زیستگاه انسان پس از زمین کدام سیاره خواهد بود؟
با افزایش دمای جهانی و آشکارتر شدن اثر تغییرات آب‌وهوایی، شرایط زمین ناملایم می‌شود. اگر اوضاع بهتر نشود، نقشه دوم انسان‌ها چیست؟ آیا می‌توانیم به سادگی چمدان‌های خود را ببندیم و سیاره‌ای را که خانه می‌دانیم، برای یک شروع تازه در جای دیگری رها کنیم؟
مفهوم ترک کردن زمین و سکونت داشتن روی یک سیاره دیگر جدید نیست. این یک داستان آشناست، اما شاید داستان‌های تخیلی از آنچه ما فکر می‌کنیم، به واقعیت نزدیک‌تر باشد.
زمین در منطقه‌ای قرار دارد که دانشمندان آن را «منطقه گلدیلاکس» (Goldilocks zone) یا «منطقه قابل سکونت» (Habitable zone) می‌نامند. این بدان معناست که برای داشتن آب به شکل مایع، دقیقا در فاصله مناسب از خورشید قرار دارد. این موضوع بسیار مهمی است، زیرا میلیارد‌ها سال پیش برای آغاز شدن حیات روی زمین، وجود آب ضروری بود و در حال حاضر نیز بقای همه انواع حیات شناخته شده را از کوچکترین ریزارگانیسم‌ها گرفته تا پستانداران غول‌پیکر تضمین می‌کند.
یکی دیگر از مزایای موقعیت زمین نسبت به خورشید این است که فاصله آن به اندازه‌ای است که نسوزیم، اما آن قدر نزدیک است که گرمای کافی را دریافت کنیم. جو سیاره ما نقش مهمی را در جذب این گرما بر عهده دارد و تضمین می‌کند که دمای مورد نیاز برای حیات، به اندازه مطلوب باقی بماند. میدان مغناطیسی قوی زمین نیز از ما در برابر تشعشعات مضر خورشید محافظت می‌کند.
در اصل، زمین خانه مناسبی است، زیرا فاکتور‌های لازم از جمله آب، اکسیژن و گرما را برای حیات دارد که آن را از سایر سیاره‌های منظومه شمسی متمایز می‌کند.
آیا انسان‌ها روزی می‌توانند در سیاره دیگری زندگی کنند؟ برای پاسخ به این پرسش باید یک نگاه نزدیک به سیاره خود داشته باشیم. از عطارد گرفته تا نپتون، هیچ مکانی مانند زمین وجود ندارد. شرایط این سیاره‌ها مساعد نیست و آنها را نه تنها برای مردم، بلکه اساسا برای همه انواع حیات که ما می‌شناسیم، غیر قابل سکونت می‌کند.
دانشمندان هنوز سیاره جدیدی با محیط مناسب برای زندگی انسان پیدا نکرده‌اند، اما اگر موفق شوند، رسیدن به آن سیاره نیز یک چالش جدید خواهد بود. با در نظر گرفتن این موضوع، شاید به نظر برسد که خروج از منظومه شمسی و رصد کردن سیارات فراخورشیدی نمی‌تواند شانس ما را برای یافتن زیستگاه جدید در بیرون از زمین افزایش دهد، اما دانشمندان همچنان به تلاش خود برای یافتن یک زیستگاه جایگزین ادامه می‌دهند. آنها هنوز سیاره جدیدی با محیط مناسب برای زندگی انسان پیدا نکرده‌اند، اما اگر موفق شوند، رسیدن به آن سیاره نیز یک چالش جدید خواهد بود.
«میشل مایور» (Michel Mayor) اخترفیزیک‌دان سوئیسی برنده جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۹ معتقد است که سیاره‌های فراخورشیدی بسیار دور هستند و تا زمانی که فناوری این فاصله بزرگ را پر نکند، بسیار بعید است که انسان‌ها به زودی خانه جدیدی پیدا کنند.
