سازمان آموزش جهانی در عراق؛ آموزش برای اشتغال پذیری یا بازی نفوذ؟-۳

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، آموزش به دلیل تسهیل انتقال فرهنگ، شبکه‌‌‌سازی و برقراری ارتباط مستقیم با جوامع هدف از مهم‌‌‌ترین ابزارهای توسعه نفوذ نرم کشورها محسوب می‌‌‌شود. از این رو ایالات متحده آمریکا با استفاده از سازمان‌‌‌های غیردولتی آموزشی همچون سازمان «آموزش جهانی» یا وردلرنینگ[۱] در پی توسعه نفوذ نرم خود است.

سازمان آموزش جهانی، به عنوان نهادی غیرانتفاعی مدعی ارائه آموزش‌‌‌های مناسب به مردم برای ایجاد جهانی پایدار، صلح‌‌‌آمیز و عادلانه است. این ادعاها سبب شده تا سازمان آموزش جهانی در جوامع جهان به ویژه کشورهای درحال توسعه، به یک بازیگر موثر و تاثیرگذار در ابعاد مختلف به ویژه در حوزه آموزش و اقتصاد تبدیل شود. در حال حاضر این نهاد در اکثر کشورهای جهان از جمله عراق فعالیت دارد.

عراق کشوری با بیش از ۴۵ میلیون نفر جمعیت است که ۳۶ درصد ترکیب جمعیتی آن را جمعیت جوان در سن اشتغال (۱۹-۴۹ سال) تشکیل می‌‌‌‌دهد. جامعه جوان و جویای کار این کشور با معضل بیکاری روبرو است که ۱۵.۵ درصد نیروی مستعد کار را دربر می‌‌‌گیرد. وضعیت بیکاری در کنار سایر مشکلات اقتصادی و معیشتی نارضایتی جوانان عراقی را نسبت به وضعیت موجود برانگیخته است. نتیجه این امر‌‌‌‌ برگزاری تعداد زیادی از اعتراضات خیابانی همچون اعتراضات اکتبر سال ۲۰۱۹ بود که در واکنش به وضعیت نامناسب معیشت، اشتغال و خدمات اجتماعی ارائه شده توسط دولت برگزار شد.

در این وضعیت، سازمان آموزش جهانی با شناسایی این چالش‌‌‌‌ها و بهره‌‌‌‌برداری از آن‌‌‌ها برای رسیدن به اهداف خویش از طریق نمایش ظاهری تلاش خود برای حل و فصل مشکلات مردم عراق، برنامه‌‌‌های مختلفی را در این کشور به اجرا در می‌آورد که عبارتند از:

 

برنامه اشتغال و کارآفرینی بصره [۲]

براساس گزارش سازمان آموزش جهانی برنامه اشتغال و کارآفرینی بصره، برنامه‌‌‌ای هفت ماهه است که به دانشجویان مقطع کارشناسی استان بصره فرصت‌‌‌های آموزشی، مربیگری و شبکه‌‌سازی را برای ارتقای مهارت‌‌‌های رهبری، کاریابی و کارآفرینی ارائه می‌‌‌کند.

این برنامه اهداف گوناگونی را دنبال می‌‌کند که عبارتند از دست‌‌‌یابی افراد به خودآگاهی از ویژگی‌‌‌ها و مهارت‌‌‌های شخصی خود، ایجاد و ارتقای مهارت رهبری و آمادگی برای اشتغال، آموزش به دانشجویان در حوزه کارآفرینی، افزایش روابط شرکت‌‌کنندگان با رهبران حرفه‌‌ای صنایع و مشاغل در جامعه خود.

