چهارمحال و بختیاری در مسیر برندسازی نمد؛ فرصت طلایی برای جهانی‌شدن یک میراث ملی

استان چهارمحال و بختیاری با جایگاه ویژه‌اش در هنر نمدمالی و کسب عنوان «شهر ملی نمد» برای شهرکرد، حالا با چالش مهم برندسازی جهانی روبه‌رو است. نبود برند مشترک، ضعف در بازاریابی و مشکلات شناسنامه‌دارکردن محصولات، این میراث بی‌مانند را در آستانه از دست دادن فرصت جهانی‌شدن قرار داده است. عبور موفق نمد چهارمحال و بختیاری از مرزهای ملی، نیازمند یک رویکرد حرفه‌ای در ساخت برند، حمایت همدلانه هنرمندان و ایجاد شبکه‌ای قدرتمند از تولید تا بازارهای بین‌المللی است تا این هنرصنعت اصیل، هویت خود را به‌عنوان برندی ایرانی در جهان تثبیت کند.

به گزارش دنیای برند، شهرکرد مرکز چهارمحال و بختیاری به واسطه تاریخچه غنی و فرهنگ متنوع خود، به عنوان شهر ملی نمد شناخته شده است. این عنوان به سبب قدمت و اهمیت هنر صنایع دستی نمدمالی در این منطقه به دست آمده است. نمدمالی در شهرکرد نه تنها یک شغل قدیمی، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و اجتماعی مردم این دیار است.

اگر چه فرایند تبدیل شهرکرد به شهر ملی نمد از دهه‌ها پیش آغاز شد؛ زمانی که هنرمندان زحمتکش با دقت و مهارت، نمدهای زیبا و با کیفیت تولید می‌کردند اما از سال ۱۳۹۷ شهرکرد با عنوان شهر ملی نمد معرفی شد و توانمندی‌های فنی و هنری هنرمندان این عرصه باعث شده است که این رشته نه تنها در سطح محلی، بلکه در سطح ملی نیز مورد توجه قرار گیرد.

نمدمالی در شهرکرد، نماد هنر و فرهنگ غنی این دیار است که با تار و پود زندگی مردم این منطقه در هم آمیخته شده است.

از روزگار گذشته در برخی از کوچه‌های شهرکرد، صدای دمیدن روح زندگی در پشم‌های شسته شده به گوش می‌رسید و زنان و مردانی با دستان خود و با قلبی سرشار از عشق و اشتیاق مشغول تولید زیراندازهای نمدی بودند که هر یک به مانند یک اثر هنری می‌ماند.

رنگ‌های شاد و متنوع نمدها که از گیاهان طبیعی و محلی به دست می‌آمد به فضا روح و زندگی می‌بخشید و بدین ترتیب هر قطعه نمد، داستانی از طبیعت و فرهنگ این سرزمین را در خود نهان می‌داشت.

این هنرصنعت در سال‌های اخیر با خلاقیت هنرمندان جوان در محصولات خود تغییر کاربردی داده است و نمد از یک محصولی که در گذشته تنها کاربری زیرانداز داشته و یا به عنوان پوشینه در خدمت چوپانان قرار می‌گرفت خارج شده است و در حال حاضر با مواد اولیه نمدمالی محصولاتی نظیر کفش، کیف، گلدان، زیورآلات، کمربند طبی و سایر محصولات کاربردی تولید می‌شود که نه تنها در بازار استان و کشور بلکه در برخی از کشورهایی نظیر نیز طرفداران خاص خود را دارد.

با توجه به ظرفیت‌های موجود انتظار می‌رود که شهرکرد به شهر جهانی نمد تبدیل شود اما برخی کارشناسان معتقدند الزامات و اقداماتی که باید برای دست‌یابی به این مهم انجام گیرد هنوز محقق نشده است

با وجود این قدمت دیرینه، هنرمندان خلاق و توانمند و تلاش‌هایی که برای دست‌یابی به شهر ملی نمد در این استان انجام شده است و با توجه به ظرفیت‌های موجود انتظار می‌رود که شهرکرد به شهر جهانی نمد تبدیل شود اما برخی کارشناسان معتقدند الزامات و اقداماتی که باید برای دست‌یابی به این مهم انجام گیرد هنوز محقق نشده است و چنانچه تلاش‌هایی در این حوزه انجام نگیرد حتی جایگاه شهر ملی نمد هم به خطر خواهد افتاد و لازم است با یک آسیب‌شناسی دقیق و کارشناسی شده در بهبود این روند و دفاع از جایگاه ملی این هنرصنعت اقدامات موثرتری انجام گیرد.