چه کسی می‌تواند بگوید که سیاره دیگری مانند زمین وجود ندارد که حیات ویژه خود را داشته باشد؟ در حالی که دانشمندان تلاش می‌کنند به این پرسش پاسخ دهند، با سیاره‌هایی روبه‌رو شده‌اند که بسیار شبیه به زمین هستند.
اگرچه دانشمندان هنوز سیاره دیگری را با ویژگی‌های مشابه زمین پیدا نکرده‌اند، اما مردم مدت‌هاست که تصور می‌کنند سیاره‌های مشابه زمین وجود دارند و موجودات بیگانه روی آنها زندگی می‌کنند. آنها دیدگاه‌های خود را از طریق کتاب‌ها، فیلم‌ها و فرهنگ عامه منتشر کرده‌اند.
علاوه بر ماه و مریخ، انسان‌ها ممکن است بتوانند از قمر‌های بزرگ‌تر غول‌های گازی مشتری و زحل نیز دیدن کنند. شاید روزی ماه، مریخ و حتی برخی از قمر‌های بزرگ‌تر سیاره‌های مشتری، زحل، اورانوس و نپتون بتوانند از سکونت بلندمدت پشتیبانی کنند، اما پژوهش‌ها در حال حاضر نشان می‌دهند که خود این سیاره‌های غول‌پیکر هیچ سطح مناسبی برای راه رفتن ندارند و زنده ماندن در بسیاری از قمر‌های آنها غیرممکن است.
گزارش‌های ناسا حاکی از این هستند که علاوه بر ماه و مریخ، انسان‌ها ممکن است بتوانند از قمر‌های بزرگ‌تر غول‌های گازی مشتری و زحل نیز دیدن کنند. سایر قمر‌ها تحت تأثیر میدان‌های تابشی قوی غول‌های گازی قرار می‌گیرند و گرانش قمر‌های کوچک‌تر آن قدر کم است که عضلات فضانوردان را به مرور زمان ضعیف می‌کند.
عطارد
اگرچه رویای زندگی، کار یا بازدید کردن از سیاره‌ای مانند عطارد ممکن است شبیه به یک داستان علمی-تخیلی به نظر برسد، اما دانشمندان این ایده را مورد بررسی قرار می‌دهند و سعی دارند با ارائه دادن راهبرد‌ها و فناوری‌های مناسب برای زندگی در یک محیط خشن، به انسان‌ها کمک کنند تا روزی روی سیاره عطارد ساکن شوند.
حضور پایدار انسانی در عطارد، مزایای ملموسی خواهد داشت. برای مثال، یک اقتصاد محلی را می‌توان حول محور گردشگری ماجراجویانه، معدن و انرژی ایجاد کرد. عطارد یک محیط خشن دارد و نزدیک‌ترین سیاره به خورشید به شمار می‌رود، اما از نظر سنگ‌های معدنی، فلزات باارزش و مقدار زیادی انرژی خورشیدی نیز غنی است.
در هر حال، پیش از فکر کردن به سکونت روی عطارد باید ابتدا به بررسی محیط خشن آن بپردازیم.
عطارد با وجود نزدیک بودن به خورشید، به طور شگفت‌انگیزی داغ‌ترین سیاره نیست و این افتخار به سیاره زهره می‌رسد. دلیل این است که عطارد تقریبا اتمسفری ندارد که بتوان در مورد آن، فراتر از یک اگزوسفر ضعیف صحبت کرد. گمان می‌رود این اگزوسفر با ترکیبی از گاز‌های آتشفشانی، بقایای ناشی از برخورد‌های سطحی و ذرات پرتاب‌شده از خورشید شکل گرفته باشد.
اگزوسفر عطارد از اکسیژن اتمی، سدیم، منیزیم، هیدروژن اتمی، هلیوم و مقادیر کمی از مواد معدنی دیگر تشکیل شده است. عطارد راهی برای حفظ کردن خود در برابر گرمای خورشید ندارد و تغییرات شدید دما را تجربه می‌کند.