برنامه اشتغال و کارآفرینی بصره با حمایت سفارت آمریکا در بغداد انجام می‌‌شود. روش پیگیری شده در این برنامه، آموزش تجربه محور است که به این منظور دانشجویان علاوه بر آموزش مباحث از سوی یک راهنما برای افزایش میزان آمادگی ورود به بازار کار و کاوش مسیرهای موجود برای یافتن شغل یا کارآفرینی مورد حمایت قرار می‌‌‌گیرند. این برنامه مدعی است با استفاده از حضور افراد در جلسات، شرکت دادن نفرات در شبکه‌‌های ارتباطی موجود و ارائه حمایت‌‌‌‌های مالی از شرکت‌‌کنندگان، دانشجویان عراقی را آماده حضور در فضای اشتغال پس از دوران فارغ التحصیلی می‌‌‌‌کند.

 

برنامه سرمایه‌‌گذاری و آموزش زبان انگلیسی برای موفقیت اقتصادی[۳]

این برنامه، طرحی مجازی است که با هدف توانمندسازی جوانان ۱۸ تا ۲۵ ساله دانشجو یا فارغ‌‌‌‌التحصیل عراقی [۴] جویای کار طراحی شده است. برنامه مذکور در تلاش است با آموزش مهارت‌‌های فنی و نرم اقدام به توانمندسازی جوانان نماید. این توانمندسازی‌‌‌ها در دو بخش مهارت‌‌های نرم (شامل مدیریت احساسات، تاب‌‌‌آوری [۵]، مدیریت تعارض و اختلاف، گوش‌‌دادن موثر، مدیریت مالی، یادگیری مستقل، چگونگی جستجوی اطلاعات، تصمیم‌‌گیری، تفکر انتقادی، حل مسئله و خودپنداری مثبت [۶]) و مهارت‌‌های فنی (شامل برنامه‌‌‌های کامپیوتری و زبان انگلیسی) ارائه می‌‌شود.

سازمان آموزش جهانی مدعی است این برنامه تاکنون ۱۰۰ دانشجوی بیکار جویای کار عراقی را طی برنامه‌‌ای یک‌‌ساله آموزش داده است.

 

برنامه توسعه مهارت‌‌‌های شغلی در جنوب عراق[۷]

سازمان آموزش جهانی مدعی است که این برنامه در پی توسعه مهارت‌‌های شغلی در جنوب عراق است. این برنامه مهارت‌های رهبری، زبان انگلیسی برای تجارت، کاریابی و کارآفرینی را در شرکت‌‌کنندگان تقویت می‌‌‌کند. برنامه مذکور تاکنون توانسته به ۸۰ دانشجوی کارشناسی که در شهرهای بصره، ذی‌‌‌قار، میسان و مثنی زندگی می‌‌‌کردند فرصت‌‌ بهره‌‌مندی از آموزش‌های تجربی، بهره‌گیری از راهنمایی افراد حرفه‌ای در حوزه خود و شبکه‌‌سازی را اعطا کند.

در برنامه توسعه مهارت‌‌های شغلی در جنوب عراق با استفاده از روش تجربه‌‌‌محور در آموزش، شرکت‌‌کنندگان با یک مربی محلی همراه می‌‌شوند که در این مسیر ضمن آموزش مرحله به مرحله، اعتماد به نفس را نیز در خود افزایش ‌‌دهند. این برنامه از سال ۲۰۲۲ در شهرهای جنوبی عراق با حمایت سفارت ایالات متحده در بغداد اجرا می‌‌شود.

برنامه راهنمایی شغلی قطب‌نما[۸]

براساس ادعای سازمان آموزش جهانی، قطب‌نما[۹]، برنامه‌ای برای افزایش نیروی کار متخصص جوان در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا است. در این برنامه معمولا جوانان به صورت گروهی با یک مربی که خود در صنایع و مراکز مختلف سابقه فعالیت دارد، همراه می‌‌‌شوند تا با همکاری و راهنمایی‌‌های آنان بتوانند به برنامه شغلی خود جهت‌‌دهی کنند.

