رویکرد متفاوت تحلیلگران ترکیه به جنگ ایران و اسرائیل- پایانی

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، تحلیل وقایع اخیر در منطقه و پاسخ کوبنده ایران به جنایات رژیم صهیونیستی از موضوعات مورد توجه بسیاری از تحلیلگران ترکیه است.

در بخش نخست گزارش، به این اشاره شد که برخی از تحلیلگران مشهور ترکیه، واکنش مقتدرانه موشکی ایران به سرزمین‌های اشغالی را به عنوان اقدامی تاریخی و مهم قلمداد کرده‌اند. اما در عین حال، نویسندگانی هم یافت می‌شوند که از منظر سوگیری، تفرقه و طرفداری‌های حزبی ترکیه به این موضوع می‌نگرند.

با هم نگاهی می‌اندازیم به نگرش‌های گروه دیگری از نویسندگان مشهور جراید ترکیه درباره ماهیت اقدامات تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی و چند و چون تصمیم گیری‌های دستگاه دیپلماسی ترکیه درباره ایران، فلسطین و رژیم اسراییل:

طاها آک یول
ترکیه نباید خودش را درگیر کند

طاها آک یول از تحلیلگران سیاسی مشهور ترکیه، در نوشته هایش، همواره نگاهی به تاریخ، الهیات سیاسی و اقتصاد نیز دارد.

این تحلیلگر محافظه کار مخالف اردوغان، درباره وقایع اخیر، نوشته است: «ایران با موشک‌های بالستیک به اسراییل حمله کرد و نشان داد که به هیچ عنوان، کوتاه نمی‌آید. برخی‌ها ادعا می‌کنند که ممکن است در ایران، حکومت نتواند از حمایت مردم برخوردار شود و حتی ممکن است مردم اعتراض کنند. ولی من این حرف‌ها را شتابزده می‌دانم. من معتقدم که سخنان آدم قلدری مانند نتانیاهو، نمی‌تواند مردم ایران را در برابر حکومت قرار دهد».

آک یول در ادامه نوشته است: «دیدیم که اسراییل، فیزیکدان‌های ایرانی را هدف گرفت و آنها را در خانه‌هایشان با بمب، موشک و پهپاد به قتل رساند.

همین امر نشان می‌دهد که مسلمانان اهمیت علوم مدرن را در عصر ما درک می کنند.

در مورد ترکیه نیز باید بگویم، همین حالا هم دولت ما، اقدامات اسرائیل را محکوم و به آن اعتراض می‌کند. اما ترکیه باید از القای این تصور که کشوری در امتداد ایران است، خودداری کند.

سخنان هاکان فیدان که گفته بود ما در سوریه هیچ قصدی برای درگیری با هیچ کشوری نداریم، اشاره به اسرائیل دارد. آن قاعده هنوز هم صادق است. جهان باید اسرائیل را متوقف کند. اگر جنگ گسترش یابد یا اگر ایران تنگه هرمز را ببندد و یک بحران نفتی جهانی ایجاد کند، برای جهان یک فاجعه خواهد بود.

 

یاسین آکتای
باز هم یک ذهنیتِ توهم زده

پروفسور یاسین آکتای استاد دانشگاه و جامعه‌شناس، قبلاً از اعضای شورای عالی سیاست گذاری حزب عدالت و توسعه بود. او اصالتاً از عرب تباران شهر سیرت و از بستگان فامیلی خانم امینه اردوغان است.

پس از آن که یاسین آکتای، جمال خاشقجی را به ترکیه دعوت و او را به اردوغان معرفی کرد، دچار حواشی بسیار شد. چرا که از سوی عربستان سعودی و امارات، به عنوان چهره‌ای قلمداد شد که تلاش می‌کند اردوغان را به چهره‌های سلفی و اخوانی معرفی کند.

پس از توافق اردوغان برای عدم پیگیری پرونده خاشقجی، آکتای نیز عملاً از کانون قدرت کنار نهاده شد.

با این حال، او هنوز هم از تحلیلگران مشهور روزنامه ینی شفق و از اخوانی‌هایی است که به شکلی سوگیرانه، به رویکردهای سیاسی ایران حمله می‌کند.