عطارد راهی برای حفظ کردن خود در برابر گرمای خورشید ندارد و تغییرات شدید دما را تجربه می‌کند. در حالی که دمای طرف رو به خورشید به دمای ۴۲۷ درجه سلسیوس می‌رسد، طرف تاریک تا دمای منفی ۱۷۳ درجه سلسیوس را تجربه می‌کند. طرف رو به خورشید در مقایسه با سایر سیاره‌های منظومه شمسی، در معرض شدیدترین تشعشعات خورشیدی است و به خاطر مدار آن، این افراط در روز و شب برای ماه‌ها به طور هم‌زمان ادامه دارد.
با وجود این، پژوهشگران در بررسی‌های جدید خود شواهدی را مبنی بر وجود یخچال‌های طبیعی در مناطق قطبی این سیاره کشف کردند و معتقدند که شاید یخچال‌های نمکی عطارد امکان پشتیبانی از حیات را داشته باشند.
عطارد به دلیل نزدیکی به خورشید، شدیدترین تابش خورشیدی را دریافت می‌کند. این به این معنی است که حتی با محافظت در برابر دما، قرار گرفتن در معرض نور روز آن کشنده خواهد بود. بنابراین، ساکنان آینده عطارد باید به طور دائمی از خورشید دور بمانند. از سوی دیگر، روز‌های عطارد بسیار طولانی هستند و ساکنان بالقوه آن مجبور هستند در طول این روز‌های طولانی، خود را از تشعشعات خورشید دور نگه دارند. اگر انسان‌ها امیدوار باشند که روزی روی عطارد زندگی کنند، باید همیشه راه‌هایی را برای دوری کردن از خورشید بیابند.
با وجود همه خطرات، عطارد مزایایی هم دارد. این سیاره علاوه بر عناصر فرار فراوان مانند یخ آب، انرژی خورشیدی را شش و نیم برابر زمین دریافت می‌کند. این انرژی خورشیدی را می‌توان به عنوان منبع انرژی برای سطح‌نشین‌ها مورد استفاده قرار داد یا با استفاده از یک مجموعه ماهواره‌های خورشیدی می‌توان از این انرژی استفاده کرد.
مهندسان در حال حاضر به دنبال انرژی خورشیدی مبتنی بر فضا هستند تا از آن برای رسیدگی به تغییرات آب‌وهوایی استفاده کنند. آنها سعی دارند با قرار دادن آرایه‌های خورشیدی در مدار، انرژی خورشیدی را ۲۴ ساعت در روز بدون وقفه جمع‌آوری کنند تا بشریت به انرژی پاک، فراوان و تجدیدپذیر دسترسی داشته باشد.
یکی دیگر از مزایای عطارد، غنی بودن آن از نظر فلزات و مواد معدنی با ارزش است. عطارد مانند سایر سیاره‌های سنگی -زهره، زمین و مریخ- از مواد معدنی و فلزاتی تشکیل شده که بسیار کارآمد هستند. هسته عطارد از سه لایه تشکیل شده است. درونی‌ترین لایه هسته، متشکل از آهن-نیکل است که توسط یک لایه مایع مذاب احاطه شده و آن را نیز یک لایه بیرونی از سولفید آهن پوشانده است.
همچنین، سطح عطارد سرشار از منیزیم و گوگرد است که در نتیجه روند شکل‌گیری این سیاره به وجود آمده‌اند. به علاوه، عطارد دارای مخازن بزرگی از مواد معدنی و فلزات گرانبهاست که به مرور زمان از سیارک‌ها و شهاب‌سنگ‌های منظومه شمسی به آن رسیده‌اند.
