حماسه تشییع روی نُت‌های کارن همایونفر

باشگاه خبرنگاران جوان – ورزشگاه کمیل شمعون، ساعتی پیش از آغاز مراسم، مملو از جمعیتی است که هرکدام با چهره‌هایی غمگین و اشک‌آلود، چشم‌هایی سرخ از گریه و لباس‌های سیاه، سوگوار مردی هستند که فقدانش میلیون‌ها قلب را به عزا نشانده است. در میان این دریای غم، هنوز امیدی در دل‌ها زنده است؛ امیدی که شاید سید بیاید، بر این اندوه لبخند بزند و صهیونیست‌ها را به لرزه درآورد. شاید باز هم با سخنرانی‌های آتشینش، تن و جان ستمکاران جهان را بلرزاند.

 اما این امید، با ورود دو تابوت که پرچم زرد حزب‌الله رویشان آویخته است، به یأس تبدیل می‌شود. دو تابوت که روی ماشینی در حرکتند و تنها صدایی که به گوش می‌رسد، شیون و زاری زن‌ها و مرد‌هایی است که پدر، بزرگ و امیدشان را از دست داده‌اند. این فقط یک وداع نیست؛ این لحظه‌ای است که دل‌ها می‌شکنند، که بغض‌ها در هم می‌شکند و غمی بی‌انتها بر شهر سایه می‌اندازد. دلتنگی همچون دریای طوفانی، همه را در بر می‌گیرد و هرکس با نگاه کردن به حرکت آرام دو تابوت اشک می‌ریزد و غمش را به نحوی نشان می‌دهد. در این میان، موسیقی پخش می‌شود. موسیقی‌ای که تار به تارش با غم آمیخته شده، اما غمی شکوهمند از جنس پیروزی و مقاومت. گویی تاریخ با تمام جلال و حماسه‌اش در نت‌های موسیقی پیداست. حالا موسیقی و گریه، در هم تنیده می‌شوند و این غم را به گوش آسمان می‌رسانند.

در لحظات سنگین وداع، جایی که غم و دلتنگی قلب‌ها را می‌فشارد، موسیقی به زبان دل‌ها تبدیل می‌شود. کارن همایونفر، آهنگساز نام‌آشنای سینما، با آلبوم جاودانه‌ «سیدالأمه»، روایتی از عشق، اندوه و ارادت را به شهید سیدحسن نصرالله در دل‌ها زنده کرد. این اثر که از دلِ ارادتی عمیق به شهید نصرالله سرچشمه گرفته، نه تنها صدای دنیای تصویر، بلکه صدای قلب ملتی است که عظمت و ایثار او را هرگز فراموش نخواهند کرد. موسیقی «سیدالأمه»، با نغمه‌هایی سرشار از احساس و عشق، یاد و خاطره دبیرکل بزرگ حزب‌الله لبنان را زنده می‌کند و روحِ شنونده را به سوی عظمت و شکوه این شهید راهنما می‌کند. همایونفر با این اثر ماندگار، نه تنها هنر خود بلکه عشق بی‌پایانش به سیدحسن نصرالله را به نمایش گذاشت. این موسیقی همچون اشکی بر گونه‌های تاریخ، یادآور مردی است که قلب‌ها را تسخیر کرد و جهان را به لرزه درآورد.

در این گزارش، با توجه به همکاری جدید سازمان فرهنگی هنری رسانه‌ای اوج با کارن همایون‌فر که منجر به ساخت آلبوم موسیقی «سید الأمه» شد؛ به سراغ هنرنمایی‌های او رفتیم که با استفاده جادویی از نت‌ها و موسیقی، دنیای تصویر را به شکلی منحصربه‌فرد خلق کرده است.

