ماجرای خالی بودن سد کرج چه بود؟
۱۷:۱۷ – ۲۷ اسفند ۱۴۰۳
باشگاه خبرنگاران جوان – کاربری به نام حجت میانآبادی در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس درباره ماجرای خالی شدن مخزن سد کرج نوشت:
این روزها چند کلیپ ازچند بلاگر درمورد سد کرج پخش شد که وضعیت آب پشت مخزن سد کرج(امیرکبیر) را بشدت بحرانی و نگران کننده نشان میداد و مسأله بحران آب در تهران با استفاده از این کلیپهای بلاگرها به صدر اخبار رسانهها تبدیل شد.
بعد از آن هم بلافاصله در جلسه شورای برنامهریزی و توسعه استان تهران، چند پروژه مشخص با اعتباری نزدیک به ۵ هزار میلیارد تومان به تصویب رسیدند. پروژههایی که بحث وتحلیل اما و اگر تخصصی درمورد آنها فرصت دیگری میطلبد.
اما ماجرای کلیپ بلاگرها چقدر واقعیت دارد؟
در این خصوص چند سوال ساده اما اساسی مطرح است:
آیا شرایط آبی امسال (تا اسفندماه) نسبت به سالهای قبل بسیار نگران کنندهتر شده است؟
وضعیت آب ذخیره شده پشت سد کرج در اسفندماه امسال با سال گذشته و همچنین میانگین بلند مدت چه میزان تغییر کرده است؟
میزان پرشدگی سدهای تأمین کننده آب تهران تا اسفند ماه امسال نسبت به سال گذشته، چه میزان بدتر و بحرانیتر شده است؟
پاسخ به هر یک از این سوالات میتواند در شناخت چیستی مساله و نحوه مواجهه با آن را مشخص و لایههای پنهان مسأله را شفافتر کند.
این تصویر میانگین بلند مدت ۵۲ ساله ورودی به مخزن سد کرج یا امیرکبیر را به صورت ماهانه نشان میدهد. اگر به این تصویر دقت شود، میزان آب ورودی به مخزن سد کرج در ماههای ختم به اسفند ماه (دی و بهمن) تقریبا کمترین میزان ممکن در طول سال است.
بر این اساس، اصولا در فصل زمستان بصورت کلی، شاهد کمترین میزان حجم آب ذخیره شده پشت سد کرج بودهایم. که در فصل بهار، در کنار بارشهای بهاری، با ذوب شدن برفها، جریان رودخانه کرج بیشتر و ذخیره پشت سد کرج برای مصارف تأمین نسبی میشده است.
از سوی دیگر، بررسی آمار بارش در استان البرز نیز میتواند دید مناسبتری ارائه کند. براساس گزارش شماره ۱۶۰ سازمان هواشناسی کشور: میزان بارش در استان البرز، از ابتدای سال آبی جاری تا تاریخ ۱۴۰۳/۱۲/۱۹ نسبت به سال گذشته ۰.۴ درصد کمتر شده است (۰.۵ میلی متر)
از سوی دیگر، طبق آمار رسمی، میزان پرشدگی سدهای تأمین کننده آب تهران (که شامل سد کرج نیز میشود) تا نیمه اسفند ماه امسال نسبت به سال گذشته، ۱۱ درصد افزایش پیدا کرده است.
حال سوالی که پیش میآید این است که: چرا و چطور مسأله بحران خالی بودن مخزن سدکرج در اسفند ماه امسال توسط چندبلاگر، امنیتیسازی شده و با فشار رسانهای ایجاد شده در دستور کار سیاستگذار و در نهایت تصویب ۵۰۰۰ میلیارد تومانی طرحها پشت درهای همیشه بسته میشود؟
در حالی که سدهای تهران نسبت به سال گذشته، وضعیت بهتری داشتهاند. از سوی دیگر، با توجه به بارش برف صورت گرفته در زمستان در بالادست سد، میزان آب پشت مخزن سد را باید در فروردین و اردیبهشت رصد و اعلام کرد.
البته ذکر این نکات ضروری است که به دلیل سوءمدیریت و سیاستگذاری و حکمرانی غلط، وضعیت آب شهری در کلان شهرهای ایران از جمله تهران و … بحرانی است. از سوی دیگر، شکی نیست ما در کشور از حوزه تغییر اقلیم دچار آسیب جدی هستیم. کمبارشی تجمعی چند سال گذشته قابل انکار نیست، ولی این معمولا پنجره فرصتی میشود برای تعریف طرحهای جدید که مولد مسأله جدید هستند، نه حل مسأله. لذا بین مدیریت صحیح از یک سو و تکرار اقدامات و رویکردهای غلط و آگاهانه گذشته، و تصویب پروژه های غلط با رویکرد امنیتی سازی و به اسم مواجهه با بحران از سوی دیگر تفاوتهای بسیار جدی وجود دارد.
لذا خروجی و ماحصل عدم آگاهی و عدم تحلیل سیاستی صحیح از مسأله و استفاده از چند بلاگر، تصویب ۵ هزار میلیارد تومان طرحهایی میشود که در حوزه سیاستگذاری آب نقدهای جدی به آنها وارد است. طرحهایی که در کنار حیف و میلهای شدید، سبب ایجاد مسائل نوظهور نیز خواهند شد.