لطفا چشم از مانیتور بردارید!

فناوری‌های نوین شیوه زندگی بشر امروز را تغییر داده‌اند، اغراق نیست بگوییم این تغییر همواره در جهت تسهیل زندگی بوده است، اما حالا آرام‌آرام پیامد‌های منفی استفاده مکرر از این فناوری‌ها به‌چشم می‌آید. در عصری که در سلطه فناوری است، نگرانی از این‌که ممکن است استفاده افراطی از هر نوع صفحه نمایش به زوال شناختی در انسان منجر شود، هرروز جدی‌تر و در محافل پزشکی بحث‌برانگیزتر می‌شود.

در سال‌های اخیر برای قرار دادن این موضوع در مرکز توجه عمومی و یادآوری اهمیت رسیدگی به آن، برخی متخصصان اصطلاحی با عنوان «زوال عقل دیجیتال» را به‌کار گرفته‌اند. در حالی‌که این اصطلاح هنوز به‌عنوان یک مشکل پزشکی شناخته نمی‌شود، اما برخی از کارشناسان آن را برای توصیف تغییرات شناختی مرتبط با استفاده بیش از حد از فناوری به‌کار می‌برند. بخشی از مطالعات در زمینه بیماری زوال عقل که به یکی از چالش‌های جدی در زندگی انسان امروزی به ویژه در سال‌های اخیر تبدیل شده، نشان می‌دهد استفاده طولانی و فشرده از دستگاه‌های دیجیتال ممکن است به علائمی مشابه با نشانه‌های زوال عقل منجر شود و به‌طور بالقوه خطر ابتلا به اختلالات شناختی را افزایش دهد.

طبق یک مطالعه تحقیقاتی ازسوی مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی در آمریکا، استفاده بیش از حد از صفحه نمایش با تغییراتی در حجم ماده خاکستری و سفید مغز، افزایش خطر ابتلا به اختلالات روانی و اختلال در بازیابی خاطرات و یادگیری شناخته می‌شود که همگی ازعوامل خطر زوال عقل هستند. تحریک بیش ازحدحسی مزمن (به‌عنوان مثال، زمان بیش ازحد کاربری صفحه نمایش) درطول رشد مغز، خطر تخریب سریع عصبی (مانند فراموشی، زوال عقل زودرس) را در بزرگسالی افزایش می‌دهد. نتایج این مطالعه نشان داد بیش ازچهار ساعت تماشای صفحه نمایش در روز با افزایش خطر ابتلا به زوال عقل عروقی، بیماری آلزایمر و زوال عقل ناشی از همه علل در شرکت‌کنندگان مرتبط است. به‌علاوه، سطوح بالاتری از تماشای روزانه صفحه نمایش نیز با تغییرات فیزیکی در برخی از مناطق مغز مرتبط است. 

 زوال عقل بر توانایی فرد در تفکر و استدلال صحیح تأثیر می‌گذارد و مطالعات نشان می‌دهد که استفاده بیش از حد از فناوری، احتمال ابتلا به زوال عقل دیجیتال را افزایش داده است. زوال عقل یک اصطلاح فراگیر برای انواعی ازاختلالات شناختی وحافظه‌ای است که به کاهش توانایی تفکر اشاره دارد. همچنین به‌دلیل تغییرات شیمیایی که درمغز اتفاق می‌افتد، این اختلال برحافظه، استدلال وتکلم نیز تأثیر می‌گذارد. زوال عقل می‌تواند با تأثیر بر عملکرد مغز، کیفیت زندگی افراد را به‌شدت تحت‌تأثیر قراردهد و اکنون درعصر دیجیتال، اصطلاح «زوال عقل دیجیتال» ظهور کرده است. مانفرد اسپیتزر، عصب‌شناس وروانپزشک آلمانی درسال ۲۰۱۲ این اصطلاح را برای توصیف تغییرات در توانایی‌های شناختی به‌عنوان یک عارضه جانبی ناشی از استفاده بیش از حد از فناوری ابداع کرد.

منبع: روزنامه جام جم