زهره
سیاره زهره حتی گرم‌تر از عطارد است. میانگین دمای سطح آن آنقدر بالاست که می‌تواند سرب را ذوب کند. فشار جو این سیاره نیز ۹۰ برابر آن چیزی است که ما روی زمین تجربه می‌کنیم. دانشمندان به دنبال یافتن جزئیات بیشتری در مورد سیاره زهره هستند و معتقدند که از بسیاری جهت‌ها به زمین شباهت دارد، اما از جهت‌های دیگر، کاملا متفاوت و جهنمی است.
جرم و ترکیب زهره به زمین شباهت دارد، اما در حالی که زمین مرطوب، سرسبز و مملو از حیات است، زهره از ابر‌های ضخیم و خفه‌کننده پوشیده شده که عمدتا از دی‌اکسید کربن تشکیل شده‌اند و یک محیط گلخانه‌ای را ایجاد کرده‌اند که دمای بالایی را پدید می‌آورد. از ابر‌ها باران اسیدی روی زهره می‌بارد و کل جو آن با سرعت فوق‌العاده‌ای به دور این سیاره می‌چرخد. باد‌های زیر ابر‌های زهره نیز می‌توانند با سرعتی در حدود ۷۰۰ کیلومتر در ساعت حرکت کنند.
دانشمندان نمی‌دانند که زهره و زمین چگونه تا این اندازه متفاوت با یکدیگر شده‌اند، اما مطالعه کردن زهره می‌تواند اطلاعات بیشتری را در مورد آن ارائه کند و به پرسش‌های بسیاری پاسخ دهد؛ از جمله اینکه آیا زهره زمانی در مسیر مشابه زمین قرار داشته و در جایی مسیرش منحرف شده یا از همان ابتدا یک سیاره جهنمی بوده است.
پژوهشگران پیشتر خاطرنشان کردند که سکونت روی سیاره زهره امکان نخواهد داشت و حتی مقاوم‌ترین میکروب‌های زمین در برابر خشکی نیز نمی‌توانند در زهره زنده بمانند.
سکونت روی سیاره زهره امکان نخواهد داشت و حتی مقاوم‌ترین میکروب‌های زمین در برابر خشکی نیز نمی‌توانند در زهره زنده بمانند. دانشمندان «دانشگاه کمبریج» در پژوهش دیگری به این نتیجه رسیدند که رفتار عجیب گوگرد در جو سیاره زهره را نمی‌توان به حیات فرازمینی ربط داد. انتظار می‌رود وجود هر نوع حیات در هر جایی، رد پای شیمیایی خود را در جو آن سیاره به جا بگذارد، زیرا هر موجودی، چیزی را به عنوان غذا مصرف می‌کند و زباله بر جا می‌گذارد، اما دانشمندان دانشگاه کمبریج پس از به کار بردن ترکیبی از بیوشیمی و شیمی اتمسفر برای آزمایش کردن فرضیه وجود حیات در ابر‌های زهره، هیچ شواهدی در مورد این موضوع پیدا نکردند.
زهره به اندازه زمین است و به نظر می‌رسد که مقادیر مشابهی کربن دارد. دانشمندان معتقدند که این سیاره در گذشته دمای متوسطی داشته است. زمین و زهره هر دو سیاره سنگی هستند، اما واضح است که نتایج بسیار متفاوتی را از نظر قابلیت سکونت داشته‌اند.
گروهی از پژوهشگران «دانشگاه براون» در سال جاری از داده کاوشگر‌های زهره و مدل‌های رایانه‌ای استفاده کردند تا نشان دهند که جو باستانی این سیاره، سرنخ‌هایی را از گذشته تکتونیکی و احتمال وجود حیات در آن دارد. به گفته آنها، سیاره زهره احتمالا در گذشته‌ی خود میزبان حیات بوده و شاید زمانی، یک تاریخ پویا مشابه زمین داشته است.
