حماسه گمنام خانگیران؛ از دل سرمای سرخس تا شعله‌های امید
ساعت‌ها کار مداوم در سرمای بیابانی سرخس؛ دست‌هایی که در تماس با ابزارهای چندمیلیاردی یخ می‌زنند و چشم‌هایی که با وجود خستگی، همچنان باید دقیق بر هر پیچ و فلنج متمرکز بمانند. اینجا خانگیران است؛ جایی که مردان گمنام صنعت نفت با عرق پیشانی خود، گرمای زندگی میلیون‌ها نفر در ۶ استان شرق و شمال‌شرق کشور را در زمستان تضمین می‌کنند.
سفر ما به میدان گازی خانگیران با زیارت امام رضا (ع) آغاز شد؛ دقایقی در حرم توقف کردیم و بعد دل به جاده سپردیم؛ جاده‌ای که بارها نامش را شنیده بودیم: جاده مرگ. پیچ‌های تند، پرتگاه‌های هراس‌آور و کامیون‌هایی که بی‌وقفه در رفت‌وآمدند، تنها بخشی از داستان این راه است. بعد از دو ساعت و نیم به قلب منطقه عملیاتی رسیدیم که بی‌وقفه می‌تپد تا شعله‌های امید در خانه‌های مردم شرق ایران خاموش نشود.
خانگیران، میدان عظیم گازی در شمال‌غربی شهرستان سرخس، حدود ۱۸۰ کیلومتری شمال‌شرقی مشهد که قلب انرژی ۶ استان شرق و شمال شرق ایران است، جایی که تلاش، استقامت و فداکاری با هم پیوند خورده‌اند. نیروهای عملیاتی و پیمانکاران در شیفت‌های طولانی روز و شب، در سرمای زمستان و گرمای تابستان، بدون لحظه‌ای توقف پای تجهیزات می‌ایستند تا تولید پایدار گاز برقرار باشد. در اینجا، سختی کار و مسئولیت اجتماعی، معنای واقعی ایثار و پشتکار را برای هر بیننده‌ای آشکار می‌کند.
قدم گذاشتن در میدان گازی خانگیران یعنی ورود به جایی که هر صدا، هر حرکت و هر دستگاهی روایتگر تلاش‌های شبانه‌روزی نیروهایی است که با دستانی خسته اما مصمم، جریان گاز را برای میلیون‌ها نفر تضمین می‌کنند. این میدان، گستره‌ای وسیع با شرایط اقلیمی متنوع از کویر تا ارتفاعات است؛ جایی که بادهای شنی تابستان، دمای منفی زمستان و مه‌های غلیظ صبحگاهی، هر روز کارگران را با چالش‌های تازه‌ای روبه‌رو می‌کند.
در همین شرایط سخت، کارکنان خانگیران نه تنها با سرمای استخوان‌سوز و گرمای طاقت‌فرسا دست و پنجه نرم می‌کنند، بلکه با فشار روانی دوری از خانواده، شیفت‌های طولانی و پیچیدگی‌های فنی تولید گاز ترش نیز روبه‌رو هستند. هر لحظه‌ای که گاز وارد شبکه می‌شود، نتیجه دقت، تمرکز و فداکاری افرادی است که در نقطه‌ای دورافتاده، بدون هیچ ادعایی، چرخه انرژی کشور را می‌چرخانند. اینجا جایی است که سختی کار و اهمیت ملی تولید گاز در هم تنیده شده و معنای واقعی مسئولیت‌پذیری و ایثار را به تصویر می‌کشد.
گرمای ۵۰ درجه، سرمای منفی ۲۲؛ نبرد با طبیعت بی‌رحم
در دل این میدان عظیم، اداره بهره‌برداری خانگیران با حدود ۳۵۰ نیروی رسمی، قراردادی و پیمانکار به‌صورت شبانه‌روزی مسئولیت تولید پایدار گاز را به‌عهده دارد. به گفته وحید دبیریان، مسئول مرکز اندازه‌گیری این اداره، همکاران بهره‌برداری در شیفت‌های ۱۲ ساعته روز و شب بدون لحظه‌ای توقف فعالیت می‌کنند تا جریان گاز حتی در سخت‌ترین شرایط هم برقرار بماند.
شرایط جوی یکی از اصلی‌ترین چالش‌های کارکنان این منطقه است؛ جایی که تابستان‌ها دمای هوا به حدود ۵۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد و در زمستان‌ها دمایی تا منفی ۲۲ درجه ثبت شده است. توفان‌های شن در نیمه نخست سال، کولاک و یخبندان در زمستان و رفت‌وآمد روزانه حدود ۱۰۰ کیلومتری نیروها از شهر سرخس تا محل کار، فشار مضاعفی را به زندگی کاری و خانوادگی آنان تحمیل می‌کند. با این حال، حتی در روزهایی که بسیاری از سازمان‌ها به دلیل شرایط نامساعد جوی تعطیل می‌شوند، کار در خانگیران لحظه‌ای متوقف نمی‌شود.
