زندگی در دنیای دیجیتال؛ گوشیهایی که گوش و چشم دیگران هستند
۱۶:۰۰ – ۲۹ مهر ۱۴۰۳
به برنامه یک روز زندگی خود نگاه کنید، بسیاری به شوخی میگویند، پیش از پرآب کردن قوری برای برپایی سفره صبحانه، گوشی خود را شارژ یا صفحههای اجتماعی خود را وارسی میکنند.
همین گزارهها نشان دهنده نقش بسیار پررنگ گوشی کوچک یا دیگر گجتهای مرتبط مانند ساعت و دستبند هوشمند در زندگی ماست؛ مرور برنامه روزانه خود تا شب نقش این وسیله را بیشتر به رخ ما میکشد.
اگر پیشتر برای نام نویسی در کلاسهای آموزشی، انجام کارهای بانکی، خرید مایحتاج زندگی، گرفتن نوبت پزشک و نتیجه آزمایشهای تشخصی طبی خود باید حضوری تا مراکز و موسسات مختلف میرفتید، امروز همه را با چند کلیک و البته در اختیار گذاشتن اطلاعات شخصی خود انجام میدهید.
همه اینها یعنی، دنیای دیجیتال از مهمترین فضاهای جهان است که در آن با اطلاعات و دستگاههای مرتبط با آن سروکار دارید؛ سادهتر اینکه، کل بستری که از اینترنت استفاده میکند دنیای دیجیتال ما را ساخته است.
فرقی نمیکند چه شغلی دارید یا چه استفادههایی از این فضا میکنید؛ همه ما به عنوان فردی عادی، شهروند دنیای سایبر محسوب میشویم و اطلاعات ما در این دنیا، هر چیزی میتواند باشد.
از هنگامی که نام و نام خانوادگی، شماره ملی شماره همراه خود را در اپلیکیشن یا سایتی وارد میکنید وارد این فضا شدهاید؛ امروز اطلاعات همه افراد ۱۴ – ۱۵ سال به بالا در فضای دیجیتال وجود دارد.
اگر اطلاعات گوشیتان لو برود
حال بیایید نگاهی به گوشی خود بیندازیم و به این سوال پاسخ دهیم که اگر هر کدام از اطلاعات ذخیره شده در این دستگاه، به اصطلاح لو برود، با مشکل مواجه میشویم احتمالا اطلاعاتی حساب بانکی که در اپلیکیشن بانکها ذخیره است، نام کاربری و رمز عبور ورود به سایتها و برنامههای مختلف، اطلاعات شخصی و عکسهای خانوادگی و شماره تلفنها و برخی دیگر از رمزها و چیزهایی شبیه به این پاسخهای مشترک شهروندان دنیای دیجیتال است.
دکتر علی حمزه، موسس مرکز امنیت سایبری شیراز میگوید: چیزهای واقعا مهمی که در گوشی همه ما وجود دارد، فراتر و غیر از اطلاعات عیانی است که آنها را میبینیم.
این عضو هیات علمی مهندسی کامپیوتر دانشگاه شیراز گفت:لور فتن این اطلاعات شاید ۱۰ درصد از همه چیزی باشد که برای ما در فضای دیجیتال ایجاد خطر میکند؛ خطر اصلی درباره اطلاعاتی است که در گوشی هست و ما اطلاعی از آن نداریم. حمزه میگوید: اینکه کجا میروید؛ بسیاری از مردم از نرم افزارهای مسیریاب مانند بلد، نشان، گوگل مپ و دیگر نرم افزارها و سایتهایی از این دست استفاده میکنند، ثبت این اطلاعات الگوی رفت و آمد شما را نشان میدهد.
او ادامه میدهد: اینکه چه شبکه اجتماعی داخلی و خارجی را استفاده میکنید، با چه کسی در ارتباط هستید یا در چه صفحههایی کلیک میکنید، اطلاعات پزشکی شما از نسخه و آزمایشهای پزشکی گرفته تا طلاعاتی که بر روی دستبندها و ساعتهای هوشمند شما ذخیره است، اینکه با چه کسی تماس میگیرید و چه کسانی به شما زنگ میزنند.
