«طرح ژنرال ها»؛ توطئه تبدیل شمال غزه به منطقه حائل چیست؟
از اوایل ماه اکتبر ۲۰۲۴ ارتش رژیم صهیونیستی از طرحی موسوم به «طرح ژنرال‌ها» برای تبدیل شمال نوار غزه به یک منطقه حائل و نظامی به طور رسمی رونمایی کرد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، از روز پنجم اکتبر (۱۴ مهر ماه)، ارتش رژیم صهیونیستی عملیات نظامی زمینی جدیدی در شمال نوار غزه آغاز کرد. صهیونیستها در این راستا از چند روز قبل با انتشار اعلامیه‌هایی خطاب به فلسطینیان ساکن بیت حانون، بیت لاهیا، کمپ پناهندگان و شهرک جبالیا از آنها خواستند تا از این مناطق به طور کامل خارج شوند.
ارتش رژیم بی‌درنگ روند انتقال کمک‌های بشردوستانه به این منطقه را نیز قطع کرد تا از طریق بروز گرسنگی و قحطی ساکنان این مناطق را وادار به ترک خانه و کاشانه خود در شمال نوار غزه کند. بیشتر تحلیلگران معتقدند، هدف اصلی عملیات جدید صهیونیستها حضور برخی از نیروهای مقاومت در شمال نوار غزه است که هنوز در شهرک‌های بیت لاهیا، جبالیا و التفاح آتش جنگ علیه نظامیان صهیونیست را روشن نگه داشته‌اند.
در حقیقت در صورت تداوم روند کنونی جنگ در همه مناطق غزه، مقامات اسرائیلی نمی‌توانند هیچگونه ادعایی درباره پیروزی نظامی و استراتژیک بر گروه‌های مقاومت فلسطینی داشته باشند.
اخیراً ژنرال بازنشسته اسرائیلی، «گیورا آیلند» در جلسه کمیته امور خارجه و دفاع کنست حاضر شد و «طرح ژنرال‌ها» را برای تسلط کامل بر شمال نوار غزه پیشنهاد کرد. آیلند در این طرح خواستار اخراج کامل فلسطینیان از شمال محور نتساریم و هدف قرار دادن هر جنبنده‌ای در این منطقه شد.
وی می گوید که پس از صدور فرمان خروج غیرنظامیان، همه افراد، ساختمان‌ها و انواع زیرساخت‌های موجود در این منطقه باید «هدف نظامی مشروع!» قلمداد شده و در صورت لزوم مورد تهاجم قرار گیرد. آیلند مدعی است با این طرح اسرائیل هم زمین را از دست حماس خارج می‌کند و هم کرامت آن را از بین میبرد. در نتیجه گروه‌های مقاومت یک گام دیگر به تسلیم و شکست نزدیک می‌شوند.
عکس: ژنرال بازنشسته گیورا آیلند
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی یک هفته پس از طرح این اظهارات در کمیته کنست، از بررسی جدی آن خبر داد. نتانیاهو به شدت نیازمند نشان دادن پیروزی نظامی در نوار غزه برای تثبیت وجهه سیاسی خود نزد شهرک نشینان صهیونیست است و از سوی دیگر نیز عملیات آفندی ارتش این رژیم در جنوب لبنان فشار زیادی را متوجه نخست وزیر اسرائیل ساخته است؛ به طوری که بخش عمده ظرفیت و توانایی‌هایی ارتش صهیونیستی متوجه جبهه شمالی شده و تداوم درگیری در مناطق مختلف غزه، باعث می‌شود، صهیونیستها نتوانند واحدهای بیشتری را به میدان جنگ با حزب الله لبنان انتقال دهند.
علاوه بر این در یکسالی که از نبرد غزه می‌گذرد روند تکراری درگیری چندین باره در برخی مناطق این باریکه، باعث شده این تصور شکل بگیرد که تسلط کامل بر این منطقه برای ارتش اسرائیل امکان پذیر نخواهد شد. در حقیقت توطئه ژنرال‌ها به زعم طراح آن اسرائیل را به چند دستاورد چشمگیر رهنمون می‌سازد؛ اولاً اخراج کامل مردم از این منطقه باعث می‌شود، صهیونیستها امکان تبدیل آن به یک منطقه حائل و نظامی را به دست بیاورند و در فردای جنگ نیز این منطقه را همچنان در کنترل خود نگه داشته و آنچنان که برخی از مقامات این رژیم نظیر «گیدعون صعر» و «گیلا گملیئل»، وزیر علوم اسرائیل می‌گویند «تصرف منطقه‌ای از غزه به عنوان غرامت حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳» را در دستور کار خود قرار دهند.