نگاهی به آخرین وضعیت هنرصنعت نمدمالی در استان

معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری در خصوص آخرین وضعیت هنرصنعت نمدمالی در این استان گفت: در این استان ۹۰ رشته صنایع‌دستی فعال است که یکی از فعال‌ترین و بومی‌ترین این رشته‌ها، نمدمالی است.

اسماعیل رمضانی افزود: از سال ۱۳۹۷ موفق به دریافت عنوان “شهرکرد، شهر ملی نمد” شدیم و اگرچه قبل از آن تولیدات بسیاری در رشته نمد داشتیم اما بیشتر این تولیدات کاربری زیرانداز و جلیقه چوپانی داشت اما از سال ۹۷ با هدایتگری این اداره‌کل و همچنین خلاقیت و تلاش هنرمندان جوان، نمد در استان تغییر کاربری داد و کارگاه‌هایی برای تولید این محصولات فعال شد.

وی تصریح کرد: در حال حاضر تولیداتی نظیر کیف، کفش، گلدان، کمربند و شکم‌بند طبی، روکش و عرق‌گیر صندلی خودرو از الیاف نمدی تولید می‌شود و استان توانسته است محصولات هنرمندان خود را در بازارهای جدیدی نظیر آمریکا به فروش برساند.

وی تصریح کرد: علاوه‌بر صادرات غیرمستقیم به کشور آمریکا، محصولات نمدی استان در کشورهای حوزه خلیج فارس نیز طرفداران خاص خود را دارد و تقاضا از این کشورها زیاد است و در ۲ سال اخیر بازارهای مستعدی نظیر عراق از جمله اربیل و سلیمانیه را شناسایی و محصولات خود را به این مناطق صادر می‌کنیم.

معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه ۱۴ نفر از هنرمندان این استان دارای مهر اصالت ملی و بین‌المللی در زمینه تولید نمد هستند اظهار داشت: بیشتر حوزه فعالیت در رشته نمدمالی در استان مختص به شهرکرد و بروجن است اما تلاش ما بر این است که این رشته را در دیگر شهرستان‌ها نیز ترویج دهیم.

رمضانی با بیان اینکه در سال‌های اخیر بانوان جوان بیشتر گرایش به فعالیت در رشته تولید نمد دارند تصریح کرد: اگر چه در گذشته بیشتر مردان با سنین بالاتر به سبب برخورداری از بنیه بدنی قوی به حرفه نمدمالی مشغول بودند اما با تغییر کاربری این رشته و ایجاد بازارهای فروش، در حال حاضر بانوان جوان علاقه زیادی به اشتغال در این رشته پیدا کرده‌اند.

جای خالی موزه نمد در شهرکرد

 

وی یکی از چالش‌های جدی رشته نمدمالی در استان را نبود موزه نمد عنوان کرد و گفت: با وجود ظرفیت‌ها و توانمندی‌هایی که در استان وجود دارد اما تاکنون موفق به ایجاد موزه نمد در استان نشده‌ایم و جالی خالی آن احساس می‌شود.

معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: بی‌شک جهانی شدن در رشته نمد الزامات و ظرفیت‌هایی لازم دارد که هنوز در تحقق آن موفق عمل نشده است و باید در این خصوص تلاش‌های بیشتری به کار گرفته شود.

در حال حاضر کارگاه‌ها و تولیدکنندگان خُرد اقدام به تولید نمد در شهرکرد می‌کنند و توفیقی در خصوص جذب سرمایه‌گذاری کلان و بزرگی در این حوزه حاصل نشده است.

رمضانی نبود سرمایه‌گذاری کلان در رشته نمد را از مهمترین چالش‌های این بخش برشمرد و گفت: در حال حاضر کارگاه‌ها و تولیدکنندگان خُرد اقدام به تولید نمد می‌کنند و ما موفق به جذب سرمایه‌گذاری کلان و بزرگی در این حوزه نشده‌ایم.

