روز جهانی بدون دخانیات ۲۰۲۵؛ نگذاریم دود سیگار آینده‌مان را خاکستر کند

به گزارش خبرگزاری ایمنا، روز جهانی بدون دخانیات، فقط یک تاریخ در تقویم نیست؛ هشداری است برای نجات جان‌هایی که هر سال بی‌صدا پشت پرده دود محو می‌شوند. اگر فکر می‌کنید سیگار فقط به خودتان آسیب می‌زند، این گزارش را تا انتها بخوانید.

روز جهانی بدون دخانیات چه روزی است؟

سازمان جهانی بهداشت (WHO) روز ۳۱ مه میلادی برابر با ۱۰ خرداد را به‌عنوان روز جهانی بدون دخانیات معرفی کرده است. هدف از این روز، افزایش آگاهی درباره مضرات دخانیات، تشویق مردم به ترک آن و جلب توجه مسئولان به لزوم سیاست‌گذاری برای کاهش مصرف دخانیات است.

در ایران و بسیاری از کشورها، هفته منتهی به ۱۰ خرداد نیز به‌عنوان هفته بدون دخانیات نام‌گذاری شده و کمپین‌های مختلفی برگزار می‌شود. اما آیا این تلاش‌ها کافی است؟

چرا روز بدون دخانیات اهمیت دارد؟

بر اساس آمارهای رسمی، دخانیات سالانه جان بیش از ۸ میلیون نفر را در جهان می‌گیرد. این یعنی هر ۴ ثانیه یک نفر به خاطر عوارض سیگار یا قلیان می‌میرد. فقط تصور کنید در همین چند دقیقه‌ای که این متن را می‌خوانید، چند نفر جانشان را از دست داده‌اند. بدتر از آن، حدود ۱.۳ میلیون نفر از این افراد حتی خودشان سیگاری نبوده‌اند و به‌دلیل استنشاق دود دست دوم (passive smoking) جان خود را از دست داده‌اند!

سیگار یا قلیان؛ کدام خطرناک‌تر است؟

در جامعه ما بسیاری تصور می‌کنند که قلیان بی‌خطرتر از سیگار است. اما این یک باور اشتباه و مرگ‌بار است. تحقیقات نشان می‌دهد یک جلسه مصرف قلیان می‌تواند به اندازه کشیدن ۱۰۰ نخ سیگار مواد سمی وارد بدن کند. به‌علاوه، در قلیان از زغال استفاده می‌شود که باعث تولید مونوکسیدکربن و مواد سرطان‌زای بیشتری نسبت به سیگار می‌شود. پس اگر هنوز فکر می‌کنید قلیان تفریح بی‌ضرری است، وقت تجدیدنظر رسیده است.

دخانیات و مغز ما؛ دشمن پنهان

نیکوتین موجود در دخانیات، مغز را فریب می‌دهد و احساس لذت یا تمرکز ایجاد می‌کند، اما این اثر موقتی، بهای سنگینی دارد. با گذشت زمان، مغز به نیکوتین وابسته می‌شود و ترک آن به‌شدت سخت‌تر خواهد شد. بسیاری از افراد به‌دلیل اضطراب، بی‌حوصلگی و حتی افسردگی بعد از ترک، دوباره به سیگار پناه می‌برند. اما خبر خوب این است که همه‌ی این اثرات قابل بازگشت‌اند. با ترک سیگار، عملکرد مغز به حالت عادی برمی‌گردد و کیفیت خواب، تمرکز و حتی خلق‌وخو بهبود می‌یابد.

تأثیر دخانیات بر کودکان و خانواده

دود دخانیات فقط برای خودتان خطرناک نیست. اگر در خانه یا محیط بسته سیگار می‌کشید، بچه‌هایتان بیش از همه در معرض آسیب‌اند. آن‌ها در سال‌های رشد هستند و حتی مقدار کمی دود می‌تواند به ریه و سیستم ایمنی‌شان آسیب بزند. کودکانی که در خانه‌های سیگاری بزرگ می‌شوند، بیشتر در معرض بیماری‌های تنفسی، آسم، عفونت گوش و حتی مشکلات روانی قرار دارند.

هزینه‌ای که سیگار روی دوش اقتصاد می‌گذارد

شاید تا به حال به این موضوع فکر نکرده باشید، اما دخانیات فقط سلامت فردی را تهدید نمی‌کند؛ بلکه بار سنگینی روی دوش اقتصاد کشورها می‌گذارد. هزینه‌های درمانی بیماری‌های مرتبط با دخانیات، کاهش بهره‌وری نیروی کار و مرگ زودرس، میلیون‌ها دلار خسارت وارد می‌کند.

در ایران بر اساس گزارش وزارت بهداشت، سالانه بیش از ۵۰ هزار نفر بر اثر بیماری‌های ناشی از مصرف دخانیات جان خود را از دست می‌دهند و این عدد فقط یک آمار نیست؛ داستان هزاران خانواده است که عزیزشان را از دست داده‌اند.

ترک سیگار ممکن است؛ نه آسان، اما ارزشمند

بسیاری از افراد سیگاری می‌گویند: «ما که دیگه عادت کردیم!» اما ترک دخانیات، در هر سنی، می‌تواند جان فرد را نجات دهد. چند ساعت پس از ترک، فشار خون به حالت عادی برمی‌گردد. بعد از چند روز، حس بویایی و چشایی تقویت می‌شود و پس از یک سال، خطر بیماری قلبی تا حد زیادی کاهش می‌یابد.

امروزه روش‌های زیادی برای ترک سیگار وجود دارد:

• مشاوره روان‌شناختی
• داروهای نیکوتین‌تراپی
• اپلیکیشن‌ها و گروه‌های حمایتی
• کمپین‌های عمومی ترک دخانیات

شعار روز جهانی بدون دخانیات ۲۰۲۵ چیست؟

شعار امسال روز جهانی بدون دخانیات ۲۰۲۵ سازمان جهانی بهداشت برای روز بدون دخانیات “Protecting children from tobacco industry interference” یا به فارسی: «حمایت از کودکان در برابر دخالت صنعت دخانیات» است.

این شعار نشان‌دهنده تمرکز امسال بر حفظ نسل آینده از تبلیغات و فریب‌های صنعت سیگار و قلیان است. چرا که شرکت‌های تولید دخانیات با بسته‌بندی‌های رنگارنگ، طعم‌های مختلف و تبلیغات زیرپوستی، کودکان و نوجوانان را هدف قرار می‌دهند.

تو می‌تونی اولین قدم باشی!

اگر سیگاری نیستید، همین حالا تصمیم بگیرید هیچ‌وقت به سمت دخانیات نروید. و اگر مصرف می‌کنید، روز جهانی بدون دخانیات را بهانه‌ای قرار دهید برای شروع دوباره. نه برای دیگران، فقط برای خودتان و کسانی که دوست‌شان دارید.