ترکیه و رویای فتح بازار انرژی لیبی

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، طی چند سال گذشته، نفوذ در کشورهای قاره آفریقا برای ترکیه اهمیت ویژه ای پیدا کرده و لیبی به عنوان یک کشور ثروتمند نفتی و یک بازار مصرف ارزشمند، برای دولت ترکیه و شرکت های بخش خصوصی این کشور، اهمیت فراوانی دارد.

دولت اردوغان در چند سال گذشته و در اثنای وضعیت ناآرام و بی ثبات عرصه سیاسی لیبی، تلاش کرد تا عملاً در این کشور، یک دولت تحت الحمایه خود را بر سر قدرت نگه دارد. اما این خواسته بلندپروازانه با حضور کنشگران عمده ای همچون مصر، روسیه و دیگران، محقق نشد.

ولی ترکیه به موازات اقدامات گسترده دفاعی – امنیتی در لیبی، در حوزه اقتصاد و انرژی نیز در حال فعالیت است. حالا ده ها شرکت قدرتمند بخش خصوصی ترکیه در لیبی و در حوزه های کشاورزی – غذایی، نساجی و پوشاک و خدمات مشغول فعالیت هستند، اما به تازگی، بخش انرژی نیز به قلمرو حوزه های مورد علاقه ترکیه تبدیل شده است.

سفر اخیر آلپ ارسلان بیرقدار وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه و حضور او در یک کنفرانس مرتبط با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر در لیبی، نشان داد که ترکیه قصد دارد در چند سال آتی، سودهای کلانی از بازار لیبی به دست آورد.

ترکیه کل بازار انرژی لیبی را می خواهد

آلپ ارسلان بیرقدار وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه درباره اهمیت روابط آنکارا – طرابلس گفته است: «ما کمک‌ های نظامی لازم را انجام داده ‌ایم و از برادرانمان در لیبی حمایت کرده ایم. موافقت نامه مرزهای دریایی که در سال ۲۰۱۹ میلادی با لیبی امضا کردیم، همکاری ما را به سطح بالایی رسانده است. سال گذشته با یک یادداشت تفاهم همکاری جدید، گام های بلندی برداشتیم و حالا همکاری ترکیه و لیبی در زمینه انرژی، نفت و گاز طبیعی، معادن و برق ادامه دارد. شرکت های بخش خصوصی و شرکت های دولتی ما در لیبی تلاش می کنند و تصمیمات بسیار جدی برای همکاری های آتی گرفته ایم. امیدوارم نتایج کار خود را ببینیم. ترکیه و لیبی همکاری خود را در بسیاری از زمینه ها در یک راه طولانی مدت و پایدار، از جمله در زمینه انرژی پیش خواهند برد. لیبی در بخش  نفت، گاز طبیعی و منابع معدنی یک کشور بسیار غنی است. اما البته نیاز به ثبات وجود دارد. برای اینکه سرمایه گذاری در اینجا دوام بیشتری داشته باشد، برخی مطالعات انجام شده که باید اجرا شود».

وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه اعلام کرده که  ترکیه می تواند در احداث زیرساخت های انرژی، در بخش انتقال و توزیع برق و تولید انرژی به لیبی کمک کند و به ویژه بخش انرژی خورشیدی لیبی را به طور کامل در اختیار بگیرد.

بیرقدار همچنین اعلام کرده که قرار است طی روزهای آتی دو کشتی اکتشافی نفتی ترکیه همراه با چهار تیم مهندسی این کشور به لیبی اعزام شوند و بخش اکتشافات جدید لیبی را بر عهده بگیرند.

چراغ سبز لیبیایی ها برای ترکیه

روزنامه آکشام از مهمترین روزنامه های تحت امر حزب عدالت و توسعه ترکیه، در گزارش مفصلی به این اشاره کرده که لیبی در جستجوی راهی برای تنوع بخشیدن به سبد انرژی است و می خواهد در این مسیر، بر روی ترکیه بیش از هر کشور دیگری حساب باز کند.

آکشام نوشته است: «لیبی برای ترکیه یک کشورِ دوست است. حالا این دوست نفتی، می خواهد به تجارب ترکیه تکیه کند و به سمت انرژی های تجدیدپذیر برود. این کشور غنی در شمال آفریقا که اقتصاد آن تا حد زیادی به صادرات نفت و گاز طبیعی وابسته است، برای تنوع بخشیدن به منابع انرژی خود دست به کار شده است. در حال حاضر، تقریباً ۸۰ درصد از تقاضای برق لیبی از نفت تامین می شود اما قرار است برای پاسخگویی به تقاضای فزاینده، سهم منابع تجدیدپذیر را در سبد انرژی خود افزایش دهد. تلاش لیبی برای استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، به فرصت بزرگی برای اقتصاد ترکیه تبدیل شده است».

سهم ۲۰ درصدی برای انرژی خورشیدی

عبدالسلام الانصاری، رئیس سازمان انرژی های تجدیدپذیر لیبی، اهداف انرژی های تجدیدپذیر و فرصت های همکاری ارائه شده توسط کشورش را با هیات ترکیه ای در میان گذاشته است. الانصاری اعلام کرده که لیبی دارای پتانسیل انرژی خورشیدی بسیار خوبی است و این کشور قصد دارد تا سال ۲۰۳۵ میلادی، دست کم ۲۰ درصد از سبد انرژی خود را از منابع تجدیدپذیر ایجاد کند.