سید الأمه: نغمه‌ای از شکوه، حماسه و دلتنگی
آلبوم موسیقی «سید الأمه»، همچون سفر در دل تاریخ و احوال انسانی است که نغمه‌های حماسی و روح‌انگیزش از سرزمین مقاومت و شجاعت برخاسته‌اند. این آلبوم که در مراسم تشییع شهیدان سیدحسن نصرالله و سیدهاشم صفی‌الدین پخش شد، نمادی از عشق و وفاداری به رهبرانی است که نامشان در قلب‌ها نقش بسته است. قطعاتی مانند «سراج الاحرار»، «صوت الحق»، «نداء السماء»، «علی خطی الأبرار» و «مشعل‌النور»، علاوه بر یک مجموعه موسیقایی، روایتگر عشق، ایستادگی و فداکاری است. هر نغمه‌ای از این آلبوم صدایی است که از اعماق تاریخ و از دل مردان و زنانی برخاسته که در راه آزادی قدم گذاشته‌اند. طنین ساز‌ها در این آلبوم همچون گام‌های استوار رهروان راه حق است، گام‌هایی با صلابت و وقار در مسیر مقاومت. موسیقی «سید الأمه» با لحنی آرام آغاز می‌شود، گویی سکوت پیش از طوفان است. اما به‌تدریج این سکوت به فریادی تبدیل می‌شود که از دل درد‌ها و بغض‌ها برمی‌آید. این فریاد مقاومت است، جایی که امید و اندوه، عشق و حسرت در هم می‌آمیزند و قصه‌ای جاودانه می‌آفرینند.

هر قطعه از این آلبوم چون پرچمی است که در باد به اهتزاز درمی‌آید و پیام‌آور عزت و سربلندی است. در لحظاتی که ملودی اوج می‌گیرد، گویی آسمان‌ها به احترام شهیدان لرزه می‌زنند و زمین زیر پای مردان و زنانی می‌لرزد که با ایمان و عشق راه خود را ادامه می‌دهند. این موسیقی نه فقط یک هنر، بلکه سوگندی است که در هر نت آن عهدی تازه با راه شهیدان بسته می‌شود. در پس هر نوا اشک‌ها و لبخند‌هایی نهفته است که روایتگر عشق به سیدحسن نصرالله و سیدهاشم صفی‌الدین است. این موسیقی حسرتی عمیق در دل می‌نشاند که از عشق به مردانی می‌آید که نامشان بر تارک تاریخ مقاومت می‌درخشد. آلبوم «سید الأمه» نه‌تنها یک اثر هنری، بلکه یادگاری از مردانی است که با خون خود درخت آزادی را آبیاری کردند و با ایمان خود مشعل نور را در تاریکی‌ها روشن کردند.

این نغمه‌ها مانند فانوسی در شب‌های تاریک راه را برای رهروان روشن می‌کنند و پیام ایستادگی و ایمان را به همراه دارند. آلبوم «سید الأمه» قصه‌ای است از مردانی که با موسیقی، عهدی دوباره می‌بندند: عهدی برای ایستادگی، عزت و سید الأمه. این موسیقی یادآوری است که راه شهیدان هرگز فراموش نخواهد شد و نامشان همیشه در قلب تاریخ مقاومت زنده خواهد ماند. با انتشار این قطعات، کاربران فضای مجازی واکنش‌های زیاد و مثبتی به این اتفاق نشان دادند. در توییتر فارسی و عربی کاربران با ابراز پیام‌هایی، از این کار تقدیر کردند. حسام آبنوس در توییتی نوشت: «قطعه «سید الامه» اثر کارن همایونفر، شکوه و سوگ را با هم آمیخته و اثر حماسی بزرگی ساخته برای بدرقه یکی از مبارزان بزرگ تاریخ که به دست جنایتکارترین رژیم آپارتاید و ماشین کشتار به شهادت رسید.» کاربری دیگر نوشته بود: «سهمیه‌ غبطه‌ امروز: ای کاش به اندازه‌ کارن همایونفر و حسن روح‌الامین آدم‌های «به موقعی» بودم. قطعه «سید الامه» با روح و روانم بازی می‌کنه، سراسر بیم و امید، غم و شکوه و سوگ و حماسه است.»

یکی دیگر از کاربران در توییتر فارسی نوشت: «سوز آلبوم موسیقی که کارن همایونفر برای مراسم تشییع سیدحسن نصرالله داده بیرون واقعاً بی‌نظیره. دمش گرم، میون این همه سلبریتی بی‌تفاوت نسبت به این مسائل این آدم آلبوم تهیه کرده. واقعاً جای تقدیر داره.»یکی دیگر از فعالان رسانه نوشت: «گاهی عمیق‌ترین احساسات و ساده‌ترین مضمون‌ها را می‌شود در موسیقی بی‌کلام جست‌وجو کرد؛ در آثار درخشانی مثل قطعه‌ «سید الامه» اثر جناب کارن همایونفر که یک ترجمان موسیقیایی شنیدنی از احوالات تشییع‌کنندگان شهید سیدحسن نصرالله است.»

