عوارض مصرف طولانی‌مدت داروهای رفلاکس معده
در سال‌های اخیر استفاده طولانی‌مدت از داروهای کاهش‌دهنده اسید معده مانند امپرازول بسیار رایج شده است؛ در حالی‌که بسیاری از بیماران از عوارض طولانی‌مدت این دارو و داروهای مشابه آگاهی کافی ندارند. این داروها در درمان رفلاکس معده و محافظت از مری نقش مهمی دارند، اما مصرف طولانی آن‌ها ممکن است باعث کاهش جذب مواد مغذی، مشکلات عضلانی و حتی آسیب کلیوی شود. به همین دلیل، بررسی‌های پزشکی دوره‌ای و آگاهی از خطرات احتمالی برای بیماران ضروری است.
PPIها و نقش آن‌ها در درمان
مهارکننده‌های پمپ پروتون یا PPI ها شامل داروهایی مانند امپرازول (Omeprazole) و لانزوپرازول (Lansoprazole) هستند. این داروها با کاهش تولید اسید معده، برای درمان رفلاکس معده به مری، التهاب معده و پیشگیری از زخم‌ها تجویز می‌شوند.
در برخی بیماران، میزان زیاد اسید معده می‌تواند به بافت مری آسیب برساند و در بلندمدت منجر به بروز وضعیتی به‌نام مری بارت شود که با افزایش خطر سرطان مری همراه است.
از سوی دیگر، افرادی که داروهای کورتیکواستروئیدی برای بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید مصرف می‌کنند نیز برای جلوگیری از زخم معده، هم‌زمان PPI دریافت می‌کنند. بنابراین، مصرف این داروها در بسیاری از افراد طولانی‌مدت می‌شود.
عوارض کوتاه‌مدت مصرف
در مدت کوتاه، مصرف امپرازول ممکن است باعث بروز علائم گوارشی و عمومی شود. برخی از این نشانه‌ها عبارتند از:
- سردرد
- درد یا سنگینی معده
- تهوع
- نفخ و مشکلات روده‌ای
این علائم معمولاً خفیف هستند و پس از مدتی کاهش می‌یابند اما در صورتی که علائم شدید یا طولانی شود، بیمار باید با پزشک مشورت کند.
عوارض طولانی‌مدت و اهمیت پایش سلامت
مصرف طولانی‌مدت داروهای مهارکننده پمپ پروتون، از جمله امپرازول، می‌تواند سبب کاهش جذب برخی مواد مغذی ضروری در بدن شود. کاهش تولید اسید معده، جذب ویتامین B12، منیزیم، آهن و کلسیم را مختل می‌کند، زیرا وجود اسید برای جذب مناسب این عناصر نقش مهمی دارد. در نتیجه، ممکن است بیمار به‌تدریج با علائمی مانند ضعف عمومی، خستگی، کاهش تمرکز، گزگز و لرزش در اندام‌ها یا گرفتگی عضلانی روبه‌رو شود.
از سوی دیگر، کاهش جذب آهن می‌تواند به کم‌خونی منجر شود و اختلال در دریافت کافی کلسیم در درازمدت خطر کاهش تراکم استخوان و پوکی استخوان را افزایش می‌دهد. در موارد نادر، مصرف بلندمدت این داروها ممکن است سبب بروز نوعی آسیب کلیوی به‌نام نفریت بینابینی شود که نیازمند تشخیص و پیگیری پزشکی است.
با توجه به این موارد، ارزیابی منظم وضعیت سلامت برای افرادی که این دارو را به‌مدت طولانی مصرف می‌کنند ضروری است. پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند این بیماران سالانه آزمایش‌هایی برای بررسی عملکرد کلیه و اندازه‌گیری سطح ویتامین B12، آهن و منیزیم انجام دهند. در صورت نیاز، بررسی تراکم استخوان نیز ممکن است مورد توجه قرار گیرد.
این پایش‌های دوره‌ای به‌منظور پیشگیری از بروز عوارض احتمالی و مدیریت به‌موقع آن‌ها اهمیت زیادی دارد و نقش مهمی در حفظ سلامت بیمار ایفا می‌کند.
منبع: روزیاتو