سرطان چیست؟ + انواع کانسر و درمان Cancer
کنسر یا سرطان رشد غیرطبیعی سلول‌های تغییر یافته با توانایی حمله یا انتشار به سایر قسمت‌های بدن است.
به گزارش ایمنا، یکی از رایج‌ترین بیماری‌های موجود در جهان سرطان یا کانسر است. این بیماری در اثر تکثیر و انتشار غیر طبیعی سلول‌های بدن به وجود می‌آید.
کانسر (Cancer) یا سرطان چیست؟
بدن انسان از تعداد بی شماری سلول تشکیل شده است که این سلول‌ها برای بقای و ادامه زندگی نیاز به رشد و تکثیر دارند. در حالت طبیعی در بدن فرد سالم سلول‌های پیر از بین می‌روند و با سلول‌های جوان و جدید جایگزین می‌شوند. در بیماری سرطان سلول‌ها دچار تکثیر و انتشار غیر طبیعی در بدن و خارج شدن از مسیر عادی و طبیعی رشد می‌شوند و اصطلاحاً سرطان و یا کانسر را ایجاد می‌کنند. سلول‌های سرطانی از نظر ظاهر و عملکرد با دیگر سلول‌های هم نوع خود تفاوت دارند.
سرطان چه زمانی آغاز می‌شود؟
سرطان زمانی آغاز می‌شود که اطلاعات ژنتیکی یک سلول تخریب شده و باعث تقسیم سلولی به میزان غیرقابل کنترلی می‌شود. حاصل این تقسیم غیرطبیعی اغلب به شکل توده یا برجستگی ظاهر می‌شود که معمولاً به عنوان تومور شناخته می‌شود. تومور می‌تواند خوش‌خیم یا بدخیم باشد. تومور خوش‌خیم به خارج از محل اولیهٔ خود تکثیر نمی‌یابد و وارد اندام‌های دیگر نمی‌شود اما تومور بدخیم که از سلول‌های سرطانی تشکیل می‌شود ابتدا در همان محل تکثیر می‌شود و اگر در این مرحله درمان شروع نشود آنها می‌توانند به سایر اندام‌ها مهاجرت کنند، تکثیر شوند و در نهایت تبدیل به سرطان تهاجمی شوند. تومور می‌تواند رشد کند و بافت‌ها و اندام‌های اطراف را تخریب کند یا ممکن است سلول‌های سرطانی از تومور اصلی جدا شود و از طریق گردش خون یا سیستم لنفاوی به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد که آن را متاستاز می‌نامند.
انواع سرطان کدام است؟
سرطان در تمام اندام‌ها و بافت‌های بدن ایجاد می‌شود و منحصر به یک قسمت خاص از بدن نیست و بر اساس ارگان یا بافتی که درگیر شده نامگذاری می‌شوند. همچنین سرطان تمام افراد با گروه‌های سنی مختلف از کودکان تا سالمندان را در برمی‌گیرد. دسته بندی کلی سرطان‌ها شامل موارد زیر است:
- کارسینوما:کارسینوما(Carcinoma) شامل سرطان‌هایی است که از سلول‌های پوشاننده در نقاط مختلف بدن منشأ می‌گیرند.مثل سرطان پوست، ریه، روده بزرگ، لوزالمعده، سرطان تخمدان ، سرطان سینه و سرطان تیروئید.
- سارکوما: سارکوما (Sarcoma) نوعی از سرطان است که از استخوان، غضروف، چربی، عضله، رگ‌های خونی یا سایر بافت‌های مرتبط شروع می‌شود. سرطان‌هایی مانند سرطان استخوان یا سرطان ماهیچه.
- لوسمیا: این نوع سرطان از بافت‌های خون ساز مانند مغز استخوان شروع شده و باعث می‌شود تعداد زیادی سلول خونی غیرطبیعی تولید شده و وارد خون شود.
