همه چیز درباره ی نگهداری خون بند ناف و فواید آن

نگهداری خون بند ناف روشی است که به کمک آن می توان سلول های بنیادی ارزشمند موجود در خون بند ناف نوزاد را ذخیره کرد. این خون بلافاصله پس از تولد جمع آوری شده و در بانک های مخصوص نگهداری خون بند ناف قرار می گیرد. ذخیره سازی این سلول ها در آینده می تواند برای درمان بعضی بیماری های خونی و حتی برخی مشکلات دیگر مورد استفاده قرار گیرد. به همین دلیل، بانک های خون بند ناف فرصتی فراهم می کنند تا خانواده ها در صورت نیاز، از این منبع مهم درمانی بهره مند شوند. در ادامه ی این مطلب از شادمگ به بررسی همه چیز درباره ی نگهداری خون بند ناف خواهیم پرداخت.

نحوه نگهداری خون بند ناف نوزاد

اگر می خواهید خون بند ناف نوزادتان را ذخیره کنید باید این تصمیم را قبل از زایمان با پزشک در میان بگذارید. درست بعد از تولد و بریدن بند ناف، پزشک با یک وسیله مخصوص خون داخل بند ناف را جمع آوری می کند. این کار سریع، بدون درد و کاملاً ایمن است و هیچ خطری برای مادر یا نوزاد ندارد.

خون جمع آوری شده در یک کیسه استریل قرار می گیرد و به بانک خون بند ناف فرستاده می شود. در آنجا ابتدا نمونه از نظر وجود بیماری ها یا مشکلات ژنتیکی بررسی می شود. اگر نتیجه آزمایش ها مناسب باشد، خون در دمای بسیار پایین منجمد شده و برای سال ها نگهداری می شود تا در صورت نیاز، برای درمان های پزشکی مورد استفاده قرار گیرد.

علائم زردی نوزاد را در شادمگ بخوانید.

خون بند ناف تا چند سال قابل نگهداری است ؟

در خصوص نگهداری خون بند ناف نوزاد باید گفت که آن را می توان برای سال های طولانی حفظ کرد. البته مدت ماندگاری آن بیشتر به عامل هایی عواملی مثل حجم خون، کیفیت اولیه نمونه و روش انجماد بستگی دارد. در شرایط ایده آل و با استفاده از فناوری مناسب، این سلول های ارزشمند حتی می توانند بدون محدودیت زمانی ذخیره شوند. با این حال تجربه نشان داده که اگر مراحل جمع آوری و نگهداری به درستی انجام شود می توان دست کم ۲۰ تا ۳۰ سال این نمونه ها را سالم و قابل استفاده حفظ کرد. بررسی ها هم نشان می دهد که ماندگاری طولانی روی کیفیت و سلامت سلول ها اثر منفی ندارد.

دمای مورد نیاز برای نگهداری خون بند ناف

یکی از عوامل بسیار مهمی که شرایط ایده آل را برای نگهداری خون بند ناف نوزاد فراهم می آورد دمای محیط مورد نظر می باشد. به طور کلی وقتی نمونه خون بند ناف آماده سازی شد و از نظر سلامت و کیفیت تأیید گرفت آن را در مخزن های ویژه ای قرار می دهند که دمای داخلشان به منفی ۱۹۶ درجه سانتی گراد می رسد.

خون بند ناف برای چه کسانی استفاده میشود ؟

حال که تا اینجای مطلب با تمامی جوانب نگهداری خون بند ناف نوزاد آشنا شدید وقت آن است که بدانید چه کسانی می توانند از خون بند ناف نوزاد آشنا شوند. به طور کلی می توان گفت کاربردهای خون بند ناف برای درمان، به نوع بانکی که نمونه در آن ذخیره می شود بستگی دارد؛ اگر ذخیره سازی در بانک عمومی انجام شود نمونه متعلق به فرد یا خانواده او نیست و هر بیماری که از نظر ژنتیکی و سلولی با آن سازگار باشد می تواند از آن استفاده کند. اما در بانک خصوصی، ذخیره سازی برای خانواده نوزاد انجام می شود تا در صورت نیاز، خودشان بتوانند از سلول های بنیادی نمونه استفاده کنند. با این حال استفاده از این سلول ها قوانین و شرایط خاص خود را دارد و میزان سازگاری ژنتیکی نقش اصلی را ایفا می کند.  از جمله کسانی که می توانند از خون بند ناف نوزاد استفاده کنند عبارتند از:

خود نوزاد

اولین و مستقیم ترین استفاده کننده از خون بند ناف، همان نوزادی است که نمونه از او گرفته شده است. در برخی موارد سلول های بنیادی موجود در خون بند ناف می توانند برای درمان بیماری هایی نظیر فلج مغزی، اوتیسم یا آسیب های مغزی به خود کودک تزریق شوند. این روش «پیوند یا تزریق اتولوگ» نام دارد. البته بیماری های ژنتیکی که از بدو تولد در خون وجود دارند، قابل درمان با نمونه خود نوزاد نیستند.

خواهر

وقتی فرد از سلول بنیادی دیگری استفاده می کند این روش «پیوند آلوژنیک» نامیده می شود. خواهر نوزاد می تواند در صورت نیاز و تطابق ژنتیکی مناسب، از خون بند ناف برادر یا خواهر خود استفاده کند. این روش شانس بالاتری برای موفقیت، به ویژه در بیماری های ژنتیکی یا سرطان ها دارد. تنها نکته این است که در خواهر و برادر ناتنی، شانس سازگاری کمتر است.

برادر

برادر نیز مانند خواهر یکی از گزینه های اصلی استفاده کنندگان از خون بند ناف است. مطالعات نشان می دهد که پیوند از اعضای خانواده نزدیک تقریباً دو برابر موفق تر از پیوند از افراد غریبه است. در خواهر و برادر تنی، شانس تطابق حدود ۷۵ درصد است. اما در برادر ناتنی این احتمال بسیار کمتر می شود.

پدر و مادر (والدین نوزاد)

هر یک از والدین، نیمی از نشانگرهای HLA را به کودک منتقل می کنند. این یعنی خون بند ناف کودک همیشه حداقل ۵۰ درصد با هر یک از والدین مطابقت دارد. گاهی هم میزان این تطابق بیشتر می شود. در پیوندهایی که با تطابق نیمه کامل انجام می گیرد، والدین هم می توانند از خون بند ناف فرزندشان استفاده کنند، هرچند شانس موفقیت نسبت به خواهر یا برادر کمتر است.

خانواده درجه دو (پدربزرگ، مادربزرگ، عمو، دایی، خاله، عمه)

اعضای خانواده درجه دو نیز در صورت داشتن سازگاری ژنتیکی می توانند استفاده کننده باشند. اما احتمال سازگاری آن ها بسیار کم است. با فاصله گرفتن از خویشاوندان نزدیک، شباهت ژنتیکی کاهش پیدا می کند و احتمال موفقیت پیوند پایین می آید.

بیماری های قابل درمان با خون بند ناف

خون بند ناف منبعی ارزشمند از سلول های بنیادی است که نقش مهمی در درمان بیماری های سخت و گاه درمان ناپذیر دارد. این سلول ها هم از خود خون بند ناف و هم از بافت آن به دست می آیند و در تحقیقات و درمان های پزشکی گسترده ای کاربرد دارند.

از انواع سرطان ها و سرطان های خونی گرفته تا بیماری های خودایمنی، اختلالات ژنتیکی، مشکلات متابولیکی و کم خونی های شدید، همگی می توانند با پیوند سلول های بنیادی خون بند ناف درمان شوند یا روند بهبودی در آن ها بهبود یابد. تاکنون اثرگذاری این روش برای درمان بیش از ۸۰ بیماری اثبات شده و در بسیاری از مراکز درمانی جهان اجرا می شود. این امکان می تواند برای بیماران بسیاری شانس دوباره ای برای زندگی ایجاد کند.