همچنین طبق گزارش‌‌‌های سازمان آموزش جهانی، این برنامه مبتنی بر رویکرد توسعه مثبت جوانان [۱۰] است که بر توانمندسازی جوانان و ارائه محیطی کارآمد به آن‌‌‌‌ها برای تحقق سلامت، سازندگی و تعهد در خود تمرکز دارد. براین اساس مربیان حاضر در این برنامه مدل‌‌‌های کاریابی و کارآفرینی را مبتنی بر ارزش‌‌‌های بنیادین و مهارت‌‌‌های نرم به شرکت‌‌کنندگان می‌‌آموزند تا بتوانند در حرفه مدنظر خویش موفق باشند.

این برنامه توسط سفارت ایالات متحده در بغداد حمایت می‌‌‌‌شود و بنابر اعلام سازمان آموزش جهانی این برنامه نسبت به سایر برنامه‌‌‌های اجراشده توسط این سازمان، موفقیت بیشتری را برای شرکت‌‌کنندگان خود در زمینه کاریابی به همراه داشته است. این سازمان مدعی است که ۹۸ درصد از افرادی که در این دوره شرکت‌‌ کرده‌‌اند مهارت‌‌‌های نرم و دانش خود را در زمینه جستجوی شغلی و رفتارهای حرفه‌‌ای مربوط تقویت کرده‌‌اند و همچنین فارغ‌‌التحصیلان این برنامه دو برابر سایر برنامه‌‌ها توانسته‌‌‌‌اند مشغول به‌‌ کار شوند.

تلاش آمریکا برای تاثیرگذاری بر جوانان و نوجوانان در عراق از چند بعد قابل تحلیل است. از یک سو، عراق دارای جامعه‌‌ای جوان است‌‌‌ که در سایه ناکارآمدی حاکمیت‌‌‌‌های خود، رویاهای خود را غیرقابل دستیابی می‌دانند. لذا آموزش‌‌های سازمان آموزش جهانی به همراه تصویرسازی‌‌‌های مثبت صورت گرفته از ایالات متحده در برنامه‌‌‌های این سازمان، مسیری از ناکامی به سوی موفقیت را هرچند به صورت غیرواقعی برای آن‌‌‌ها ترسیم می‌‌کند.

از سوی دیگر، جذب این قشر در برنامه‌‌‌های این سازمان، سبب انتقال فرهنگ، سبک زندگی و نیز نگاه آمریکایی در مسائل و مشکلات کشور به دانشجویان عراقی و از طریق آنان به جامعه و حاکمان با توجه به جایگاه دانشگاهی و علمی آنان می‌‌‌شود. علاوه بر این آمریکا در پی این دوره‌‌ها شبکه‌‌‌های بزرگی از همراهان و همکاران خود را در پوشش کارشناسان و اساتید دانشگاه و حکمرانان و مدیران ایجاد می‌‌‌کند.

 

در نهایت، ایالات متحده از طریق برنامه‌های آموزشی اقتصادی نسلی را تربیت می‌‌‌کند که در آینده کارآفرینان، تکنسین‌‌ها و کارشناسان اقتصادی عراق را تشکیل دهند. بدین منظور این کشور در پی نفوذ در بخش‌‌‌های مختلف عراق برای تاثیرگذاری بر سیاست‌های این کشور در عرصه‌‌‌های مختلف خصوصا در حوزه‌‌ اقتصاد است.

نویسنده: علیرضا دمیرچی/کارشناس ارشد مسائل بین الملل

پانوشت:

[۱] World Learning

[۲] Basrah Employability and Entrepreneurship Program

[۳] English Language Investment and Training for Economic Success

[۴] این برنامه توسط سازمان آموزش جهانی تنها داخل عراق به اجرا درآمده است.

[۵] Resilience

[۶] Positive self-concept

[۷] Southern Iraq Job Skills Development Program

[۸] The Bawsala Career Mentorship Program

[۹] Bawsala

[۱۰] Positive Youth Development(PYD)

پایان