وی با بیان اینکه اشتغال به رشته‌های صنایع‌دستی نظیر نمد دارای توجیه و سود اقتصادی قابل توجهی برای تولیدکنندگان است تصریح کرد: اشتغالزایی در این رشته با سرمایه اندک نیز محقق می‌شود و از آنجاکه بازارهای جدید برای فروش صنایع‌دستی استان ایجاد شده جوانان جویای کار می‌توانند از این طریق مشغول به کار شده و برای خود درآمدزایی داشته باشند.

معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه مشکل حال حاضر بازار فروش صنایع‌دستی استان به ویژه در رشته نمد، کمبود عرضه است یادآور شد: در حال حاضر تقاضا برای تولیدات نمدی استان وجود دارد اما عرضه در این رابطه کم است و با ورود سرمایه‌گذار کلان می‌توان این مشکل را برطرف کرد.

شهرکرد در دوران پس از کسب عنوان شهر ملی نمد

پس از کسب عنوان شهر ملی نمد، مطابق دستورالعمل‌ها،‌ دبیرخانه این طرح در شهرداری شهرکرد و زیر مجموعه سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی این نهاد فعال شده است.

رییس این مجموعه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا به مجموعه فعالیت‌هایی که پس از کسب عنوان شهر ملی نمد انجام شده است اشاره کرد و گفت: نامگذاری محله‌های قدیمی شهرکرد با محوریت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی از جمله کوی نمدمالان از جمله اقداماتی بود که در همین راستا انجام شد.

اکبر ایازی افزود: نامگذاری نخستین «گذر صنایع‌دستی» کشور در شهرکرد واقع در خیابان ملت غربی حدفاصل میدان فردوسی تا میدان بوعلی سینا، دیوارنگاری شهری متناسب با صنایع‌دستی و هنرهای سنتی شهرکرد با محوریت شهرکرد، شهر ملی نمد، طراحی و اجرای تندیس و نصب اِلمان‌های شهری با موضوع نمد، تصویب معافیت‌ها و تخفیف‌های عوارض شغلی برای مشاغل فعال در مسیرهای گردشگری فرهنگ و هنر شهرکرد، پیگیری بررسی نحوه اجرای طرح آزمایشی «هر خانه یک کارگاه صنایع‌دستی» در مسیر گردشگری فرهنگ و هنر شهرکرد و رونمایی از این طرح در محله چالشتر از جمله این فعالیت‌ها بوده است.

وی تصریح کرد: پیگیری و ارائه پیش‌طرح راه‌اندازی دوره‌های دانشگاهی کاردانی فنی نمد و مهندسی فناوری نمد در شهرکرد، برپایی نمایشگاه نمد و صنایع‌دستی، آموزش رایگان، معرفی و تبلیغات صنایع‌دستی و حضور بانوان کارآفرین و جمع‌آوری مجموعه‌ای از نقوش نمد در جهت حفظ اصالت و تهیه تعدادی نقوش با کمک فعالان این حوزه بخشی دیگری از اقدامات انجام شده پس از کسب عنوان شهر ملی نمد بوده است.

رییس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شهرکرد همچنین از تدوین تاریخ شفاهی نمد در شهرکرد خبر داد و گفت: در پروژه تاریخ شفاهی نمد شهرکرد حدود ۲۰۰ ساعت مصاحبه با ۱۵ کارشناس شامل ۱۰ تولیدکننده و نمدمال خانم و آقا و پنج کارشناس این حوزه انجام شده است.

ایازی یادآور شد: در این کتاب، موضوعاتی نظیر نحوه پیدایش نمد، مراحل تولید نمد، مواد ساخت و رنگ، تفاوت نمد شهرکرد با سایر نمدها، وضعیت فروش و صادرات، بررسی نمد مالی در شهرکرد قدیم و امروز، تاریخچه و فلسفه رنگ‌ها و طرح‌های به کاربرده شده در نمد شهرکرد، بررسی ورود صنعت و علم به این رشته هنری و تاثیرات آن بر نمد مالی مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است.