سطح بسیار داغ زهره به این معناست که هیچ فضاپیمایی بیش از چند ساعت در آن دوام نمی‌آورد و فوران‌های آتشفشانی این سیاره احتمالا شواهد موجود در سنگ‌های باستانی را از بین برده‌اند. مشکل اینجاست که اگرچه زهره به ما نزدیک است، اما اسرار خود را حفظ می‌کند. سطح بسیار داغ زهره به این معناست که هیچ فضاپیمایی بیش از چند ساعت در آن دوام نمی‌آورد و فوران‌های آتشفشانی این سیاره احتمالا شواهد موجود در سنگ‌های باستانی را از بین برده‌اند. با وجود این، بررسی‌های بسیار خوبی در مورد ترکیب جو زهره صورت گرفته‌اند. از این رو، دانشمندان همچنان برای درک کردن گذشته آن تلاش می‌کنند.
بزرگترین مشکل در مورد این ایده که زهره زمانی یک سیاره قابل سکونت با آب مایع بوده، این پرسش است که اکسیژن آن کجا رفته است. اگر این سیاره زمانی آب داشته، با گرم شدن سیاره به بخار تبدیل شده و سپس به شکل هیدروژن و اکسیژن در جو آن درآمده است، اما زهره امروزی، اکسیژن زیادی در جو خود ندارد. بنابراین، احتمالا اتفاقی رخ داده است تا این اکسیژن از بین برود.
فیزیک‌دانان «مرکز هوافضای آلمان» (DLR) در سال جاری ادعا کردند که در پژوهش جدید خود، نشانه‌های واضحی را از وجود اکسیژن اتمی در نور روز این سیاره یافته‌اند. به گفته آنها، این اکسیژن بر فراز ابر‌های سمی آن قرار دارد. آنها گفتند: تشخیص دادن اکسیژن در سمت روز زهره به این معناست که ما اطلاعات جدیدی را در مورد پویایی جو این سیاره و الگو‌های گردشی آن داریم.
دانشمندان در پی آشکار کردن اتفاقاتی هستند که برای آب در سیاره زهره رخ داده است تا نهایتا به آژانس‌های فضایی کمک کنند که اطلاعات بیشتری را در مورد سیاره زهره و جو آن بیابند.
مشتری
سیاره مشتری بیشتر از گاز‌های هیدروژن و هلیوم ساخته شده است. بنابراین، تلاش برای فرود آمدن روی آن مانند تلاش برای فرود آمدن روی یک ابر بر فراز زمین است. هیچ پوسته بیرونی روی مشتری وجود ندارد و فقط یک فضای بی‌پایان از جو در آن است. پرسش بزرگ این است که آیا می‌توانیم روی یک طرف مشتری فرود بیاییم و از انتهای دیگر آن بیرون برویم. پاسخ این است که ما حتی به نیمه راه هم نمی‌رسیم.
رفتن به مشتری آسان نیست و هر چه به این غول گازی نزدیک‌تر می‌شوید و می‌خواهید بیشتر در مجاورت آن بمانید، مشکل‌تر می‌شود. مشتری پنج برابر دورتر از فاصله خورشید تا زمین و در ناحیه گرگ و میش منظومه شمسی قرار دارد و تنها حدود چهار درصد از نوری را که سیاره ما از خورشید دریافت می‌کند، به دست می‌آورد. این بدان معناست که هر فضاپیمایی که قصد دارد به انرژی خورشیدی تکیه کند، باید آرایه‌های خورشیدی بزرگی داشته باشد. چالش‌ها از اینجا آغاز می‌شوند.
«آژانس فضایی اروپا» (ESA) در ۱۴ آوریل ۲۰۲۳، «کاوشگر قمر‌های یخی مشتری» (JUICE) را به سوی سیاره مشتری پرتاب کرد تا قمر‌های گالیله‌ای مشتری را مورد بررسی قرار دهد. این قمر‌ها گانیمد، کالیستو و اروپا هستند، اما اولین گام این ماموریت فقط بررسی قمر اروپاست.