او درباره جنگ اخیر نیز نوشته است: «اسرائیل سرانجام حمله مورد انتظار را به ایران آغاز کرد. اما این اقدام اسرائیل، ربطی به غزه ندارد. مساله این است که ایران به شکلی لفاظانه، اسراییل را به عنوان تهدید معرفی کرده و حالا موفق شده تا توجه جهان را از غزه منحرف کرده و نگاه‌ها را به سوی خودش جلب کند! حمله ایران، عملاً به نفع اسراییل تمام شده و باعث شده نتانیاهو راهی برای فرار از باتلاق غزه پبدا کند!»

آکتای در ادامه مطلب بی‌منطق و اتهامات مضحک خود می‌گوید: «با تغییر تمرکز از غزه به ایران، اسرائیل در حال بازسازی ائتلاف‌های سیاسی است. البته اسرائیل با وجود تمام قدرت و حملات مخرب خود، ظرفیت درگیر شدن در یک جنگ تمام عیار با ایران را ندارد. هدف، نابودی ایران نیست و ایالات متحده باید به نقش بنیانگذار خود برای ایجاد تعادل در این وضعیت ادامه دهد. در شرایطی که روسیه و چین از ایران حمایت نمی‌کنند و کشورهای خلیج فارس همین حالا مخفیانه در حال آشتی با اسرائیل هستند، ترکیه بار دیگر بیشترین حمایت را از ایران کرده و رئیس جمهور اردوغان، در حساب کاربری خود در شبکه‌های اجتماعی، حملات اسراییل را محکوم کرده و به مردم ایران، تسلیت گفته است».

مراد مراد اوغلو 
ایران، ترکیه و تنگه هرمز

مراد اوغلو از تحلیلگران روزنامه نفس چاپ آنکارا، از آن دسته نویسندگانی است که در جبهه مطبوعاتی و رسانه‌ای مخالفین دولت اردوغان جای گرفته‌اند.

او درباره وقایع اخیر می‌نویسد: «حمله اسرائیل به ایران جای تعجب ندارد. آدم دلش می‌خواهد بگوید: بگذارید همدیگر را بخورند، به ما ربطی ندارد. ولی واقعیت این است که هر وقت بحرانی در دنیا پیش می‌آید، ترکیه نیز ضرر می‌کند. چرا؟ به خاطر بازار نفت و گاز. وقتی قیمت انرژی تغییر می‌کند، ترکیه بیشترین لطمه را می‌خورد».

مراد اوغلو در ادامه نوشته است: «مگر ممکن است که اسرائیل بتواند این عملیات را بدون اطلاع آمریکا انجام دهد؟ در واقع، آمریکا با گفتن اینکه اگر ایران پاسخ دهد، ما هم وارد می‌شویم، سطح تهدید را بالا می‌برد. این تصویر تهدیدی برای کشورهایی مانند ترکیه است که به انرژی خارجی وابسته هستند. مسئله اصلی تنگه هرمز است. این گذرگاه باریک، نه تنها از نظر جغرافیایی، بلکه از نظر اقتصادی نیز شاهرگ جهان است. بیشتر نفتی که توسط کشورهای نفت‌خیز عربستان سعودی، ایران، امارات متحده عربی، کویت و عراق به خارج فروخته می‌شود، از این تنگه عبور می‌کند. حدود یک سوم نفت جهان و ۲۰ درصد گاز مایع جهان از اینجا سرچشمه می‌گیرد. اگر ایران این تنگه را ببندد، قیمت هر بشکه نفت از ۱۰۰ دلار شروع می‌شود و تا ۱۴۰ یا ۱۸۰ هم می‌رسد.»