وی در خصوص اینکه چرا شهرکرد به عنوان شهر ملی نمد انتخاب و معرفی شده است نیز گفت: پیرو مطالعات انجام گرفته در۲۰ سال گذشته در خصوص تدوین طرح‌های آمایش سرزمینی و شناسایی «مزیت‌های نسبی و رقابتی» ، چهارمحال و بختیاری، صنعت دامپروری و منابع طبیعی استان شاخص‌ترین مولفه‌های طرح‌های آمایش سرزمینی در نظر گرفته شدند تا جایی که در تکمیل زنجیره ارزش تولید پشم کشور هنرصنعت نمدمالی چهارمحال و بختیاری در خرداد ۱۳۹۰ به‌عنوان میراث ناملموس ملی به ثبت رسید.

رییس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شهرکرد ادامه داد: از آنجایی که کیفیت، اصالت، پیشینه تاریخی، مرغوبیت، نوآوری و خلاقیت از شاخص‌های اصلی ثبت‌های ملی به شمار می‌روند به صورت تخصصی‌تر پس از هفت سال بررسی و ارزیابی نهایی از طرف شورای راهبردی انتخاب شهرها و روستاهای ملی صنایع‌دستی، شهرکرد از استان چهارمحال و بختیاری در تاریخ ۱۱ تیر سال ۱۳۹۷ مورد تایید و تصویب به عنوان “شهر ملی نمد” قرارگرفت.

از دل کوه‌های بختیاری تا ویترین جهان؛ محقق شدنی یا دور از دسترس

ایازی با بیان اینکه شهرکرد به عنوان نامزد شهر جهانی نمد نیز مطرح شده است گفت: اگر موفق به کسب این عنوان شویم، مزیت‌های بسیاری برای شهرکرد و استان به دست خواهد آمد که در زمینه اقتصادی می‌توان به معرفی محصولات در سطح بین‌المللی، فروش محصولات در سطح جهانی، برندسازی جهانی و رونق کسب و کار افراد محلی اشاره کرد.

وی افزود: معرفی فرهنگ و آداب رسوم منطقه در سطح جهانی و تقویت پایه‌های فرهنگی اجتماعی، امکان ساخت دهکده گردشگری و صنایع‌دستی جهت بازدید گردشگران خارجی و داخلی، احیای ارزش‌های تاریخی بر طبق سنت ها و آداب و رسوم قدیمی نیز از دیگر مزیت‌های جهانی شدن شهرکرد است.

نمد شهرکرد در مسیر جهانی شدن با چه موانعی روبرو است؟

اگر چه شهرکرد به عنوان نامزد شهر جهانی نمد مطرح شده است اما از دیدگاه برخی از کارشناسان و متخصصان امر این شهر هنوز نتوانسته به جایگاه «شهر جهانی نمد» در فهرست شورای جهانی صنایع‌دستی (WCC) دست یابد. این موضوع، علل و چالش‌هایی چندوجهی دارد که تحلیل آن‌ها می‌تواند مسیر توسعه پایدار این هنر اصیل را روشن‌تر کند و اینکه آیا این ظرفیت بی‌نظیر به شکوفایی جهانی خواهد رسید یا در مرز ملی باقی می‌ماند؟

یک کارشناس حوزه صنایع‌دستی و عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد در همین خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: ضعف در زنجیره تامین و صادرات و نبود زیرساخت‌های لازم برای تولید انبوه، استانداردسازی و صادرات پایدار یکی از مهمترین چالش‌هایی است که با آن روبرو هستیم.

ناهید جعفری دهکردی در گفت و با ایرنا ادامه داد: بیشتر تولیدات نمدی استان به صورت کارگاهی و سنتی تولید می‌شود و قابلیت رقابت در بازارهای بین‌المللی، از نظر کیفیت، طراحی و بسته‌بندی را ندارند.

وی با بیان اینکه شهرکرد از نخستین مناطقی در کشور بوده که نمد را از کارکرد صرف سنتی خارج و به‌سوی طراحی‌های کاربردی و خلاقانه در حوزه‌های دکوراسیون، پوشاک و صنایع فرهنگی سوق داده است، تصریح کرد: با این حال، این روند نوآورانه به‌صورت گسترده و نظام‌مند ادامه نیافته و بیشتر در سطح محدود یا فردی باقی مانده است.

استادیار رشته صنایع دستی دانشگاه شهرکرد اظهار داشت: در بازار جهانی صنایع‌دستی، استمرار در نوآوری و تلفیق هنر سنتی با طراحی مدرن یک ضرورت اساسی است؛ امری که در نمد شهرکرد هنوز به سطح رقابت بین‌المللی نرسیده و توسعه هدفمند آن نیازمند حمایت، آموزش تخصصی و بازاریابی خلاقانه است.

