وحشی به فروش گذاشته می‌شوند نیز افزایش یافته است، به‌طوری که با جست‌وجویی در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی سایت‌ها و شبکه‌های بسیاری را می‌بینیم که اقدام به فروش حیوانات خانگی از انواع سگ و گربه گرفته تا ایگوانا و میمون با هزینه‌های میلیونی و بعضا گزاف می‌کنند. در راستای کسب اطلاعات بیشتر دراین زمینه به‌عنوان خریداردرتماس با یکی از این فروشگاه‌ها که انواع مختلف حیوانات خانگی را می‌فروشد، درمورد قیمت ایگوانا صحبت کردیم. فروشنده با توضیحی درخصوص انواع ایگوانا به جام‌جم این‌گونه گفت: ایگوانا در رنگ‌های مختلف، قیمت‌های متفاوتی دارد. مثلا ایگوانای سبز که ارزان‌ترین نوع است هشت میلیون و ایگونای زرد که گران‌ترین است ۲۰ میلیون قیمت دارد. این فروشند درخصوص سن و اندازه این جانور افزود: «ایگوانا‌های ما توله‌های دو تا دو‌ونیم ماهه هستند و حدود ۴۰ تا ۴۵ سانتی‌متر اندازه آنهاست.»
هزینه‌های گزاف نگهداری از حیوانات
البته ناگفته نماند که با توجه به این‌که خرید و فروش بسیاری از این حیوانات مثل شیر، ببر، پلنگ، خرس و… در کشور ما به‌صورت علنی و رسمی ممنوع است و محدودیت‌هایی در این زمینه وجود دارد، لذا سایت و شبکه‌های زیادی نیز به‌صورت رسمی برای خریدوفروش آنها وجود ندارد. هرچند خریدوفروش این دسته از حیوانات غیرمجاز و غیرقانونی است، اما نمی‌توان از بازار سیاه آن چشم پوشید. براساس برخی مشاهدات و گزارش‌های واصله، در همین تهران و در ضلع غربی اتوبان آزادگان بازار بسیاری از این حیوانات ممنوعه حسابی داغ است. مثلا طبق گزارشی بچه میمون در این بازار قیمتی بیش از ۱۳ ــ ۱۲ میلیون دارد.
درخصوص قیمت خرید شیر، پلنگ و خرس نیز قیمت‌های غیررسمی بسیار متفاوت است. خرید توله این حیوانات از ۲۵۰ میلیون به بالا اعلام می‌شود. جدا از هزینه‌های خریداری این حیوانات، مسأله بعدی هزینه نگهداری این حیوانات متناسب با رژیم غذایی آنهاست. مثلا به گفته دکتر هومن ملوک‌پور، جراح دامپزشک یک شیر با وزن حدود ۱۰۰ تا ۱۱۰ کیلو به‌طور متوسط روزانه به ۱۱ کیلو گوشت نیاز دارد یا ببر بالغ، هر دو روز یک‌بار به حدود ۱۷ تا ۱۸ کیلو گوشت خام نیاز دارد. علاوه بر غذا، باید نیاز‌های دیگر حیوانات نیز در نظر گرفته شود مثلا این‌که حیوان نباید هر روز یک گونه گوشت بخورد و باید در غذای این حیوانات تنوع باشد.
دکتر هومن ملوک‌پور، جراح دامپزشک می‌گوید: در طب دامپزشکی دسته‌ای از حیوانات وجود دارند که به آنها اگزوتیک یا نامتعارف می‌گویند. حیواناتی که اهلی و دست‌آموز نمی‌شوند و برای انسان خطرآفرین هستند و خود حیوانات در محیط اسارت مثل خانه و قفس اذیت می‌شوند. به همین دلیل جامعه جهانی حمایت از حیوانات، از سال ۲۰۰۳ نگهداری از این حیوانات در شرایط اسارت را منع کرد و از آن سال دیگر هیچ باغ‌وحشی در دنیا احداث نشد و همه آنها به پارک وحش تبدیل شدند.
برای برخی حیوانات نامتعارف واکسنی در ایران وجود ندارد
وی درخصوص بیماری‌های این دسته از حیوانات می‌افزاید: یکسری بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان وجود دارد که به نحوه نگهداری این حیوانات بستگی دارد. مثلا ببری که چندسال پیش از سیبری به کشور آورده بودند، بیماری مشمشه گرفته بود که این بیماری می‌تواند به انسان انتقال پیدا کند و حتی به مرگ او منجر شود. در حال حاضر برای برخی حیوان‌های نامتعارف واکسنی در کشور وجود ندارد، لذا ریسک نگهداری از این حیوانات برای انسان بالاست. مثلا خرس یکی از حیواناتی است که مشابهت‌های زیادی در بیماری‌های انگلی با انسان دارد. ملوک‌پور درخصوص راهکار مقابله با این مسأله می‌گوید: سازمان محیط‌زیست باید در این زمینه فرهنگ‌سازی کند که مردم اگر حیوانی را دوست دارند به دیدن آن بروند، نه این‌که آن را به خانه بیاورند. عدم به اسارت گرفتن حیوانات هم به محیط‌زیست و حیوانات کمک می‌کند و هم احتمال انتقال بیماری‌های این حیوانات به انسان‌ها را کاهش می‌دهد.
قانون در این‌باره چه می‌گوید؟
بر اساس ماده ۶۸۸ مکرر طرح «صیانت از حقوق عامه در مقابل حیوانات مضر و خطرناک»، واردات، تولید، تکثیر، پرورش، خریدوفروش، حمل‌و‌نقل و گردانیدن اعم از پیاده یا با وسیله نقلیه و نگهداری حیوانات وحشی، نامتعارف، مضر و خطرناک از قبیل کروکودیل (تمساح)، لاک‌پشت، مار، سوسمار، گربه، موش، خرگوش، سگ وسایرحیوانات نجس‌العین ومیمون ممنوع است. به همین دلیل سلب آسایش مردم چه در همسایگی و چه معابر عمومی باعث تجاوز به حقوق شهروندی می‌شود و قانون‌گذار در مواردی این اقدام را جرم می‌داند و کسی که حیوانات اهلی یا غیراهلی را حمل کند به‌گونه‌ای که باعث رعب و وحشت دیگران شود قابل مجازات است وبه این سبب درماده ۶۱۸و۶۳۸ برای این جرم ازسه تا یک سال حبس یا۷۴ضربه شلاق درنظرگرفته شده است.
منبع: جام جم