ابراهیم کیراس
دوستانِ اسرائیل، دشمنانِ ایران

ابراهیم کیراس از تحلیلگران اقتصادی و سیاسی ترکیه از پنجره‌ای دیگر به وقایع اخیر نگریسته و می‌گوید: «غیرمنطقی است که فکر کنیم اسرائیل به تنهایی می‌توانسته حمله تروریستی علیه ایران را انجام داده باشد. گزارش‌های دریافتی حاکی از حمایت هواپیماهای جنگی آمریکا و حتی برخی رژیم‌های عربی منطقه از این عملیات است که اطلاعات و پشتیبانی لجستیکی ارائه می‌دهند. بیانیه دولت آمریکا مبنی بر اینکه واشنگتن در این ماجرا نقشی ندارد و پیام‌های محکومیت پایتخت‌های عربی، هر دو با هدف آرام کردن افکار عمومی خودشان در برابر عوارض احتمالی و جلوگیری از رسیدن اثرات این حمله به شهرهای خودشان است. در مقابل، تهدید ترامپ مبنی بر اینکه اگر توافق هسته‌ای حاصل نشود، اوضاع بدتر خواهد شد؛ نشان می‌دهد که اسرائیل این عملیات حساس را با اطلاع، تأیید، کمک و احتمالاً دستور العمل کاخ سفید انجام داده است. این قاعده در مورد هر کاری که اسرائیل انجام می‌دهد صدق می‌کند. از جمله نسل‌کشی جاری در غزه».

کیراس در ادامه نوشته است: «اسرائیل در واقع نقش مزدور آمریکا را بازی می‌کند. با این حال، سیاست ایالات متحده طبیعتاً در جهت تأمین امنیت آینده اسرائیل است. هیچ کس کوچکترین شکی ندارد که نتانیاهو این وظیفه را با میل و رغبت انجام می‌دهد. به همین ترتیب، اشتباه نخواهد بود اگر بگوییم که برخی از رژیم‌های عربی با خوشحالی از عملیات نتانیاهو حمایت کردند. آنها از مشارکت در این امر به همان اندازه خرسند شدند که از مشارکت در توافق‌نامه‌ ابراهیم».

منصور آک گون
ترکیه باید میانه رو بماند

یکی دیگر از تحلیلگران ترکیه که درباره حملات ایران به رژیم صهیونیستی اظهار نظر کرده، منصور آک گون از روزنامه نگاران و مدیران مطبوعاتی مشهور است.

او درباره ابعاد منطقه‌ای و دیپلماتیک وقایع اخیر نوشته است: «اگرچه روسیه، ترکیه و کشورهای خلیج فارس در محکومیت این اقدام در کنار ایران بوده‌اند، اما هیچ‌کدام از آنها تمایلی به شرکت در چنین جنگی ندارند. در حالی که قتل عام در غزه ادامه دارد، قربانی شدن یک کشور دیگر در جهان اسلام توسط اسرائیل می‌تواند عواقب غیرمنتظره‌ای داشته باشد. اگرچه احتمال بسیار کمی وجود دارد که ایران دچار هرج و مرج شود. ولی احتمال قوی‌تر این است که ایران با یک غافلگیری بزرگ و غیرمنتظره اسرائیل را در هم بکوبد».

آک گون در ادامه نوشته است: «گزینه عاقلانه و بسیار مفید برای ترکیه این است که با در نظر گرفتن همه احتمالات، موضع انتقادی اما میانه‌روانه فعلی خود را حفظ کند. ما باید به هر قیمتی از این جنگ دوری کنیم. اما باید جنگ و روش‌های به کار رفته در جنگ را از نزدیک دنبال کنیم و از عملیات اطلاعاتی اسرائیل و مشکلات ایران درس بگیریم. باید در نظر داشته باشیم که جنگ از نظر تجاری به ما آسیب می‌رساند، ممکن است لازم باشد اقدامات احتیاطی در برابر نشت مواد هسته‌ای انجام دهیم، گردشگری ممکن است به طور جدی تحت تأثیر قرار گیرد، قیمت نفت ممکن است افزایش یابد و باری بر تراز پرداخت‌های ما ایجاد کند و ممکن است از طریق هزینه‌های تولید و حمل و نقل باعث تورم شود».

آک گون سپس با بیانی عملگرایانه و فرصت طلبانه نوشته است: «به عنوان یکی از دو کشور قدرتمند منطقه، ما باید در یک چارچوب وسیع فکر کنیم و شرایط همزیستی با اسرائیل را از بازدارندگی تا همکاری، از حوزه‌های نفوذ تا مدیریت مسئله فلسطین، به درستی پیش ببریم و سیاست‌هایی را تدوین کنیم که ثبات منطقه را در اولویت قرار دهد. چه بخواهیم و چه نخواهیم، باید با واقعیت اسرائیل و واقعیت این منطقه زندگی کنیم». 

پایان