تاکنون برند معتبری با هویت بصری، پیام مشخص و شبکه توزیع در سطح ملی یا بین‌المللی برای نمد شهرکرد ایجاد نشده است.

جعفری ضعف در نظام برندسازی و بازاریابی بین‌المللی را دیگر چالش‌های استان در حوزه هنرصنعت نمد برشمرد و گفت: تاکنون ویژند(برند) معتبری با هویت بصری، پیام مشخص و شبکه توزیع در سطح ملی یا بین‌المللی برای نمد شهرکرد ایجاد نشده است و از همین رو نبود یک برند مشترک یا نشان تجاری ثبت‌شده، امکان نفوذ به بازارهای جهانی را محدود کرده و مانع از دیده‌شدن ظرفیت‌های فرهنگی و هنری این منطقه می‌شود.

وی از نبود انسجام میان هنرمندان و فعالان صنعت نمد در استان نیز انتقاد کرد و افزود: تولید نمد در چهارمحال و بختیاری به‌صورت غیرمتمرکز و بیشتر به صورت فردی انجام می‌شود و نبود تشکل‌های حرفه‌ای، تعاونی‌های تخصصی و تشکل‌ها و انجمن‌های منسجم موجب شده ظرفیت‌سازی اجتماعی و اقتصادی در این بخش شکل نگیرد، این در حالی است که یکی از شاخص‌های انتخاب شهر جهانی صنایع‌دستی، وجود ساختار سازمان‌یافته و مشارکت جمعی در تولید و توسعه است.

این کارشناس حوزه صنایع دستی با بیان اینکه شهرکرد هنوز موفق به ارائه یک پرونده جامع در رشته نمد در سطح بین‌المللی نشده است اظهار داشت: شهرهایی که به‌عنوان «شهر جهانی صنایع‌دستی» معرفی شده‌اند، همگی دارای پرونده‌ای مستدل و قوی نزد شورای جهانی صنایع‌دستی بوده‌اند، این پرونده‌ها شامل اطلاعات دقیق از پیشینه تاریخی، جایگاه اجتماعی، تاثیرات اقتصادی، تنوع تولیدات و نظام حمایتی از هنرمندان است اما تاکنون شهرکرد فاقد چنین پرونده جامعی برای ارائه در سطح بین‌المللی بوده است.

جعفری نبود زیرساخت رنگرزی تخصصی و هزینه بالای تولید را یکی از موانع مهم توسعه و نوآوری در تولید نمد چهارمحال و بختیاری برشمرد و گفت: نبود زیرساخت‌های حرفه‌ای رنگرزی به‌ویژه برای پشم‌های مرغوب است، در حال حاضر، فرآیند رنگرزی پشم مرینوس که در تولید نمدهای تزیینی، فانتزی و صادراتی کاربرد دارد، یا به‌طور کامل در استان انجام نمی‌شود یا با هزینه‌های بسیار بالا همراه است و این مساله باعث می‌شود قیمت نهایی یک تخته نمد رنگی و مرغوب، برای بازار داخلی و حتی صادرات، رقابت‌پذیر نباشد.

وی ادامه داد: نبود کارگاه‌های رنگرزی مجهز با ظرفیت صنعتی، موجب کاهش تنوع رنگ، کاهش خلاقیت هنری و محدود شدن تولیدات به رنگ‌های سنتی و خام شده است که خود یکی از دلایل محقق نشدن جهانی شدن این هنرصنعت به شمار می‌رود.

این عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد نبود نظام استاندارد در سورتینگ (درجه‌بندی) را از دیگر چالش‌های این حوزه برشمرد و گفت: فرآیند «سورتینگ» یا همان طبقه‌بندی الیاف پشم بر اساس طول، نرمی و کیفیت به‌درستی انجام نمی‌شود و نبود این مرحله مهم در زنجیره تامین پشم موجب می‌شود الیاف کوتاه و بلند، نرم و زبر، همگی به‌صورت مخلوط وارد فرآیند نمدمالی شوند و نتیجه این کاستی، تولید نمدهایی با بافتی زبر، با دوام کمتر و ریزش موی زیاد است.

