صحیفه سجادیه در اقتصاد هم حرف برای گفتن دارد

در  گفتگو  با «سیدعلی اصغر حسینی» پژوهشگر و کارشناس صحیفه موضوع «اصلاح الگوی مصرف» از دیدگاه حضرت زین العابدین علیه السلام را واکاوی می‌کنیم. 

اصلاح الگوی مصرف و تدبیر کردن در مصرف، نقش غیر قابل انکاری در شکوفایی اقتصادی خانواده دارد. سوء مدیریت در مصرف، به معنای عدم مدیریت صحیح در تهیه، نگهداری و مصرف کالاست و این موضوع اعم از اسراف است. اتلاف مال ممکن است به دلیل اسراف آن نباشد، بلکه به دلیل عوامل دیگر مانند بی تدبیری در تهیه کالا باشد. به همین دلیل سوء مدیریت به صورت مستقل از اسراف مطرح می‌شود. هر چند در برخی مصادیق سوء مدیریت به دلیل اسراف است و از این جهات با هم تداخل پیدا می‌کنند.

 مدیریت در مصرف اموال، یکی از مفاهیم اساسی است که در منابع دینی بر آن تاکید شده است. یکی از راهکار‌های اصلی مدیریت مصرف در خانواده، ایجاد تعادل میان درآمد و مخارج است؛ لازمه این مساله، نیاز سنجی، شناسایی نیاز‌های واقعی و اولویت بندی میان نیاز‌ها بر اساس توانایی مالی است بر این اساس، امام زین العابدین علیه السلام سعی در برطرف کردن نیاز‌های ضروری خانواده داشتند و در این رابطه می‌فرمودند: «اگر وارد بازار شوم و درهمی داشته باشم و با آن برای خانواده ام گوشتی بخرم که بدان رغبت کرده اند، برای من محبوب‌تر از این است که بنده‌ای را آزاد کنم.

آنچه از سیره و کلام سید العابدین علیه السلام به دست ما رسیده، تعلیم مبنای فرهنگ صحیح مصرف، میانه روی در مصرف و پرهیز از پایمال کردن و نابجا مصرف کردن اموال است. آن حضرت بر همین مبنا می‌فرمایند: «از اخلاق مؤمن کم خرج کردن به هنگام تنگدستی و بیشتر خرج کردن به وقت توانگری است» همه می‌دانیم که انفاق عملی مورد تاکید دین و مستحب است، اما حتی در میزان بخشش نیز توصیه به میانه روی شده است؛ خداوند در توصیف «عباد الرحمن» می‌فرماید: «مؤمنین و بندگان صالح خدا کسانی هستند که در انفاق کردن، نه زیاده روی می‌کنند و نه سختگیری بلکه راه اعتدال و میانه را انتخاب می‌کنند. (سوره فرقان، آیه ۶۷) لذا امام سجاد علیه السلام در ضمن دعای سوم صحیفه از خداوند متعال درخواست می‌کند که روش صحیح مصرف و الگوی درست معیشت را به وی عنایت کند؛ ومی فرمایند: «پروردگارا! پرده‌ای بین من و اسراف حایل کن و با در پیش گرفتن انفاق و میانه روی به زندگی من قوام ببخش و راه‌های صحیح مصرف و اندازه گیری در معیشت را به من تعلیم فرما و به لطف خود مرا از ارتکاب تبذیر برکنار دار.

«به امید روزی که حضرت زین العباد را بیشتر بشناسیم.»

منبع: ایرنا