پشت‌پرده همکاری هند و اسرائیل؛ توسعه یا استثمار کشاورزان؟
۲۱:۳۲ – ۱۴ آبان ۱۴۰۴
باشگاه خبرنگاران جوان ـ جنبش BDS در گزارشی اعلام کرد که طی دو دهه اخیر، حدود ۳۰۰ هزار کشاورز هندی به دلیل اجرای مدلهای نئولیبرالی کشاورزی، که توسط آژانس توسعه اسرائیل در هند ترویج شدهاند، خودکشی کردهاند.
آژانس همکاری بینالمللی توسعه اسرائیل (ماشاو)، که از سال ۱۹۵۸ به عنوان بازوی دیپلماسی توسعهای این رژیم فعالیت میکند، معمولاً با عنوان «نماد همکاری جهانی» معرفی میشود. با این حال، جنبش تحریم، واگذاری سرمایه و مجازات (BDS) ماشاو را ابزاری برای سفیدنمایی سیاستهای اشغالگرانه و تبعیضآمیز اسرائیل میداند. این جنبش که از سال ۲۰۰۵ برای پایان دادن به اشغال و نقض حقوق فلسطینیان شکل گرفته است، فعالیتهای ماشاو را بخشی از راهبرد نفوذ دیپلماتیک و اقتصادی اسرائیل در کشورهای در حال توسعه معرفی میکند؛ جایی که «کمکهای توسعهای» نه در خدمت نیازهای محلی، بلکه در راستای منافع ژئوپلیتیکی تلآویو قرار میگیرند.
زمینهی شکلگیری BDS و نقد ماشاو بهعنوان ابزار دیپلماسی
جنبش BDS، که توسط نهادهای مدنی فلسطینی بنیانگذاری شد، سه محور اصلی دارد: تحریم اقتصادی، واگذاری سرمایهگذاریها و فشار سیاسی برای پایان اشغال سرزمینهای فلسطینی. این جنبش نهادهایی مانند ماشاو را هدف قرار میدهد که ظاهراً اهداف بشردوستانه دارند، اما در عمل بخشی از دیپلماسی نرم اسرائیل برای جلب حمایت سیاسی و اقتصادی محسوب میشوند.ماشاو، زیر نظر وزارت خارجه اسرائیل، تاکنون در بیش از ۱۴۰ کشور فعالیت کرده و بیش از ۳۵۰ هزار نفر را آموزش داده است.
با این حال، BDS این فعالیتها را نوعی «سبزشویی» (greenwashing) میداند؛ به این معنا که اسرائیل با اجرای پروژههای زیستمحیطی و کشاورزی در کشورهای فقیر، چهرهای مثبت از خود به نمایش میگذارد و همزمان تخریب محیط زیست و کشاورزی فلسطینیان را پنهان میکند. منتقدان یادآور میشوند در حالی که اسرائیل ۹۰ درصد منابع آب کرانهی باختری را در اختیار دارد و چاهها و مزارع فلسطینی را تخریب میکند، ماشاو فناوریهایی مانند آبیاری قطرهای را به عنوان «نوآوری اسرائیلی» به دیگر کشورها صادر میکند تا تصویری از «صحرا را شکوفا کردن» بسازد.
این سیاستها، به گفته BDS، بخشی از راهبرد مقابله با انزوای دیپلماتیک اسرائیل است. ماشاو به جای پاسخ به نیازهای واقعی جوامع محلی، پروژههایی را انتخاب میکند که تبلیغات مثبت برای اسرائیل ایجاد کند و بازارهایی تازه برای شرکتهای اسرائیلی بگشاید، در حالی که فلسطینیان در غزه زیر محاصرهای زندگی میکنند که ۸۰ درصد جمعیت آن را به کمکهای غذایی وابسته کرده است.
جنجالهای BDS و ماشاو در هند: نفوذ کشاورزی بهعنوان ابزار سلطه
یک گزارش که توسط کمپین BDS و ائتلاف تحریم دانشگاهی و فرهنگی اسرائیل تهیه شده، فعالیتهای ماشاو در هند را بخشی از گسترش نفوذ دیپلماتیک اسرائیل میداند. بر اساس تفاهمنامهی همکاری کشاورزی هند و اسرائیل (Indo-Israeli Agriculture Program) که از سال ۲۰۰۶ آغاز شد، مراکز کشاورزی (Centres of Excellence) با همکاری ماشاو در ایالتهای مختلف هند تأسیس شدند.