- لنفوم: لنفوم سرطانی است که در لنفوسیت‌ها (سلول‌های T یا B) شروع می‌شود. اینها گلبول‌های سفید خون هستند که بخشی از سیستم ایمنی بدن محسوب می‌شوند و با بیماری به مبارزه می‌پردازند. در سرطان لنفوم، لنفوسیت‌های غیرطبیعی در غدد لنفاوی و رگ‌های لنفاوی و دیگر بخش‌های بدن ایجاد می‌شوند.
- ملانوما: سرطانی است که در سلول‌هایی که تبدیل به ملانوسیت می‌شوند، شروع می‌شود. ملانوسیت ها، سلول‌های اختصاصی ساخت ملانین هستند. اغلب ملانوماها روی پوست شکل می‌گیرند، اما می‌توانند در سایر بافت‌ها مانند چشم نیز ایجاد شوند.
- سرطان سیستم عصبی مرکزی: این نوع سرطان در مغز یا نخاع شروع می‌شود.
علل ایجاد سرطان
با اینکه هنوز علت بسیاری از سرطان‌ها مشخص نشده است اما به نظر می‌رسد نوع شیوهٔ زندگی مثل قرار گرفتن طولانی‌مدت در برابر نور خورشید، سیگار کشیدن، نوع رژیم غذایی، عوامل روانی یا مواد موجود در محیط زیست مثل مواد شیمیایی، رادیواکتیو و آزبستوز در ایجاد سرطان مؤثر هستند. این عوامل از طریق واکنش‌های شیمیایی، رادیواکتیوی یا ویروسی باعث تولید سلول‌های غیرطبیعی و ایجاد سرطان می‌شوند. دریافت کم آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی، دریافت بیش از حد کالری از طریق مصرف زیاد کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها، به ویژه چربی‌های غیراشباع از جمله عوامل ایجاد سرطان هستند که با تغذیهٔ نامناسب در ارتباط است. به‌طورکلی برخی از علل ایجاد سرطان که تا امروز شناخته شده، شامل موارد زیر است:
- استعمال دخانیات
- مصرف الکل
- عوامل شغلی مثل تماس با مواد شیمیایی
- هورمون‌ها
- آلودگی‌های خاک و آب
- آلودگی‌های هوا با آلاینده‌های صنعتی و آلاینده‌های ناشی از سوخت‌وسوز
- آلودگی‌های درون خانه و محیط مثل گرمایش تنور در خانه‌های روستایی
- آلودگی غذا
- داروهای مصرفی
- تابش پرتو
- عفونت‌های مزمن
- رژیم غذایی و تغذیهٔ نامناسب
- قرار گرفتن در معرض ترکیبات شیمیایی یا سمی
- پرتوهای یونیزه کننده
- پاتوژن ها
- ژنتیک
تشخیص سرطان
تشخیص سرطان ملزم به انجام معاینات جسمی، آزمایش‌های فیزیکی و بررسی پیشینه وضعیت فیزیکی بیمار در کنار آزمایش‌های تشخیصی است. اگر تشخیص سرطان به موقع انجام شود، می‌توان از گسترش بیماری پیشگیری کرد.
- تست‌های آزمایشگاهی
- عکس برداری تشخیصی
- آندوسکوپی
- آزمایش‌های ژنتیک
- نمونه برداری تومورها
درمان سرطان
درمان سرطان بستگی به نوع و مرحله آن دارد. روش‌های درمانی سرطان به منظور بهبود وضعیت سرطان یا متوقف کردن پیشرفت آن انجام می‌پذیرد. بسته به وضعیت خاص بیمار، ممکن است یک روش درمانی یا ترکیبی از دو روش به منظور بهبودی وضعیت بیمار انجام شود. اگرچه بیماران ممکن است توالی درمانی یا پروتکل خاصی را برای سرطان خود دریافت نمایند، اما اغلب درمان‌ها شامل موارد زیر هستند:
- جراحی
- شیمی درمانی
- رادیوتراپی
- ایمونوتراپی
- هورمون درمانی