انصاری گفته است: «هدف ۴ گیگاواتی انرژی تجدیدپذیر در استراتژی ما شامل سه مرحله است: تلاش کنیم در مرحله اول تا پایان سال ۲۰۲۷ به ظرفیت ۱.۷ گیگاوات برسیم. سپس در مرحله دوم یعنی تا پایان سال ۲۰۳۰ میلادی به ۲.۵ گیگاوات برسیم و در مرحله سوم، ظرفیت باقیمانده را تا سال ۲۰۳۵ محقق کنیم. ما در بخش مقررات قانونی و تامین مالی مشکلاتی داریم. اما یک استراتژی جامع برای غلبه بر این مشکلات تدوین کرده ایم. همکاری های بین المللی برای غلبه بر این موانع اهمیت حیاتی دارد. دروازه کشور ما به روی همه شرکت های بین المللی، سرمایه گذاران و همه باز است. ترکیه به دلیل روابط تاریخی قوی بین دو کشور، فرصت خوبی برای کار دارد و می تواند بخشی از این استراتژی باشد».

الانصاری اعلام کرده که طرحی به نام «حرکت سبز» در لیبی اجرا می شود و بر اساس این طرح، نصب سیستم‌های انرژی خورشیدی روی پشت بام برای مصرف ‌کنندگان مسکونی، صنعتی و کشاورزی در دستور کار قرار می گیرد و سپس دولت لیبی، بر روی انرژی باد و هیدروژن سبز کار می کند.

هیات وزارت انرژی و منابع طبیعی ترکیه اعلام کرده که می تواند در تمام این عرصه ها حضور فعال داشته باشد و در حال حاضر، علاوه بر زیرمجموعه های وزارت انرژی، دست کم ۵ شرکت عظیم بخش خصوصی ترکیه نیز آماده اند در این زمینه در لیبی دست به کار شوند.

آیا ترکیه در لیبی رقیب ندارد؟

برخی از رسانه های تحت امر حزب عدالت و توسعه ترکیه، طوری درباره موازنات سیاسی لیبی صحبت می کنند که گویی دولت مورد حمایت آنکارا در این کشور، بدون هیچ مشکل و مانعی قدرت را در دست دارد و اوضاع در لیبی عادی است. این در حالی است که هنوز هم خبری از ثبات و امنیت کامل نیست.

بر اساس داده‌ های اوپک، شرکت ملی نفت لیبی (NOC) تقریباً ۱.۲ میلیون بشکه در روز نفت تولید می ‌کند و در حال انجام اقدامات گسترده ‌ای برای افزایش این میزان به ۲ میلیون بشکه در ۲ تا ۵ سال است.

اما افزایش استخراج و فروش، نه در مسیر مصرف، بلکه برای صادرات است و بخشی از سود حاصله، در انرژی های تجدیدپذیر سرمایه گذاری خواهد شد و ترکیه به این ثروت کلان، چشم دوخته است.

NOC اخیراً اعلام کرده که دو مناقصه را با هدف افزایش تولید نفت، ایجاد تاسیسات مایع سازی گاز و ساخت خط لوله گاز در سال ۲۰۲۴ برگزار می کند. NOC با هدف گسترش عرضه گاز در بازار داخلی و صادرات به اروپا در ژانویه ۲۰۲۳ قرارداد مشارکتی ۸ میلیارد دلاری را با غول انرژی ایتالیایی Eni امضا کرد.

در چارچوب این پروژه که قرار است در سال ۲۰۲۶ اجرایی شود، افزایش چشمگیر ظرفیت تولید گاز لیبی در دستور کار است.

در مارس ۲۰۲۳، NOC با شرکت آمریکایی Honeywell-UOP برای ساخت یک پالایشگاه با ظرفیت ۳۰ هزار بشکه در روز به توافق رسید و در ژوئیه ۲۰۲۳، شرکت تابعه NOC Libya National Dilling Company با شلمبرگر مستقر در فرانسه برای حفاری سه چاه جدید به توافق رسید.

لیبی همچنین در اکتبر ۲۰۲۳ قرارداد همکاری با Equinor برای ارزیابی پتانسیل دریایی و ایجاد مناطق جدید حفاری و تولید امضا کرد. در همین حال، نوامبر ۲۰۲۳، قراردادی به ارزش ۳۰۰ میلیون دلار با روزتی ایتالیا برای خدمات مهندسی، تامین و ساخت و ساز در یک پروژه تولید گاز در سواحل لیبی منعقد شد.

اسپانیا و فرانسه نیز دو کشوری هستند که در لیبی سابقه فعالیت نفتی و گازی دارند. حالا از هدف ۴ گیگاوایت انرژی خورشیدی لیبی، یک هشتم آن یعنی ظرفیت ۵۰۰ مگاوات به توتال فرانسه رسیده و ترکیه باید تلاش کند تا دست کم به اندازه توتال، قرارداد ببندد.

در پایان باید گفت، دولت اردوغان در چند سال گذشته، تلاش کرده تا از مواهب و ظرفیت های مختلف لیبی استفاده کند و به واسطه این کشور عربی – آفریقایی مهم و ثروتمند، جای پای خود را در آفریقا و مدیترانه سفت تر کند.

اما واقعیت این است که ترکیه در این مسیر، تنها صاحب برخی توفیقات و امتیازات نسبی شده و نتوانسته به سرعت به اهداف خود دست پیدا کند. از دیگر سو، در هر دو بخش فنی و سرمایه گذاری، رقبای قدرتمندی همچون چین، روسیه، امارات، عربستان سعودی و برخی کشورهای دیگر، تمایل دارند بخشی از امتیازات فعالیت در حوزه انرژی لیبی را در اختیار بگیرند. حال باید دید ترکیه در این کارزار مالی و فنی، تا چه اندازه می تواند موفق شود.

پایان