۳۰ سال گوش دل سپردن به موسیقی
کارن همایونفر، یکی از چهره‌های برجسته و تأثیرگذار موسیقی ایران، فعالیت حرفه‌ای خود را در سال ۱۳۷۳ و با ساخت موسیقی فیلم «اشک و لبخند» در سن ۲۶ سالگی آغاز کرد. این آغاز، سرآغاز مسیری درخشان بود که او را به یکی از نام‌آوران عرصه‌ موسیقی فیلم و سریال در ایران تبدیل کرد. تنها یک سال پس از شروع فعالیتش، در سال ۱۳۷۴ با آهنگسازی برای فیلم «دو پنجره»، نخستین تجربه‌ خود در زمینه‌ موسیقی سریال‌های تلویزیونی را به ثبت رساند. از آن پس، کارن همایونفر به‌تدریج به چهره‌ای شاخص در موسیقی ایران بدل شد و در مراسم‌ مختلف از او و آثارش تقدیر شد.

او نه‌تنها با کارگردانان بزرگ سینمای موج نو ایران مانند مسعود کیمیایی، ناصر تقوایی و داریوش مهرجویی همکاری کرده، بلکه برخی از ماندگارترین آثارش را نیز در همکاری با ابراهیم حاتمی‌کیا در ژانر سینمای جنگ خلق کرده است. این فرایند ارزشمند و متنوع، نشان‌دهنده‌ هوشمندی و آگاهی هنری اوست که در کمتر آهنگسازی می‌توان سراغ گرفت. همایونفر با انتخاب‌های دقیق و خلاقانه‌اش، توانسته است در هر ژانر و سبکی، اثری ماندگار از خود به جای بگذارد.

در حوزه‌ سریال‌سازی نیز کارن همایونفر مسیری هوشمندانه را پیموده است. بسیاری از ملودی‌های به‌یادماندنی سریال‌های پرمخاطب ایرانی، حاصل ذهن خلاق و دستان توانای اوست. سریال‌هایی مانند «پلیس جوان»، «مدینه»، «پرواز در حباب» و «مادرانه»، هرکدام ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند که موسیقی همایونفر به آن‌ها عمق و جذابیت بخشیده است. این آثار نه‌تنها در زمان پخش خود مورد استقبال قرار گرفتند، بلکه حتی سال‌ها بعد نیز در خاطر مخاطبان باقی مانده‌اند.

بدون شک کارن همایونفر یکی از سرآمدان عرصه‌ آهنگسازی فیلم و سریال در ایران است. او با علاقه‌مندی‌های گسترده‌اش در حوزه‌های مختلف هنر، ازجمله بازیگری و نقاشی، و همچنین با بهره‌گیری هوشمندانه از موسیقی در زندگی هنری‌اش، توانسته است به هنرمندی جریان‌ساز و فراموش‌نشدنی تبدیل شود. پیشینه‌ قوی تحصیلی او در زمینه‌ موسیقی و تجربیات اجرایی‌اش به عنوان سولیست و رهبر ارکستر، به او این امکان را داده که آثارش را در موزه‌ ذهن مخاطبان ثبت کند.

موسیقی کارن همایونفر، فراتر از مؤلفه‌های علمی و خلاقیت‌محور، هدفی بزرگ را دنبال می‌کند: ورود به عمق احساسات مخاطب. در دنیای امروز که گاه احساسات به حاشیه رانده می‌شوند، موسیقی او مانند پلی است که مخاطب را به درون خود می‌کشاند و او را با احساساتش روبه‌رو می‌کند. این توانایی، او را نه‌تنها به یک آهنگساز، بلکه به یک روایتگر احساسات تبدیل کرده است. کارن همایونفر با آثارش، نه‌تنها گوش‌ها، بلکه قلب‌ها را نیز تسخیر کرده و نامش را در تاریخ موسیقی ایران جاودانه ساخته است.

