ماجرای اولین مستند شهید آوینی که جایی پخش نشده، چیست؟
نام شهید آوینی با خاکریز‌های جبهه پیوند خورده و هربار که نام و یاد آقا مرتضی زنده می‌شود به یاد دوربین روشن در لابه‌لای رزمندگان باصفای دفاع مقدس می‌افتیم. مستند‌هایی که بی‌تکلف و ساده ساخته می‌شدند و حال و هوای جبهه‌ها را به زیبایی به تصویر می‌کشیدند.
اما در کنار فیلم‌های دفاع مقدسی آوینی، او آثار دیگری نیز دارد که حتی برخی از آنها پیش از دفاع مقدس ساخته شدند و سوژه‌ای متفاوت با حال و هوای جنگ دارند.
مستند «دهکده برزان» یکی از آثار دیده نشده آوینی است که قرار است به زودی در مراسمی که بنیاد روایت فتح برگزار می‌کند، رونمایی شود. فیلمی با سوژه‌ای متفاوت که تاکنون در جایی پخش نشده است.
مهدی همایونفر یکی از دوستان و نزدیکان سید مرتضی آوینی است و حرف‌های جالبی را درباره این مستند بر زبان می‌آورد. او می‌گوید: از اواخر تابستان سال ۱۳۵۸، مقارن با آغاز فعالیت جهاد سازندگی، آقا مرتضی به دعوت دوستانش به جهاد پیوست تا در اردو‌های جهادی سازندگی شرکت بکند و گامی برای حل مشکلات مردم بردارد.
یکی از همین پروژه‌ها «دهکده برزان» نام دارد که مسئول آن مهندس مخبر بوده است؛ او از آقا مرتضی درخواست می‌کند از مسیری که در حال ساخت این پروژه هست فیلمبرداری کنند. ایشان با تنی چند از دوستانشان به نام آقای هاشمی که تازگی از کانادا برگشته و فیلمبردار کار بوده اند، کمک کرده و قرار شده است چنین کاری را فیلمبرداری کنند. در نهایت شهریور این پروژه آغاز می‌شود.
این مستند بعد از ۴۴ سال به همت بنیاد روایت فتح آماده شده و قرار است در مراسم بزرگداشت شهید مرتضی آوینی که در روز دوشنبه ۲۷ فروردین ماه برگزار می‌شود، رونمایی شود.
جواد تمدنی مدیر روابط عمومی بنیاد روایت فتح درباره این اثر می‌گوید: این مستند روایتی متفاوت از فعالیت‌های جهادی شهید آوینی در سال ۱۳۵۸ است؛ آقا مرتضی در آثار مکتوب خود نیز به این موضوع اشاره کرده و جمله مشهوری از وی درباره حضورش در دهکده برزان نقل شده است؛ او می‌گوید: «به مناطق محروم رفتیم تا بیل بزنیم، اما دوربین به دست گرفتیم و فیلم ساختیم.»
وی ادامه داد: شاید بتوان گفت این مستند، اولین فیلمی بوده که شهید آوینی ساخته و پس از گذشت ۴۴ سال از ساخت آن، رونمایی و اکران خواهد شد. باید اشاره کنم که این مستند کمترین تغییر در ساختار فنی را داشته و فقط تصاویر آن که با دوربین قدیمی ۱۶ میلی‌متری ضبط شده به تصاویر دیجیتال تبدیل شده است.
تمدنی درباره اطلاع از ساخت این مستند قدیمی گفت: از چندی پیش، ساخت مجموعه مستند «تجربه ماندگار» به کارگردانی یاسر انتظامی آغاز شد. این مستند به شکل‌گیری روایت فتح از روز‌های اولیه تا سال‌های دفاع مقدس می‌پرداخت و سراغ پیشکسوتان آن رفتیم تا روایت خود از برهه‌های مختلف تاریخی روایت فتح را مقابل دوربین بیان کنند. در لابه‌لای سخنان و خاطراتی که نزدیکان شهید آوینی تعریف می‌کردند با یک سوژه کمتر شنیده شده مواجه شدیم و آنهم «دهکده برزان» بود. دوستان آوینی می‌گفتند آقا مرتضی فیلمی به همین نام ساخته و روایتی از یک سفر جهادی را مقابل دوربین آورده است.
وی اضافه کرد: برهمین اساس به جست‌وجوی این مستند پرداختیم و متوجه شدیم فیلم مستند «دهکده برزان» در آرشیو فیلمخانه ملی ایران قرار دارد. تصمیم گرفتینم این اثر را به نمایش بگذاریم؛ فیلمخانه همکاری بسیار خوبی با بنیاد روایت فتح داشت و توانستیم نسخه اصلی فیلم را از آنجا بیرون بیاوریم. تغییراتی بسیار کمی روی فیلم اعمال شد و قرار است این اثر در مراسم یادبود شهید آوینی برای نخستین بار به نمایش دربیاید. از آنجا که این مستند یکی از نخستین تجربیات هنری آقا مرتضی است، روایت شیرین و جذابی دارد و به نظرم می‌تواند مورد توجه علاقه‌مندان به سینما قرار بگیرد.
منبع: تسنیم