این مراکز بر زمین دانشگاههای کشاورزی هند بنا شده و با بودجه دولت هند اداره میشوند.با این حال، BDS تأکید دارد که این مراکز سود واقعی برای کشاورزان ندارند و بیشتر ابزار تبلیغاتی اسرائیل هستند؛ از جمله ساخت ویدیوها و گزارشهایی که همکاری هند و اسرائیل را دستاوردی بزرگ جلوه میدهند.به گفته BDS، ماشاو مدلهای کشاورزی نئولیبرالی را ترویج میکند که بحران مزمن کشاورزی هند را تشدید کردهاند. استفاده گسترده از آبیاری قطرهای، مواد شیمیایی و کشاورزی قراردادی باعث افزایش بدهی کشاورزان و تصاحب زمینها شده و در دو دههی اخیر به خودکشی بیش از ۳۰۰ هزار کشاورز انجامیده است.
این سازمان همچنین یادآور میشود که همکاری ماشاو با شرکتهایی مانند «نتافیم» – که با شهرکهای غیرقانونی اسرائیلی در ارتباط است – همان الگوی استثماری را از فلسطین به هند صادر میکند؛ الگویی که در آن کشاورزان فلسطینی با تخریب مزارع و محدودیتهای حرکتی روبهرو هستند. جنبش BDS در این زمینه خواستار تحقیق مستقل درباره میزان اثرگذاری واقعی این مراکز و تخصیص بودجهها به پروژههای پایدار و محلی است. این جنبش، برنامههای ماشاو را بخشی از روند «عادیسازی» روابط با اسرائیل میداند و خواهان تحریم آن در چارچوب مبارزه با اشغال است.
چالشهای جهانی BDS: ماشاو بهعنوان هدف تحریم دیپلماتیک
کارزار BDS، ماشاو را نه صرفاً نهادی آموزشی بلکه ابزاری سیاسی برای گسترش نفوذ اسرائیل معرفی میکند. در آفریقا و آسیا، پروژههای ماشاو – از جمله مراکز آموزشی و طرحهای آبیاری – وسیلهای برای کسب رأی در سازمان ملل و مقابله با نفوذ کشورهای عربی دانسته میشود. BDS استدلال میکند که این فعالیتها، در ظاهر با شعار «توسعه برای صلح»، در عمل به شرکتهایی مشروعیت میدهند که از شهرکسازی و اشغال سرزمینهای فلسطینی سود میبرند.در گزارشهای این جنبش، ماشاو بهعنوان «ماموریت دیپلماتیک توسعهای اسرائیل» توصیف شده که در جهان جنوب به دنبال بازسازی چهرهی رژیم صهیونیستی است، در حالی که فلسطینیان همچنان با پاکسازی قومی و تخریب زمینهای خود روبهرو هستند.
به همین دلیل، BDS از دانشگاهها، نهادهای پژوهشی و سازمانهای بینالمللی خواسته تا همکاری خود را با ماشاو قطع کنند، چرا که این آژانس وابسته به وزارت خارجه است و اهداف سیاسی را بر توسعه انسانی مقدم میداند.
ارتباط ماشاو با کارزارهای BDS و جنجالهای دیپلماتیک پیرامون آن، نشان میدهد که این نهاد فراتر از ادعاهای بشردوستانه، بخشی از سازوکار نفوذ نرم اسرائیل در کشورهای در حال توسعه است. گزارشهایی مانند «همدستی شرکتی» آشکار کردهاند که چگونه ماشاو، به جای تقویت کشاورزی پایدار، در خدمت اهداف تبلیغاتی و اقتصادی اسرائیل قرار گرفته است. از نگاه منتقدان، این آژانس نهتنها به توسعه پایدار کمکی نمیکند، بلکه استقلال اقتصادی و کشاورزی کشورهای هدف را نیز تضعیف میسازد.این آژانس، به جای نماد همکاری، به نمونهای از ناکامی دیپلماسی اسرائیل در پوشاندن واقعیت اشغال بدل شده است – واقعیتی که فشارهای جنبش جهانی BDS همچنان آن را در برابر افکار عمومی آشکار نگه میدارد.
منبع: فارس