اسفند
کارن همایونفر امسال بی‌سروصدا چهارمین سیمرغش را هم گرفت. درحالی‌که حضور او در جشنواره‌های سینمایی، چه به عنوان نامزد و چه به عنوان برنده، به یک رویداد روتین تبدیل شده، این بار برای آثار ارزشمندی چون «موسی کلیم‌الله» و «اسفند» توانست موفقیت جدیدی را در کارنامه هنری خود ثبت کند. چهارمین سیمرغ کارن همایونفر درواقع مهر تأییدی بر توانایی‌های او در خلق موسیقی برای فیلم‌ها و سریال‌های سینمایی و تلویزیونی است که همواره مخاطبان و منتقدان را تحت تأثیر قرار داده است.

فیلم «اسفند» یکی از این آثار است که کارن همایونفر در آن به عنوان آهنگساز حضور داشته است. پس از اختتامیه چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر، کارن همایونفر در واکنش به دریافت سیمرغ خود گفت: «هر چقدر سیمرغ داشته باشی و باز بگیری حس خوبی داری. چالشی در اسفند نداشتم، اما حال و هوایی مثل علی هاشمی داشتم که بهم چسبید.» او ادامه داد که درک عمیقی از شرایط فیلم داشت و اعتراف کرد وقتی فیلم به زیبایی توسط کارگردان ساخته شده باشد، برای او سخت است که رد کند، حتی اگر مشغول پروژه‌های دیگری باشد. موسیقی فیلم «اسفند» به شدت تحت تأثیر فضای معنوی و حماسی دوران دفاع مقدس و شخصیت‌های بزرگ آن است.

داستان فیلم روایتگر مقطع مهمی از زندگی شهید علی هاشمی است. یکی از فرماندهان برجسته دفاع مقدس که با تدبیر و شجاعت خود توانست روابط میان رزمندگان و بومیان خوزستان را بهبود بخشد. موسیقی که کارن همایونفر برای فیلم «اسفند» ساخته، درواقع یکی از ارکان اصلی فیلم است که به شکلی عمیق و تأثیرگذار، روح و حال و هوای فیلم را به مخاطب منتقل می‌کند. همایونفر با استفاده از ترکیب‌های منحصر به فرد ساز‌ها و ملودی‌های حماسی، به زیبایی فضای فیلم را تقویت کرده و به روایت داستان زندگی شهید علی هاشمی و عملیات خیبر جان می‌بخشد. در این فیلم، کارن همایونفر به شیوه‌ای منحصر به فرد توانسته موسیقی را به یکی از شخصیت‌های اصلی فیلم تبدیل کند.

موسیقی او همچون یک گواهی بر تاریخ پرافتخار دفاع مقدس است و در عین حال، گویی روح شهیدان را در خود نهفته دارد. با توجه به اینکه فیلم «اسفند» در مورد عملیات خیبر و ویژگی‌های منحصر به فرد این عملیات است، موسیقی کارن همایونفر به گونه‌ای طراحی شده که مخاطب را به دنیای جنگ و ایثار می‌برد و او را در کنار رزمندگان قرار می‌دهد. برای نمونه سکانس رجز عربی که برای علی هاشمی پیش از آغاز عملیات بستان خوانده می‌شود، از این نوع است. او توانسته احساساتی در دل تماشاگران ایجاد کند که شاید تنها با دیدن تصاویر نبرد‌های سخت آن دوران قابل لمس باشد.

مادرانه
در ماه رمضان سال ۱۳۹۲، سریال «مادرانه» به نویسندگی سعید نعمت‌الله و کارگردانی جواد افشار از شبکه سوم سیما پخش شد. این سریال که داستان‌هایی از زندگی خانوادگی و اجتماعی را روایت می‌کرد، نه تنها با بازی‌های تأثیرگذار، بلکه با موسیقی بی‌کلامی که کارن همایونفر برای آن ساخته بود، در یاد بسیاری از بینندگان مانده. هرچند حسین خواجه‌امیری دو قطعه برای این سریال خوانده بود اما موسیقی بی‌کلام همایونفر بود که بیشترین تأثیر را بر مخاطبان گذاشت. این موسیقی چنان در جان مردم نشست که تا مدتی طولانی به عنوان آهنگ پیشواز تلفن‌های همراه بسیاری از افراد در آن دوران انتخاب شد.