پژوهشگران گمان می‌کنند که اروپا زیر پوسته یخ‌زده خود، میزبان یک اقیانوس حاوی آب شور است که روی گوشته سنگی آن می‌چرخد. قمر اروپا که در فاصله ۶۷۱ هزار کیلومتری به دور مشتری می‌چرخد، دومین قمر نزدیک مشتری است. سطح تشعشعات اطراف اروپا به اندازه قمر آیو نیست و دانشمندان می‌دانند دوز تشعشعی که یک جرم طی یک روز در مدار قمر اروپا دریافت می‌کند، بیش از دو برابر مقدار تشعشعی است که باعث بیماری شدید انسان‌ها می‌شود. چنین سطح تشعشعی، حتی فراتر از آن چیزی است که طراحان معمولا هنگام ساخت فضاپیما در نظر می‌گیرند.
قمر اروپا که چهارمین قمر بزرگ مشتری به شمار می‌رود، پوشیده از یک پوسته یخی است. با وجود این، پژوهشگران گمان می‌کنند که اروپا زیر پوسته یخ‌زده خود، میزبان یک اقیانوس حاوی آب شور است که روی گوشته سنگی آن می‌چرخد. پژوهشگران «دانشگاه ایالتی آریزونا» در پژوهش جدیدی به این نتیجه رسیدند که این قمر ممکن است آب مایع زیادی را در خود جای داشته باشد.
پژوهش‌های پیشین نشان داده‌اند که اروپا ممکن است قابل سکونت باشد. برای مثال، آتشفشان‌های زیردریایی و دریچه‌های گرمابی ممکن است در انتقال گرمای حیاتی و مولکول‌های بیولوژیکی به اقیانوس کمک کنند. به منظور دانستن اینکه آیا چنین فعالیت بالقوه حیاتی ممکن است در اروپا اتفاق بیفتد، دانشمندان باید ماهیت درونی قمر مشتری و چگونگی تکامل آن را به مرور زمان درک کنند.
اگرچه اروپا به عنوان یک قمر اقیانوسی بالقوه قابل سکونت شناخته می‌شود، اما بیش از ۹۰ درصد جرم آن را سنگ و فلز تشکیل می‌دهد.
قمر اروپا
پس از اینکه فضاپیمای «گالیله» (Galileo) ناسا در سال ۱۹۹۵ به منظومه سیاره مشتری رسید، تحلیل میدان گرانشی قمر اروپا نشان داد که فضای داخلی آن مانند زمین، از یک هسته فلزی و یک گوشته سنگی تشکیل شده است. پژوهش‌های بعدی اغلب بر این فرضیه مبتنی بودند که درون قمر اروپا هنگام شکل‌گیری یا بلافاصله پس از آن، به این لایه‌ها تقسیم شده است.
زحل
یکی دیگر از گزینه‌های مورد نظر برای یافتن حیات، قمر «انسلادوس» (Enceladus) سیاره زحل است که در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری از دانشمندان حوزه فضا قرار گرفته است. داده‌های جدید ناسا نشان داده‌اند که امیدوار کننده‌ترین مکان‌ها برای جستجوی حیات فرازمینی ممکن است قمر‌های یخی باشند که به دور غول‌های گازی می‌چرخند.
داده‌های ناسا نشان داده‌اند انسلادوس خانه مولکولی است که تصور می‌شود کلید منشأ حیات باشد و نشان می‌دهد که در این قمر، انرژی شیمیایی بیشتری برای زندگی نسبت به آنچه تصور می‌شد وجود دارد.