به گفته عضو هیات علمی گروه مهندسی کامپیوتر دانشگاه شیراز، ما حجم بالایی اطلاعات داریم که اگر در اختیار فردی دیگر گذاشته شود، نمیتواند بهرهای از آن ببرد، اما سادهترین کار هوش مصنوعی طی ۱۰ سال اخیر، پردازش و استخراج اطلاعات سریع از این دادهها است.
او میگوید: دیدهاید که گوشی به شما پیشنهاد میدهد که کجا بروید، یا شنیدهایم که برخی میگویند ما چیزی میگویم، فردا صبح تبلیغ آن را بر روی گوشی خود میبینیم! کسی ما را استراق سمع نمیکند، بلکه پردازش حرکتها و رفتارهای شما در فضای دیجیتال، نشان میدهد که به چه نیازه دارید.
شنیدهایم که برخی میگویند ما چیزی میگویم، فردا صبح تبلیغ آن را بر روی گوشی خود میبینیم! کسی ما را استراق سمع نمیکند، بلکه پردازش حرکتها و رفتارهای شما در فضای دیجیتال، نشان میدهد که به چه نیازه دارید.
به عقیده حمزه، با این فرض که با این حجم دیتایی که شما بر روی گوشی خود دارید، اطلاعات بسیاری از زندگی شما استخراج میشود؛ ما در این فضا به افرادی کاملا قابل پیش بینی برای سیستمی که این اطلاعات را در دسترس دارد، تبدیل شدهایم.
موسس مرکز امنیت سایبری شیراز میگوید: لزومی ندارد پسورد شما لو برود، وقتی سیستم با استفاده از پردازش اطلاعات موجود، میتواند بفهمد که ما به چه چیزی علاقه داریم، میتواند پسوردی که من انتخاب میکنم را هم حدس بزند.
او اضافه میکند: علاوه بر قابل پیشبینی و قابل شبیهسازی، ما قابل کنترل هم هستیم؛ گاهی سیتسم به ما پیشنهاد میدهد که به کدام رستوران یا مرکز تفریحی برویم و این پیشنهاد لزوما بر مبنای علاقه ما نیست بلکه میتواند بر اساس مقاصد دیگری داشته باشد.
پیشنهادهایی برای زیست ایمنتر در دنیای دیجیتال
ما با گوشیهایی در دست، بر اساس اطلاعاتی که ثبت کردهایم، در دنیای امروز، دنیای واقعی دیجیتال، قابل پیشبینی، قابل شبیهسازی و قابل کنترل هستیم، اما اکنون و در همین شرایط احتمالا حاضر نیستیم و حتی قادر نیستیم به زندگی بیرون از چنین فضایی بازگردیم؛ پس چه کار میتوانیم بکنیم.
عضو هیات علمی مهندسی کامپیوتر دانشگاه شیراز پاسخ داد: هیچ دادهای بر روی سیستم شما در امنیت نیست و تا هنگامی که این حجم داده، چنین عیان و عریان در سیستم شما ثبت است، امنیتی وجود ندارد.
به گفته حمزه تنها یک راه برای کم کردن خطر وجود دارد؛ خطر از حجم بالای دادهها برمیآید و باید از حجم دادههای موجود در گوشی خود بکاهید.
او پیشنهاد میدهد: باید برنامه ریزی کنید، گوشی خود را به طور مرتب مرور کنید و اطلاعاتی که ممکن است اکنون به آن احتیاج ندارید و شاید ۲ روز آینده به آن نیاز دارید را حذف کنید؛ میتوانید هرگاه لازم شد، دوباره دریافت کنید.
حمزه میگوید: این کار را مدام در بازههای یکروزه، یک هفته و یک ماهه، هر چقدر که وقت دارید، انجام دهید تا جایی که حداقل اطلاعات ممکن روی سیستم شما باشد.
به اعتقاد او خطری که در آینده ما را تهدید میکند، از بین رفتن هویت فردی ما است؛ اینکه به دادهای در اختیار سیستمی تبدیل شویم که کاملا هوشمند، اداره میشود؛ پس به دادههایی که روی سیستم خود دارید هست و هر روز از آن استفاده میکنید بیشتر توجه کنید.
منبع: ایرنا
