نگاهی به یک عمر مجاهدت علمی و تبلیغی آیتالله محفوظی
۱۴:۱۰ – ۲۱ شهریور ۱۴۰۳
آیتالله حاج شیخ عباس محفوظی از اساتید حوزه و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، پس از عمری مجاهدت علمی و تبلیغی و تدریس و تربیت شاگردان، شب گذشته در سن ۹۶ سالگی در بیمارستان بر اثر ایست قلبی دارفانی را وداع گفت و به دیار باقی شتافت.
تولد و دوران کودکی:
آیت الله محفوظی سال ۱۳۰۷ هجری شمس در یکی از روستاهای شهرستان رودسر و در میان خانوادهای مذهبی و دوستدار خاندان پاک پیامبر (صلی الله علیه و آله) به دنیا آمد. تولد او با شب ولادت حضرت ابوالفضل العباس (ع) مصادف شده بود. پدرش پیشه کشاورزی داشت و گاه نیز به تجارت میپرداخت.
دوران تحصیل:
آیتالله محفوظی دروس دوره ابتدایی را در رودسر به پایان برد و سپس به دبیرستان رفت، امّا حدود یک سال بعد به سبب اشتیاق فراوان به تحصیل دروس دینی، به حوزه علمیه رودسر وارد شد. حوزه علمیه رودسر در آن روزگار رونق چندانی نداشت و استبداد رضا خانی باعث شده بود که مردم کمتر به تحصیل علوم دینی رو آورند. استاد محفوظی پس از حدود ۲ سال اقامت در حوزه علمیه رودسر به این نتیجه رسید که برای یافتن استادانی بهتر و شرایط تحصیلی مناسبتر به قم آید. این در حالی بود که دروس دوره مقدمات تا سیوطی را در حوزه رودسر به پایان رسانیده بود.
با ورود به حوزه علمیه قم، به محضر استادان مبرّز و صاحب نام مشرف شد و در زمانی کوتاه دروس مقدمات و سطح را به پایان برد و به درس خارج علمای بنام آن روزگار همچون آیتالله العظمی بروجردی (ره) و امام خمینی (ره) راه یافت و مدتی نیز برای تحصیل به نجف اشرف رفت. قصد او برای این سفر، آشنایی با سبک تدریس علمای آن دیار و سنجش شرایط تحصیل بود؛ امّا پس از بازگشت با مخالفت خانواده رو برو شد و از سفر به نجف منصرف شد.
استادان و دوستان:
آیتالله محفوظی در سالیان تحصیل، محضر استادان بسیار را درک کرد. تنها استادش در حوزه علمیه رودسر آقاسید هادی روحانی بود که دروس مقدمات تا سیوطی را نزد او به پایان برد. با ورود به قم در سال ۱۳۲۴ به درس استادانی همچون آقامیرزا علی راسخی، آقا شیخ حسین زرندی و آقا شیخ نعمتالله صالحی رفت و مطول را نزد آیتالله مشکینی و شرح لمعه را نزد آیتالله صدوقی، آقا سید محمد حسین درچهای و شهید آیتالله بهشتی و … آموخت. برای فراگیری رسائل به نزد آقا شیخ عبدالجواد اصفهانی رفت و مکاسب را نزد مرحوم حاج شیخ مرتضی حائری و مرحوم مجاهدی تبریزی فرا گرفت. استاد او در کفایه مرحوم آیت الله سلطانی طباطبایی بود.
با اتمام دوره سطح به دروس خارج آیتالله العظمی بروجردی (ره)، امام خمینی (ره)، آیتالله العظمی میرزا هاشم آملی (ره)، آیتالله العظمی محقق داماد (ره)، آیتالله العظمی گلپایگانی (ره)، آیتالله العظمی شیخ عباسعلی شاهرودی (ره) رفت و از محضر آن بزرگواران بهرههای بسیار برد، امّا استاد اصلی او در فقه و اصول امام خمینی (ره) بود. در بخش حکمت نیز از محضر علامه طباطبایی (ره) بهرهمند شد و در درسهای اخلاق استادان خود نیز حاضر میشد.
آیتالله محفوظی در سالهای تحصیل با فضلای بسیاری رابطه دوستی داشت و درسهای آموخته را مباحثه میکرد که از آن میان میتوان آیتالله محمدی گیلانی، شهید هاشمینژاد و شهید شیخ عبدالحسین رضایی و شیخ محمدباقری طاهری شاهرودی را نام برد.
فعالیتهای علمی و فرهنگی:
آیتالله محفوظی تا پایان عمر، تلاشهای فرهنگی بسیاری را به انجام رساند. او که از نخستین سالهای تحصیل به تدریس میپرداخت، بارها و بارها کتب دوره مقدمات و سطح را برای طلاب مستعدّ و فضلای بسیاری تدریس کرد و سالها به تدریس خارج فقه پرداخت و طلاب بسیاری را از درس و اخلاق خود بهرهمند ساخت.
او در زمینه علوم عقلی نیز به تدریس کتب فلسفی از جمله شرح منظومه سبزواری پرداخته است. همچنین کتابی در زمینه ولایت فقیه نگاشته است و کتابهای بسیاری نیز در دست چاپ دارد.
فعالیتهای سیاسی:
آیتالله محفوظی در کنار تحصیل و تدریس، هیچگاه از مبارزه علیه رژیم پهلوی باز نماند و ضمن شرکت در جلسات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، زیر بسیاری از اعلامیههای افشاگرانه این نهاد حوزوی را امضا کرد.
او پیش از انقلاب بارها مورد تعقیب، بازجویی و تبعید قرار گرفت و بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ نیز همواره مدافع و یار امام (ره) و رهبر معظم انقلاب بوده است.
آیت الله محفوظی که ۴ دوره هم نماینده مردم استان گیلان در مجلس خبرگان رهبری بوده است سرانجام شامگاه ۲۰ شهریورماه سال ۱۴۰۳، پس از تحمل یک دوره بیماری در سن ۹۶ سالگی به دیار باقی شتافت.
منبع: تسنیم
