نقاشی‌هایی که از پیامبر اسلام کشیده شد؛ از استانبول و هرات تا برلین
۱۲:۵۰ – ۳۱ شهریور ۱۴۰۳
کتابهای دستنویس که توسط هنرمندان مسلمان در طول تاریخ به وجود آمدهاند، نشاندهنده عرض ارادت به پیامبر اسلام (ص) هستند.
در تاریخ هنر ایران عرض ارادت به پیامبر اسلام و ائمه اطهار دارای سابقهای طولانی است. هنر نگارگری اسلامی با این مضامین گرهخورده و در دورههای گوناگون تاریخی، نقاشان سعی در به تصویر کشیدن وقایع مرتبط با این پیامبر و اهلبیت داشتهاند. پیامبر اسلام (ص) یکی از شخصیتهای مورد توجه در هنر و ادبیات ایران است و حضور ایشان در جنگها و فتوحات، میلاد آن حضرت و معراج ایشان از جمله مضامینی است که بسیار مورد توجه قرار گرفته و با قلمهای مختلف به تصویر کشیده شده است. اما خلق تصاویری پیرامون حضرت محمد (ص) تنها مختص ایرانیان نیست. مسلمانان سایر کشورها نیز در طول قرنها روایات مرتبط با پیامبر اسلام را در کتب مختلف به تصویر کشیده و آثاری دینی با ویژگیهای تصویری خاص کشور خود را به وجود آوردهاند.
تابلوی تولد محمد (ص) از کتاب Siyar-i Nabî
تابلوی تولد محمد (ص) از کتاب Siyar-i Nabî که یک حماسه ترکی در مورد زندگی پیامبر اسلام است. ساخت این کتاب چند جلدی که در قرن شانزدهم قرار بود کاملترین تصویر از زندگی پیامبر اکرم را ارائه دهد، از زمان حکمرانی سلطان مراد سوم آغاز شد و در زمان حکومت جانشین او به پایان رسید. جلدهای مختلف این کتاب در موزه توپکاپ، کتابخانه عمومی نیویورک و موزه هنرهای ترکی و اسلامی استانبول نگهداری میشود.
گفتوگوی موسی، محمد و جبرئیل در بخش هنرهای اسلامی موزه برلین
گفتوگوی موسی، محمد و جبرئیل در بخش هنرهای اسلامی موزه پرگامون، برلین، آلمان قرار دارد. این اثر متعلق به اواخر قرن شانزدهم؛ احتمالاً در زمان سلطنت سلطان مراد سوم عثمانی است و با مواد جوهر، گواش روی کاغذ و طلاکاری تهیه شده است. این برگه از یک نسخه خطی، پیامبران موسی، محمد (ص) و فرشته جبرئیل را نشان میدهد که در بهشت با یکدیگر صحبت میکنند. در پشت سر آنها پنج ابر وجود دارد که فرشتگان بر آن نشستهاند. متن این صفحه که به زبان ترکی عثمانی نوشته شده است، نشاندهنده گفتگو درباره تعداد نمازهای روزانه است.
تابلوی موعظه پیامبر اکرم از آثار اواخر قرن شانزدهم
تابلوی موعظه پیامبر اکرم (ص) از کتاب نسخه خطی مصور متعلق به اواخر قرن شانزدهم و منسوب به ترکیه یا عراق است. این اثر با جوهر، آبرنگ مات و طلا روی کاغذ به وجود آمده و در این تصویر، پیامبر در حال موعظه بر روی منبر دیده میشود که امام علی (ع) و پسرانش امام حسن (ع) و امام حسین (ع) در سمت چپ وی قرار دارند. شخصیتهای مقدس توسط هالههای شعلهور خود مشخص میشوند و توجه مخاطب را جلب میکنند. در متن آمده است که این صحنه در فضای داخلی مسجد مدینه صورت میگیرد. این اثر در موزه متروپولیتن نگهداری میشود.
محمد (ص) با پیامبران در بهشت از کتاب آخرالزمان محمد (ص) در هرات
محمد (ص) با پیامبران اسماعیل، اسحاق و لوط در بهشت ملاقات میکند. از کتاب آخرالزمان محمد (ص) که در سال ۱۴۳۶ در هرات افغانستان نوشته شده است و اکنون در کتابخانه ملی کتاب مقدس، پاریس، نگهداری میشود.
عروج حضرت محمد (ص) در بوستان سعدی سال ۱۵۱۴ میلادی
تابلوی معراج از عروج حضرت محمد (ص) به آسمانها، سوار بر اسب بُراق. این تابلو در صفحهای از یک نسخه بوستان سعدی متعلق به سال ۱۵۱۴ میلادی دیده شده است. نقاش این اثر نامعلوم و خوشنویس آن سلطان محمد نورالله است.
نخستین وحی از مجمع التواریخ مربوط به حوالی سال ۱۴۲۵
نخستین وحی و فراخواندن محمد (ص) برای نبوت از مجمع التواریخ مربوط به حوالی سال ۱۴۲۵ و منسوب به افغانستان امروز و هرات است. این اثر با آبرنگ، نقره و طلا روی کاغذ مات نقاشی شده است. در این تابلو فرشته جبرئیل نزد پیامبر اکرم (ص) ظاهر میشود و از او میخواهد تا کلام خدا را پخش کند. او نخستین مکاشفههای خدا را به محمد (ص) منتقل میکند که به کتاب مقدس مسلمانان، قرآن تبدیل میشود.
منبع: خبر آنلاین