موسیقی سریال «مادرانه» تنها یک اثر هنری نیست، بلکه بخشی از خاطرات جمعی به شمار می‌رود. این سریال با تمرکز بر مسائل اجتماعی و خانوادگی، هم جوان‌ها و هم میان‌سال‌ها را به خود جذب کرد. اما چیزی که قطعاً به صورت غیرمستقیم یا مستقیم باعث شد تا این سریال مورد توجه قرار بگیرد، موسیقی آن بود. کارن همایونفر توانست احساسات عمیقی را که نسبت به کاراکتر‌ها و قصه‌ها وجود داشت، در قالب نوا‌هایی ساده و در عین حال تأثیرگذار بیان کند. همایونفر در یکی از گفت‌وگو‌های خود درباره حضور در حوزه آهنگسازی و تجربه‌اش در سریال «مادرانه» صحبت کرده بود. او با بیان اینکه تلویزیون را بسیار دوست دارد، گفت: «تلویزیون جایی است که در لحظات خاص، میلیون‌ها نفر به تماشای یک سریال می‌نشینند و من می‌توانم با موسیقی، قلب میلیون‌ها هموطن را فتح کنم.» همایونفر با تأکید بر اینکه وظیفه‌اش به عنوان آهنگساز این است که تماشاچی را وادار کند تا انگشتش را به سمت ریموت نبرد، افزود: «من باید کاری کنم که مخاطب با لحظات ملودرام ارتباط عمیق‌تری برقرار کند. برای سریال «مادرانه» با مهر و امضای شخصی خودم برگشتم. مردم بعد از مدت‌ها در تلویزیون موسیقی‌ای شنیدند که واقعاً موسیقی بود.»

بادیگارد
«در آن همهمه‌ تونل نیایش، حیدر بی‌جان روی زمین افتاده و راضیه چادرش را روی حیدر انداخته. در آن سمت، میثم(بابک حمیدیان) کنار همسرش که تیر خورده نشسته و منتظر آمبولانس است. حرکت دوربین از بالا سرعت می‌گیرد و به سمت خروجی تونل می‌رود. موسیقی اوج می‌گیرد. در راه، تروریست‌ها با نیرو‌های انتظامی درگیر شده‌اند. موتور آتش می‌گیرد و دوباره دوربین سرعت می‌گیرد.» این‌ها تصاویری است که دقایق پایانی فیلم سینمایی «بادیگارد» همراه با موسیقی که توسط کارن همایونفر ساخته شده به نمایش درمی‌آید. ساخت موسیقی ۴ ماه طول کشید اما نتیجه‌ای که به همراه داشت، باعث شد جزء یکی از ماندگارترین کار‌های این آهنگساز ایرانی شود. موسیقی فیلم «بادیگارد» اثری ماندگار از کارن همایونفر، همانند روحی در جان فیلم دمیده شده است. این اثر نه تنها یک همراه برای تصاویر، بلکه زبانی است برای بیان عمیق‌ترین احساسات و ناگفته‌های شخصیت اصلی، «حیدر».

همایونفر در توصیف تجربه ساخت این موسیقی، آن را یکی از زیباترین و عمیق‌ترین آثار خود می‌داند. او از لحظه لحظه ساختن این اثر با عشق و هیجان سخن می‌گوید و در عین حال از ترس؛ ترسی که مبادا موسیقی، ذره‌ای از حس و حال پرصلابت فیلم کم بیاورد. موسیقی همایونفر، نه‌تنها در لحظات حماسی فیلم، بلکه در لحظات درونی و احساسی شخصیت‌ها نیز نقشی پررنگ دارد. او به دنبال این بود که موسیقی را چنان در تار و پود فیلم بگنجاند که گویی بدون آن، بخش بزرگی از فیلم گم می‌شد. این اتفاق زمانی به اوج خود می‌رسد که در ۴۰ دقیقه پایانی، موسیقی بی‌وقفه با فیلم همراه است و به نوعی به زبان ناگفته‌های قهرمان بدل می‌شود. همایونفر با شناختی عمیق از دنیای سینمای حاتمی‌کیا، موسیقی را به گونه‌ای خلق کرده که کاملاً در خدمت روایت است. موسیقی «بادیگارد» همچون تپشی در قلب فیلم، احساسات مخاطب را به جریان می‌اندازد و او را در جهان پرتنش و پراحساس حیدر غرق می‌کند. این موسیقی بیش از یک همراه برای تصاویر است؛ صدای قلب فیلم، صدای تپنده قهرمانی که برای ایمان و وطنش ایستاده است. 

منبع: روزنامه فرهیختگان