برای ارتقاء کیفیت نمد و ورود آن به بازارهای رقابتی، ایجاد سیستم‌های سورتینگ استاندارد در مرحله تامین مواد اولیه، امری ضروری است.

جعفری افزود: برای ارتقاء کیفیت نمد و ورود آن به بازارهای رقابتی، ایجاد سیستم‌های سورتینگ استاندارد در مرحله تامین مواد اولیه امری ضروری است.

وی به تاثیر مخرب استفاده از الیاف مصنوعی در تولید نمد اشاره کرد و گفت: به‌دلیل قیمت بالای پشم مرینوس و وابستگی مستقیم آن به نرخ ارز، برخی از نمدمالان توان خرید آن را ندارند، در نتیجه تعدادی از کارگاه‌ها برای کاهش هزینه‌ها اقدام به ترکیب پشم مرینوس با الیاف مصنوعی می‌کنند و این ترکیب، هرچند ممکن است ظاهری مشابه نمد سفید طبیعی ایجاد کند اما باعث کاهش کیفیت محصول نهایی شده و ویژگی‌های طبی نمد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

این کارشناس حوزه صنایع‌دستی افزود: استفاده از الیاف مصنوعی در محصولاتی که برای کاهش دردهای عضلانی، مشکلات مفصلی یا درمانی طراحی شده‌اند، ممکن است منجر به بروز حساسیت‌های پوستی، نبود تبادل حرارتی مناسب و کاهش اثربخشی طبی نمد شود و این روند، در صورت تداوم، می‌تواند اعتماد مصرف‌کننده را نسبت به اصالت نمد تضعیف کند.

جعفری آموزش هنرمندان سنتی برای حفظ اصالت در مسیر مدرنیته را یکی از نیازهای اساسی در مسیر ارتقاء نمد شهرکرد عنوان کرد و اظهار داشت: بخشی از هنرمندان با وجود مهارت بالا و سابقه طولانی در تولید نمد، با مفاهیم طراحی نوین، بازارهای جدید، استانداردهای بین‌المللی و اهمیت حفظ اصالت فرهنگی آشنا نیستند که برگزاری دوره‌های آموزشی در این رابطه نقش مهمی دارد.

وی یادآور شد: این دوره‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که به هنرمند بیاموزند چگونه می‌توان با حفظ ریشه‌های طرح، نقوش بومی و اصالت محلی به مدرنیته، زیبایی‌شناسی معاصر و کارکردهای جدید دست یافت.

جعفری ادامه داد: همچنین لازم است مشوق‌هایی برای کسانی در نظر گرفته شود که در مسیر سلامت و اصالت نمد گام برمی‌دارند؛ به‌ویژه کسانی که از رنگ‌های طبیعی به‌جای رنگ‌های شیمیایی صنعتی استفاده می‌کنند چراکه استفاده از رنگ طبیعی نه‌تنها برای محیط‌زیست و سلامت انسان ایمن‌تر است، بلکه به نمد ایرانی هویتی منحصربه‌فرد و قابل‌افتخار در عرصه جهانی می‌بخشد.

این استاد دانشگاه، ضعف در فرآیند شست‌وشو و گندزدایی نمد را از دیگر چالش‌های موجود این هنرصنعت برشمرد و گفت: اگرچه نمد تولیدی در منطقه چهارمحال‌وبختیاری از نظر استحکام و دوام نسبت به برخی نمونه‌های مشابه مانند نمد ترکمن‌ها کیفیت بالاتری دارد، اما نبود توجه کافی به فرآیندهای شست‌وشو و گندزدایی موجب کاهش کیفیت نهایی و بهداشتی محصول می‌شود.

جعفری افزود: برخی از نمدمالان سنتی به دلیل نداشتن دسترسی به تجهیزات مناسب یا دانش فنی کافی، مراحل لازم برای پاک‌سازی کامل نمد پس از تولید را به‌طور کامل اجرا نمی‌کنند و این موضوع علاوه‌بر کاهش عمر مفید نمد، ممکن است مشکلاتی مانند بوی نامطبوع، باقی ماندن آلودگی‌ها و جذب گردوغبار و آلرژن‌ها را ایجاد کند.

در کنار این چالش‌ها برخی موانع دیگر نظیر کم‌توجهی به هنرمندان نیز می‌تواند آفتی برای جهانی شدن این رشته و یا از دست دادن جایگاه شهر ملی نمد باشد.

