راز شاهنامه خوانی بزرگتر‌ها برای فرزندان

یکی از بزرگترین مسئولیت‌های هر پدر و مادری آشنا کردن فرزندنشان با آداب و رسوم، فرهنگ، تاریخ وطن و تقویت روحیه مقاومت و پایداری در آنها است. برای این‌کار مطالعه ادبیات مرزوبوم و کمک گرفتن از شعر و ادب پیشنهاد می‌شود. 

خواندن اشعار حماسی و ملی برای کودکان باعث می‌شود روحیه وطن پرستی و عرق ملی در آنها افزایش پیدا کند. سوال اینجاست چه روشی داشته باشیم که خواندن شعر و داستان برای کودکان کم سن و سالمان قابل فهم، جذاب و دوست داشتنی باشد؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال گزارش زیر را بخوانید.

تاثیر شعر بر کودکان
شعر خواندن و تعریف کردن داستان برای کودکان یکی از بهترین روش‌ها در تقویت خلاقیت، استعداد و قوه تخیل در آنهاست. کودکان با شنیدن شعر و داستان می‌توانند شخصیت‌ها را در ذهن خود تصویرسازی کنند که خود این عمل نقش بسیار موثری در تفکر و آماده‌سازی ذهن آنها برای خلق و پرورش ایده‌های جدید و جذاب دارد.

دوم اینکه خواندن شعر برای کودکان می‌تواند آموزش واژگان و لغات جدید را برای آنها به ارمغان بیاورد.

سوم اینکه باعث می‌شود کودکان انواع حس‌ها را تجربه و آنها را درک کنند؛ مثل محبت کردن، امید به آینده، ناراحتی، دلتنگی، انتظار و… و این عامل خودش باعث می‌شود مدیریت احساسات خود را یاد بگیرند.

چهارم اینکه نگرشی مثبت نسبت به افراد مختلف از سرزمین‌های مختلف، نژاد‌ها و مذاهب را ایجاد می‌کند. این موارد تنها بخشی از چندین فواید خواندن شعر برای کودکان است.

برای تحقق صلح باید جنگید
یکی از بهترین نمونه‌های اشعار حماسی در کشورمان شاهنامه فردوسی است. از اثرات مثبت خواندن شاهنامه بر فرزندانمان می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.

یکی از آثار مهم خواندن شاهنامه برای فرزندانمان آشنایی بیشتر و بهتر با زبان پارسی به عنوان زبان ملی ما ایرانیان است.

دوم اینکه داستان‌های روایی و حماسی از دلاوری‌های قهرمانان بزرگی مثل رستم، گرشاسب، زال، سام، گودرز، بهرام، قارن، گیو، گردآفرید، سهراب، اسفندیار و… باعث تقویت حس وطن دوستی، تقویت روحیه پهلوانی، از خودگذشتگی، رشد شخصیت، شجاعت و غلبه بر ترس‌های بی‌اهمیت، مسئولیت‌پذیری، تصمیم درست و به موقع گرفتن هنگام تردید‌ها می‌شود.

سوم اینکه باعث آشنایی و شناخت فرهنگ و نماد‌های ملی می‌شود؛ و چهارم داستان‌هایی که در آنها قهرمان و ضدقهرمان وجود دارد و روایت آنها رویارویی نیک سرشتی با بدذاتی و پیروزی خیر بر شر است این مفاهیم را به کودکان القا می‌کند که همیشه در نبرد خیر و شر این خوبی و نیکی است که برنده اصلی جنگ است.

تاثیر اشعار حماسی بر وطن دوستی فرزندانمان
اشعار حماسی در ادبیات تمام ملل‌ها بر مبنای وطن‌دوستی و میهن‌پرستی، آرزوی صلح و نشان دادن شکوه و عظمت قهرمانان ملی است. از زیباترین تصویرسازی‌ها در شاهنامه توصیف‌های بسیار زیبا و باشکوه فردوسی از سرزمینمان ایران است که حس غرور و افتخار به آب و خاک کشورمان را برایمان به ارمغان می‌آورد.