دبیریان می‌گوید: سختی اصلی کار تنها در گرما و سرما یا فاصله راه خلاصه نمی‌شود، بلکه کارگران این میدان در تعطیلات رسمی، نوروز و مناسبت‌هایی که همه خانواده‌ها در کنار هم هستند، باز هم دور از خانواده پای تجهیزات می‌ایستند تا تولید قطع نشود. او با اشاره به این سختی‌ها از مردم می‌خواهد با صرفه‌جویی در مصرف گاز، قدردان تلاش این نیروها باشند: اگر هر خانواده تنها ۲ درجه دمای خانه خود را کاهش دهد، کمک بزرگی به کشور و همکاران ما خواهد بود؛ همکارانی که در شرایطی دشوار، بی‌وقفه برای تأمین انرژی کشور تلاش می‌کنند.
اینجا شب و روز چندان فرقی ندارد. کارگران عملیاتی می‌گویند که بعضی شب‌ها تا ۱۴ یا ۱۵ ساعت مداوم کار می‌کنند. یکی از آنها با چهره‌ای خسته اما پرامید تعریف می‌کرد: زمستان پارسال شبی بود که هیچ‌وقت فراموش نمی‌کنم. از ساعت ۸ شب تا ۸ صبح بی‌وقفه روی فلنج ۲۴ اینچی کار کردیم. ۱۰ نفر بودیم، دو نفر وسط کار از شدت خستگی زمین‌گیر شدند. حتی پمپ دستگاه‌مان آن‌قدر داغ شده بود که مخزنش سرخ شد. مجبور شدیم آن را داخل ظرف آب بگذاریم تا خنک شود. دست‌هایمان هم از شدت فشار و سرما می‌سوخت، اما هیچ‌کدام کوتاه نیامدیم؛ چون می‌دانستیم اگر اینجا لحظه‌ای شانه خالی کنیم، خانه‌های مردم فردا سرد می‌ماند.
دل‌هایی میان میدان و خانواده؛ کارگرانی با دو دغدغه
دیگری روایت شخصی‌تری داشت. همسرم ناراحتی قلبی داشت و در بیمارستان بستری بود، اما اینجا ماندم تا کار تمام شود، بعد مستقیم رفتم بیمارستان. همکار دیگرم بچه‌اش مریض بود، اما دو روز تمام پای کار ماند. در خانگیران همه مثل یک خانواده‌ایم، سختی‌ها را با هم تقسیم می‌کنیم.
با وجود سختی‌ها، نیروها با انگیزه و تعهد بالا به فعالیت خود ادامه می‌دهند و تلاش می‌کنند تولید گاز پایدار بماند. یکی از آنان می‌گوید: کار ما چالش‌برانگیز است و مسئولیت سنگینی داریم، اما با همکاری و همدلی گروه توانسته‌ایم شرایط دشوار را مدیریت کنیم. امیدواریم با شفافیت بیشتر در پرداخت حقوق و مزایا از سوی وزارت نفت، انگیزه و روحیه کارکنان بیش از پیش تقویت شود.
بحث صندوق تأمین مسکن هم از دیگر دغدغه‌های کارکنان است. به گفته یکی از نیروها، بسیاری از جوانانی که تازه وارد سازمان شده‌اند مشکل مسکن دارند. اگر صندوق مسکن وزارت نفت سازوکار مشخصی داشته باشد و نتیجه‌اش برای نیروها ملموس شود، امید به آینده در میان کارکنان خیلی بیشتر می‌شود.
۶۵ میلیون مترمکعب گاز در روز؛ نفس گرم برای ۶ استان
اما با همه این سختی‌ها، آنچه از دل روایت‌ها پررنگ‌تر از همه بیرون می‌آید، عزم و اراده نیروهای خانگیران است. آنها می‌دانند که تولید روزانه حدود ۶۵ میلیون مترمکعب گاز از این میدان، برای تأمین گرمایش در استان‌های خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، سمنان، گلستان و مازندران حیاتی است، به همین دلیل است که حتی در سخت‌ترین شرایط، با جان و دل پای کار می‌مانند.
خانگیران فقط یک میدان گازی نیست، بلکه صحنه‌ای است از ایثار، همت و ایستادگی مردانی که در دل کویر و سرمای استخوان‌سوز زمستان، گرمای زندگی را به خانه‌های مردم هدیه می‌دهند. هر حلقه چاه این میدان، نتیجه شب‌بیداری‌ها، خستگی‌ها و ازخودگذشتگی کسانی است که گاه با دستان یخ‌زده، با چشم‌های بی‌خواب و با دل‌هایی پر از نگرانی برای خانواده‌هایشان، چرخ انرژی کشور را می‌چرخانند.
وقتی از میدان خانگیران بازمی‌گردی و بار دیگر از جاده مرگ می‌گذاری، دیگر تنها به سختی راه نمی‌اندیشی؛ به یاد می‌آوری که اینجا، در نقطه‌ای دور از شهر، مردانی ایستاده‌اند که بی‌هیاهو و بی‌ادعا، پشتوانه زمستان گرم میلیون‌ها ایرانی‌اند.
سید امیر افتخاری‌پور
منبع: شانا