گلایه‌های هنرمندان نمدمال: حمایت نمی‌شویم

بی‌شک یکی از ارکان تبدیل شدن شهرکرد به شهر ملی نمد، وجود هنرمندان توانمند و خلاق است که چنانچه از این افراد حمایت نشود یا از ادامه کار دلسرد می‌شوند و یا برای تداوم فعالیت‌های خود به استان‌های دیگر هدایت شده و شهرکرد این ظرفیت بی‌نظیر را از دست خواهد داد.

برخی از هنرمندان حوزه نمد در این خصوص گلایه‌هایی دارند و معتقدند که مسوولان در توزیع امکانات، حمایت‌ها و یا برگزاری نمایشگاه‌ها عدالت توزیعی را رعایت نمی‌کنند و هنرمندان واقعی که از این محل امرار معاش دارند و یا در ارتقای جایگاه شهرکرد به عنوان شهر ملی نمد موثر هستند حمایت نمی‌شوند.

فاطمه رحیمی یکی از هنرمندان باسابقه و توانمند این رشته است. وی از سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را در این رشته آغاز می‌کند و تاکنون موفق به دریافت سه مهر اصالت و هشت نشان ملی در رشته نمد شده است.

وی از نبود حمایت‌های لازم از هنرمندان رشته نمد استان گلایه دارد و می‌گوید: انتظار ما هنرمندان از حمایت مسوولان تنها حمایت‌های مالی نیست بلکه توقع می‌رود به هنرمندان این رشته بهای بیشتری داده شود، آنها را در برنامه‌ریزی‌ها و سیاستگذاری‌ها مشارکت دهند و از تبعیض در تقسیم امکانات دوری شود.

وی تصریح کرد: برخی هنرمندان توانمند و فعال استان به سبب حمایت نشدن از ادامه کار دست کشیده و ما اکنون با کاهش هنرمندان این رشته روبرو شده‌ایم و خود من هم به زودی از این استان خارج می‌شوم و فعالیت‌های هنری‌ام را در استان دیگری ادامه می‌دهم.

این هنرمند رشته نمد ادامه داد: در مدت ۱۵ سال گذشته حتی یک مورد تسهیلات ارزان قیمت به من تعلق نگرفته است و تنها افراد معدودی از حمایت‌ها برخوردار شده‌اند که هنرمند واقعی نبوده و بیشتر برای منافع اقتصادی وارد این کار شده‌اند.

به گفته وی، به واسطه تلاش و خلاقیت هنرمندان استان است که امروز نمد شهرکرد در کشور مطرح شده است اما اگر این هنرمندان را از دست بدهیم بی‌شک جایگاه این عنوان به خطر خواهد افتاد.

وی یادآور شد: برای حضور در نمایشگاه‌های سراسر کشور نیز اولویت به هنرمندان نمدمال استان داده نمی‌شود و توجهی به این موضوع نمی‌شود که شهرکرد به عنوان شهر ملی نمد باید بیش از پیش به همه معرفی شود و ما باید نمایشگر هنرهای اصیل استان باشیم که می‌طلبد در این خصوص نیز تجدیدنظر شود.

سخن آخر؛

شهرکرد با برخورداری از سابقه‌ای تاریخی و هنری در نمدمالی، فرصت‌های بی‌نظیری برای تبدیل شدن به شهر جهانی نمد را دارد که تحقق این هدف، نیازمند حمایت همه‌جانبه، آموزش، سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی راهبردی است.

جهانی شدن نمد شهرکرد نه تنها موجب حفظ و احیای میراث فرهنگی می‌شود، بلکه توسعه اقتصادی، ایجاد اشتغال و ارتقاء کیفیت زندگی مردم منطقه را نیز به همراه دارد.

در این میان رفع چالش‌های موجود در کنار برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های مرتبط با نمد و کارگاه‌های آموزشی می‌تواند زمینه‌ای را فراهم آورد تا هنر نمدمالی حفظ، ارتقا و به نسل‌های جدید منتقل شود و از سوی دیگر گردشگری فرهنگی در این منطقه را رونق بخشد و فرصتی برای معرفی فرهنگ و هنر مردم این مرز و بوم به سایر نقاط کشور و جهان باشد.

منبع: ایرنا