بهتر است آشنایی کودکان و نوجوانان از شاهنامه با قصه گویی آغاز شود
برای اینکه کودکان و نوجوانان درک بهتری از مضامین شاهنامه داشته باشند باید یکی از بازنویسی‌های داستان‌های شاهنامه را انتخاب کنیم و در اختیار کودکان و نوجوانان قرار دهیم که موضوعات شاهنامه را بهتر و قابل فهم‌تر برای آنها منتقل کند. این نکته خیلی مهم است که داستان انتخاب شده ما نثر روان و ساده‌ای داشته باشند. آنهایی که لحن حماسی و طنین کلام منظوم شاهنامه را دارند و واژگان و ترکیب‌ها به گونه‌ای در نثر آمده است که توان روخوانی شاهنامه را تقویت می‌کنند، مناسب ترند. 

در آشنا کردن کودکان و نوجوانان با شاهنامه، هدف را قصه گویی و شادی و لذت قرار دهید و بر جنبه داستانی متن تاکید کنید. درک مفاهیم را به عهده مخاطب بگذارید. 

در انتخاب داستان‌ها محدودیتی برای گروه‌های سنی مختلف نیست، اما اگر مخاطبان شما آشنایی با شاهنامه را تازه شروع کرده اند، روایت‌های کوتاه، ساده و قابل فهم را پیش از داستان‌های بلندتر بیان کنید. برای نمونه، با داستان‌های «پیدایش آتش»، «جنگ سیامک با دیوان»، «فرانک»، «هفت خان رستم» و… شروع کنید و بعد داستان کاوه آهنگر، زال و رودابه، سیاوش، رستم و اسفندیار و… را بگویید.

در ترویج داستان‌های شاهنامه نباید شتاب زده عمل کنیم. بهتر است بدون شلوغ کردن ذهن کودک، فرصت دهیم از داستان شگفت زده شود، لذت ببرد، به شوق بیاید و با داستان بازی کند.
اجرای نمایش هم گزینه بسیار مناسبی برای علاقه‌مند کردن کودکان و نوجوانان است، اینکه به آنها نقشی را محول کنیم و یک ماسک مناسب برای صورتشان تهیه کنیم هر کدام با بیان گفتگو‌های شخصیت‌های شاهنامه با هم به ایفای نقش بپردارند. 

فراهم کردن ابزار نقاشی، برای تصویر سازی از شخصیت‌های شاهنامه هم روش جالبی است. این کار هم باعث می‌شود خلاقیت فرزندتان شکوفا شود و همین طور باعث آشنایی با شخصیت‌های شاهنامه می‌شود. همین طور تهیه دیوارنگاره ها، کاغذدیواری، مجلاتی با هنر و خلاقیت کودکان با محتوای داستان‌های شاهنامه برای کودکان و نوجوانان جذابیت بالایی دارد.
نقالی خوانی هم یکی از گزینه‌های موثر است. برگزاری جشنواره‌های نقالی خوانی در محیط‌های آموزشی برای کودکان و نوجوانان می‌تواند تجربه خوبی برای آنها شود و خاطرات خوشی برایشان رقم بزند و با نحوه گفت و گوی شخصیت‌های شاهنامه آشنا شوند. 

تهیه فیلم و آلبوم عکس از فعالیت‌های شاهنامه خوانی و برگزاری نمایشگاهی از آن‌ها و دعوت از دانش آموزان، والدین و مسئولان مدرسه برای بازدید، انگیزه خوبی برای ادامه شاهنامه خوانی است.

در صورت امکان نمایش فیلم از کار نقالان و پرده خوانان شاهنامه، برای همه‌ی گروه‌های سنی گیرایی دارد.

 اگر متن داستان‌ها را کوتاه کنید و از کودکان بخواهید به شکل آهنگین آنها را بخوانند، بی گمان بر گیرایی هر چه بیشتر داستان و لذت و شادی کودکان تاثیر بیشتری خواهد داشت و البته چگونگی خواندن شاهنامه، در شوق انگیز کردن آن برای کودکان و نوجوانان بسیار مؤثر است.

منبع: فارس