داده‌های ناسا نشان داده‌اند انسلادوس خانه مولکولی است که تصور می‌شود کلید منشأ حیات باشد. این پژوهش با تحلیل داده‌های کاوشگر «کاسینی» (Cassini) ناسا که برای بررسی زحل و قمر‌های آن طراحی شده است، از فرضیه سکونت‌پذیری انسلادوس برای برخی از انواع حیات پشتیبانی می‌کند. این گروه پژوهشی ابتدا مولکول «هیدروژن سیانید» (HCN) را شناسایی کردند که نقطه آغاز بیشتر نظریه‌های آغاز حیات روی زمین است. همچنین، آنها شواهدی را کشف کردند مبنی بر اینکه منابع انرژی شیمیایی در انسلادوس بسیار قوی‌تر و متنوع‌تر از تصور ما هستند.
«تلسکوپ فضایی جیمز وب» در کاوش‌های خود، یک آب‌فشان غول‌پیکر را در قمر زحل کشف کرد که آب را تا صد‌ها مایل در فضا به بالا پرتاب می‌کند. دانشمندان، قمر یخی انسلادوس را در حال پاشیدن یک توده‌ی بزرگ از بخار آب با ارتفاع زیادی در فضا رصد کردند و گفتند که این توده‌ی بخار آب احتمالا حاوی بسیاری از مواد شیمیایی مورد نیاز برای شکل‌گیری حیات است.
قمر انسلادوس
این اولین باری نبود که دانشمندان، پرتاب شدن توده آب از انسلادوس را در فضا دیدند، اما چشم‌انداز وسیع‌تر و حساسیت بالاتر تلسکوپ فضایی جیمز وب نشان داد که فوران‌های بخار، بسیار دورتر از حد تصور به فضا پرتاب می‌شوند.
دانشمندان اولین بار در سال ۲۰۰۵، پرتاب شدن آب را از آب‌فشان انسلادوس مشاهده کردند. در آن زمان، فضاپیمای کاسینی ناسا ذرات یخ را مشاهده کرد که از شکاف‌های بزرگ این قمر به سمت بالا پرتاب می‌شدند. به گفته ناسا، این فوران‌ها به قدری قوی هستند که مواد درون آنها یکی از حلقه‌های زحل را تشکیل می‌دهند. تحلیل‌ها نشان دادند که این آبفشان‌ها حاوی متان، دی‌اکسید کربن و آمونیاک هستند. این عناصر به عنوان مولکول‌های آلی حاوی مواد شیمیایی لازم برای توسعه حیات شناخته می‌شوند.
مریخ
بسیاری از دانشمندان این فرضیه را مطرح کرده‌اند که بشر تا سال ۲۰۵۰ در مریخ زندگی خواهد کرد، اما هیچ توافق علمی در مورد سکونت روی مریخ تا سال ۲۰۵۰ وجود ندارد. با وجود این، آژانس‌های فضایی از جمله ناسا و کشور‌هایی مانند چین، برنامه‌هایی را برای فرود آوردن انسان روی مریخ در آینده مد نظر دارند.
ناسا اکنون در حال برنامه‌ریزی برای بازگشت به ماه است. این بار اقامت روی ماه طولانی‌مدت خواهد بود و برای تحقق یافتن آن، ناسا قصد دارد خانه‌هایی را روی ماه بسازد که نه تنها توسط فضانوردان، بلکه برای افراد عادی نیز قابل استفاده هستند. آنها معتقدند که آمریکایی‌ها تا سال ۲۰۴۰، اولین زیرمجموعه خود را در فضا خواهند داشت. بدین ترتیب، زندگی در مریخ نیز خیلی دور نیست.
برخی از افراد جامعه علمی می‌گویند جدول زمانی ناسا بسیار بلندپروازانه است؛ به‌ویژه پیش از اینکه موفقیت آن با فرود جدید روی ماه ثابت شود، اما هفت دانشمند ناسا در یک مصاحبه گفتند در نظر گرفتن سال ۲۰۴۰ برای احداث ساختار‌های قمری در صورتی قابل دستیابی است که آژانس بتواند به معیار‌های آنها برسد.