دومین ویژگی برجسته این طرح از منظر آیلند، به پایان رساندن قطعی درگیری‌ها و خاموش کردن آتش در جبهه شمال غزه خواهد بود. ارتش اسرائیل در طول ماه‌هایی که از جنگ می‌گذرد، برخی نقاط نوار غزه را بیش از ۶ مرتبه فتح کرده اند، اما هر بار نیروهای مقاومت پس از مدتی بار دیگر جبهه جنگ را در آن منطقه فعال ساخته‌اند.
اساساً این روند فرسایشی یکی از تاکتیک‌های مبارزه حماس است که با تغییر مکرر محل درگیری و بازگشت به مناطق پیشین از طریق تونل‌ها، موجب فرسودگی ظرفیت ارتش اشغالگر و شکل دادن به یک چرخه بی پایان درگیری‌های نظامی بدون نتیجه نهایی و مطلق می‌شود. طرح ژنرال‌ها، ادعا دارد که می‌خواهد به این چرخه باطل پایان دهد.
نهایتاً اگر توطئه‌های فوق به طور کامل (یا دست کم تا سطحی مطلوب) محقق شوند، نتانیاهو می‌تواند ادعا کند که مسیر کلی جنگ را به سمت یک پیروزی نظامی جدی سوق داده است.
چرا شمال غزه؟
انتخاب این منطقه برای تبدیل شدن به ناحیه حائل نظامی و خالی از سکنه چند دلیل اساسی دارد:
- نزدیکی به مکان‌های کلیدی صهیونیستی: با توجه به این که شمال غزه نزدیک به مکان‌های استراتژیک تحت سیطره اسرائیل، مانند بندر اشکلون است. کنترل بر سواحل شمال غزه به اسرائیل امنیت بیشتری در جنوب و به ویژه در حوزه زیرساخت‌های گازی خواهد داد.
- جداسازی غزه از مرکز قدرت سیاسی: اسرائیل به‌دنبال جدا کردن شهر غزه (که مرکز اداری و قدرت سیاسی فلسطینی‌ها به حساب می‌آید) از سایر بخش‌های این باریکه است؛ زیرا از این طریق هم می‌تواند بیش از پیش یکپارچگی فلسطین را با خطر مواجه سازد و هم زیرساخت‌های فیزیکی باقی مانده در اصلی ترین مرکز نوار غزه را در اختیار خود نگه دارد.
- خدمات اجتماعی و زیرساخت‌ها: شهر غزه به عنوان یک مرکز اصلی خدمات اجتماعی و بهداشتی، جایی است که بیمارستان اصلی غزه (مجتمع پزشکی الشفا) و بسیاری از دانشگاه‌ها در آن متمرکز بوده، به شدت مورد توجه است. از دست دادن این شهر تأثیرات اجتماعی عمیقی بر جامعه فلسطینی خواهد گذاشت.
- موقعیت امنیتی: شمال نوار غزه از منظر امنیتی نیز برای اسرائیل اهمیت زیادی دارد؛ این منطقه شامل کمپ پناهندگان جبالیا است، که بزرگترین کمپ در فلسطین محسوب می‌شود و تاریخچه‌ای از قیام‌ها و مقاومت علیه صهیونیست ها را در کارنامه خود دارد.
کریدور نتساریم و کنترل بر شمال غزه
ارتش اسرائیل پیش از آن‌که «طرح ژنرال‌ها» به‌عنوان یک سیاست رسمی مطرح شود، اقداماتی را برای کنترل گسترده‌تر شمال غزه آغاز کرده بود. در نوامبر سال ۲۰۲۳، اسرائیل ایجاد «کریدور نتساریم» را در دستور کار قرار داد. این نوار زمینی شمال غزه را از قسمت‌های مرکزی و جنوبی جدا می‌کند.
این محور که عرض آن ۴ کیلومتر (۲.۵ مایل) است از نظر تاکتیکی و لجستیکی برای ارتش اشغالگر اهمیت زیادی دارد؛ از جمله جابه‌جایی نیروهای اسرائیلی و نیز نظارت بر روند کمک های بشردوستانه از طریق این محور برای صهیونیستها میسر می‌شود.
