رسوایی جاسوسی در قلب سلطنت انگلیس
۲۱:۴۸ – ۲۵ دی ۱۴۰۳
اسنادی که به تازگی از سرویس جاسوسی داخلی انگلیس (امآی۵) منتشر شده نشان میدهد که الیزابت دوم ملکه سابق این کشور برای حدود ۹ سال از فعالیت «آنتونی بلانت» جاسوس اتحاد جماهیر شوروی در دربار سلطنتی بیخبر بوده است؛ فردی که به عنوان یکی از اعضای حلقه جاسوسی کمبریج، اطلاعات محرمانه انگلیس را در اختیار سازمان جاسوسی شوروی (کا گ ب) قرار میداد.
بلانت که از اعضای گروه «پنج کمبریج» و مأمور اطلاعاتی شوروی سابق بود، در سال ۱۹۶۴ به خیانت خود اعتراف کرد. او در آن زمان سرپرست مجموعه نقاشیهای سلطنتی و یکی از چهرههای برجسته در دربار بود. با این حال، اسناد تازه نشان میدهد که الیزابت دوم تا سال ۱۹۷۳، یعنی حدود یک دهه پس از اعتراف بلانت، از این خیانت مطلع نشده بود.
این اسناد فاش میکند که دستگاه اطلاعاتی انگلیس (امآی۵) بهدلیل نگرانی از پیامدهای منفی رسانهای و سیاسی، تصمیم گرفت خبر اعتراف بلانت را مخفی نگه دارد. حتی زمانی که دولت «ادوارد هیث» در سال ۱۹۷۳ ملکه سابق انگلیس را در جریان کامل ماجرا قرار داد، او بدون ابراز شگفتی این خبر را پذیرفت.
بر اساس این اسناد، مقامات «امآی» ۵ در سال ۱۹۶۴ پس از اعتراف بلانت تصمیم گرفتند او را از پیگرد قانونی معاف کنند و او به فعالیت خود در دربار سلطنتی ادامه داد. بلانت حتی در سالهای پس از اعتراف، نشان شوالیه گرفت و همچنان در مرکز قدرت انگلیس باقی ماند.
اسناد «امآی» ۵ نشان میدهد که در سال ۱۹۷۲، «مایکل هانلی» مدیر وقت این سازمان به کاخ باکینگهام انگلیس توصیه کرد که روابط با بلانت قطع شود، اما مشاور خصوصی الیرابت دوم معتقد بود نیازی به اطلاعرسانی به ملکه نیست. او بر این باور بود که این موضوع فقط به نگرانیهای ملکه اضافه میکند.
در نهایت این ماجرا زمانی علنی شد که «مارگارت تاچر» نخست وزیر اسبق انگلیس در سال ۱۹۷۹، در پارلمان، فعالیتهای جاسوسی بلانت را فاش و او را به عنوان یکی از اعضای حلقه جاسوسی کمبریج معرفی کرد.
حلقه جاسوسی کمبریج؛ یکی از بزرگترین رسواییهای اطلاعاتی انگلیس
آنتونی بلانت یکی از اعضای گروه «پنج کمبریج» بود؛ حلقهای از جاسوسان که در دهه ۳۰ میلادی توسط اتحاد جماهیر شوروی در دانشگاه کمبریج جذب شدند.
اعضای این حلقه از جمله «کیم فیلبی»، «گای برگس»، «دونالد مکلین» و «جان کِرنکراس»، بعدها به موقعیتهای مهمی در دستگاههای اطلاعاتی و دولتی انگلیس دست یافتند و اطلاعات حیاتی را به شوروی سابق منتقل کردند.
بلانت در دوران جنگ جهانی دوم بهعنوان افسر «امآی۵» مشغول به کار بود و حجم عظیمی از اطلاعات طبقهبندیشده انگلیس را در اختیار «کا گ ب» قرار داد. او پس از جنگ، به عنوان مورخ هنری و سرپرست مجموعه نقاشیهای سلطنتی مشغول به کار شد.
بر اساس یادداشتهای موجود در اسناد «امآی۵»، زمانی که الیرابت دوم در سال ۱۹۷۳ از خیانت بلانت مطلع شد، واکنش او بسیار آرام و گفته بود که پیشتر نیز شایعاتی درباره بلانت شنیده بود، اما این موضوع تأیید نشده بود.
با این حال، افشای دیرهنگام این موضوع باعث شد که دولت انگلیس و دستگاههای اطلاعاتی به شدت تحت فشار افکار عمومی قرار گیرند. بسیاری از مردم و رسانهها از اینکه فردی که سالها برای اتحاد جماهیر شوروی جاسوسی کرده بود، همچنان در مرکز قدرت و نزدیک به خاندان سلطنتی باقی مانده، بهشدت انتقاد کردند.
رسوایی جاسوسی بلانت یکی از مهمترین پروندههای اطلاعاتی انگلیس است که نشاندهنده ضعف در سیستمهای امنیتی و مخفیکاری دولتهای وقت در این کشور است. این ماجرا همچنین موجب خدشهدار شدن اعتماد عمومی به نهادهای امنیتی شد و برای سالها یکی از جنجالیترین موضوعات رسانهای در انگلیس بود.
اکنون با انتشار این اسناد، بار دیگر بحث درباره میزان شفافیت دستگاههای اطلاعاتی و نحوه برخورد آنها با رسواییهای مشابه در محافل سیاسی و رسانهای انگلیس داغ شده است.
برخی تحلیلگران معتقدند که مخفیکاری «امآی۵» برای حفظ وجهه دولت و دربار سلطنتی، به اعتبار نهادهای امنیتی آسیب جدی وارد کرده است.
منبع: ایرنا