بسیاری از دانشمندان این فرضیه را مطرح کرده‌اند که بشر تا سال ۲۰۵۰ در مریخ زندگی خواهد کرد، اما هیچ توافق علمی در مورد سکونت روی مریخ تا سال ۲۰۵۰ وجود ندارد. کشور چین سال‌ها در حال تلاش برای کاوش در ماه و مریخ بوده و در برخی از ماموریت‌ها موفق شده است به کاوش در ماه و آوردن خاک ماه به زمین دست یابد. این کشور اظهار داشته است که تا سال ۲۰۳۰، خاک مریخ را نیز به زمین خواهد آورد.
چین قصد دارد یک فرودگر، یک سطح‌نشین، یک مدارگرد و یک ماژول ورود مجدد را در دو پرواز پرتاب کند. سطح‌نشین و فرودگر، مسیر زمین تا مریخ را طی می‌کنند و پیش از ورود به مدار مریخ، مانور‌های تصحیح مداری را انجام می‌دهند تا پس از آن یک فرود نرم را روی مریخ داشته باشند. در همین حال مدارگرد و ماژول ورود مجدد همان مسیر را برای رسیدن به مدار مریخ می‌پیمایند و پس از آن به دور مریخ پرواز می‌کنند تا سیگنال‌ها را بفرستند و منتظر نمونه‌ها بمانند.
اگر چنین ماموریت‌هایی موفقیت‌آمیز باشند، گام بعدی قطعا فرود آوردن انسان روی مریخ خواهد بود.
سیاره‌ها در حال تغییر کردن هستند
یافتن پاسخ این پرسش که آیا امکان حیات در سیارات دیگر وجود دارد، بخش بزرگی از چیزی است که کاوش فضایی را هدایت می‌کند. چیزی که ما می‌دانیم این است که سیاره‌ها تغییر می‌کنند. زمین امروزی هیچ شباهتی به زمین بیش از چهار میلیارد سال پیش ندارد.
حرکت سطح زمین براساس نظریه «تکتونیک صفحه‌ای»، قاره‌هایی را ایجاد کرده است که امروزه می‌بینیم. جو زمین از دی‌اکسید کربن غالب، به نیتروژن و اکسیژن تغییر کرده است. حتی شوری اقیانوس‌ها نیز به مرور زمان تغییر کرده است. این تغییرات، سرنخ‌هایی را در مورد چگونگی آغاز زندگی ارائه داده‌اند.
مواد رسانا در هسته زمین، میدان مغناطیسی را ایجاد می‌کنند که سیاره ما را احاطه کرده است. میدان مغناطیسی از ما در برابر باد‌های خورشیدی محافظت می‌کنند که بر جو زمین می‌وزند. برخی از ذرات خورشیدی به صورت بی‌ضرر به سمت قطب‌ها منحرف می‌شوند و در آنجا شفق‌های قطبی را تشکیل می‌دهند.
این ویژگی‌هایی که زمین را منحصربه‌فرد می‌کنند یا ترکیبی از آنها، برای ایجاد حیات و حفظ کردن آن ضروری هستند. برخی از اولین شواهد حاکی از وجود حیات بر روی زمین، «استروماتولیت‌ها» (Stromatolite) هستند؛ تپه‌هایی با مواد فسیلی که توسط ارگانیسم‌های اولیه ایجاد شده‌اند. این موجودات دی‌اکسید کربن را مصرف کردند و اکسیژن را انتشار دادند. این کار، اکسیژن را طی میلیارد‌ها سال در جو زمین ایجاد کرد و زندگی که با اکسیژن رشد می‌کرد، تکامل یافت.
به رغم این واقعیت که هنوز حیات بیرون از زمین پیدا نشده است، دانشمندان همچنان به جست‌وجوی آن ادامه می‌دهند و ماموریت‌های فضایی بسیاری را در جهت رسیدن به این هدف آغاز می‌کنند.
منبع: ایسنا