تبعات انسانی و اجتماعی
در طول سال گذشته، تل آویو به طور مکرر دستور تخلیه برای شمال غزه صادر کرد و تلاش کرد تا با کاهش دسترسی به کمک‌های انسانی و تخریب زیرساخت‌ها، جمعیت باقی‌مانده در این منطقه نوار غزه را کاهش دهد. صهیونیستها همچنین به صورت نظام‌مند ساختمان‌های مسکونی و مدارس را که به پناهگاه تبدیل شده بودند، هدف قرار می‌دهند. به طور کلی، تخمین زده می‌شود که تعداد افرادی که هنوز در شمال غزه زندگی می‌کنند به ۴۰۰،۰۰۰ نفر رسیده باشد، در حالی که پیش از جنگ این تعداد ۱.۱ میلیون نفر بود.
توطئه ژنرال‌ها شامل تشدید این اقدامات به منظور مجبور کردن فلسطینی‌ها به ترک شمال غزه است. پس از پاکسازی این منطقه از سکنه، ارتش اسرائیل آن را به عنوان یک منطقه نظامی بسته اعلام خواهد کرد و دسترسی فلسطینی‌ها به خانه‌ها و زمین‌هایشان را محدود می‌کند.
اگر اسرائیل کنترل رفح در جنوب را نیز حفظ کند، این مسئله به‌طور مؤثر بیشتر جمعیت غزه را به یک ناحیه پر جمعیت در مرکز یا در امتداد ساحل محدود می‌کند و شرایط زندگی را برای این گروه از مردم فلسطین به شدت دشوار می‌سازد. این استراتژی می‌تواند برخی از جمعیت را به ترک غزه مجبور کند. ایتمار بن‌گویر، وزیر افراطی امنیت داخلی بارها خواستار سیاست‌هایی شده که فلسطینی‌ها را به ادعای خود «مهاجرت داوطلبانه» از طریق ایجاد عمدی شرایط زندگی نامطلوب سوق دهد.
چالش‌های عملیاتی
به نظر می‌رسد طرح ژنرال‌ها براساس مفروضات خوش بینانه ای از سوی صهیونیستها نوشته شده است؛ چه این که تسلط قطعی و نهایی بر مناطق باقی مانده در شمال نوار غزه امری بسیار دشوار است. دقیقاً به دلیل تاکتیک مبارزه حماس است که هنوز درگیری در ۵ محله و شهرک شمال غزه به پایان نرسیده است.
از سوی دیگر این طرح بر این باور است که ارتش اسرائیل می‌تواند عملیات نظامی نامحدودی را در غزه به اجرا درآورد که به نظر می‌رسد به دلیل گرفتاری شدید نظامیان صهیونیست در جنوب لبنان، چنین امکانی برای بلند مدت فراهم نخواهد بود.
علاوه بر این، چالش‌های بین‌المللی نیز بر اجرای این طرح تأثیر بسزایی می‌گذارد. کشورهای عربی، به ویژه مصر و اردن به عنوان همسایگان نزدیک، با هرگونه انتقال بزرگ جمعیت فلسطینی‌ها مخالف هستند. این موضوع می‌تواند به بی‌ثباتی کشورهای عربی منجر شود و موج جدیدی از درگیری‌ها را به راه‌اندازد.
در نهایت، نامعلوم ماندن وضعیت در غزه و فشارهای بین‌المللی، آینده اجرای توطئه ژنرال ها را تحت تأثیر قرار خواهد داد. اگر این وضعیت بدون تغییر بماند، به احتمال زیاد اسرائیل به پیگیری اهداف خود بدون این که به‌طور علنی نیاتش را آشکار کند، ادامه خواهد داد.
اجرای طرح اخراج فلسطینی‌ها از شمال غزه به عنوان یک پیروزی نظامی به جامعه صهیونیستی ارائه خواهد شد. علاوه بر این ارتش اسرائیل احتمالاً در صورت کسب دستاورد جدی در اجرای این طرح احتمالاً به صرافت اجرای طرح‌های مشابهی در دیگر مناطق غزه به ویژه مرز مشترک با مصر نیز خواهد افتاد.
پایان
