یادگار ماندگار اهالی «ولایت عشق»

۲۴ سال از زمانی که سریال «ولایت عشق» به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده برای اولین‌بار روی آنتن رفت، گذشته است، اما این مجموعه نیز مانند دیگر آثار تاریخی – مذهبی ماندگار تلویزیون «امام علی (ع)» و «مختارنامه»، هنوز که هنوز است جایگزینی ندارد. با وجود این که تا به حال نسخه سینمایی و سریالی «ولایت عشق» بار‌ها از شبکه‌های مختلف پخش شده، اما این مجموعه همچنان در بازپخش نیز دیدنی است. «ولایت عشق» هم مانند دیگر سریال‌های تاریخی قدیمی تلویزیون با حضور جمعی از بهترین بازیگران پیش کسوت تولید شده و اکنون در فهرست بهترین سریال‌های تاریخ تلویزیون جای دارد. به بهانه شهادت امام هشتم (ع)، به نکاتی درباره این مجموعه خاطره‌انگیز و گروه بازیگران آن پرداختیم.

ورود قدرتمند مهدی فخیم‌زاده به سریال‌سازی
مهدی فخیم‌زاده فعالیت هنری خود را با بازیگری در تئاتر و سینما آغاز کرد و پس از ورود به عرصه کارگردانی در سینما، نیمه دهه ۷۰ به تلویزیون آمد تا اولین سریال خود به نام «تنهاترین سردار» را تولید و برشی از زندگی امام حسن (ع) را روایت کند. فخیم‌زاده پس از این مجموعه بار دیگر سراغ ساخت اثری تاریخی – مذهبی رفت و مجموعه «ولایت عشق» را با محوریت امام رضا (ع) جلوی دوربین برد. این سریال به خلافت مامون، تحمیل ولایتعهدی به امام رضا (ع) و شهادت ایشان می‌پردازد. مهدی فخیم‌زاده پس از ورود قدرتمند خود به عرصه سریال‌سازی، دهه ۸۰ تغییر مسیر داد و مجموعه‌های پلیسی و خانوادگی تولید کرد. فخیم‌زاده در یکی از گفتگو‌های خود، مشکلات مالی و نبود حمایت همه‌جانبه مدیران از ساخت آثاری مانند «ولایت عشق» را دلایل دوری از ساخت پروژه‌های تاریخی و مذهبی اعلام کرد. آخرین کارگردانی فخیم‌زاده در تلویزیون به سال ۹۳ و سریال «فوق سری» برمی‌گردد.

ایفای نقش امام رضا (ع) با صدا
چهره معصومین در آثار سینما و تلویزیون، نمایش داده نمی‌شود و از هاله نور روی صورت آنها برای نمایش این شخصیت‌ها در فیلم و سریال‌ها استفاده می‌شود، بنابراین معمولا این که کدام بازیگر چنین نقشی را ایفا خواهد کرد، موضوعیت ندارد، اما در سریال «ولایت عشق»، فرخ نعمتی به عنوان بازیگر نقش امام رضا (ع) انتخاب می‌شود و در طول سریال تنها صدای این بازیگر را می‌شنویم. با توجه به نمایش ندادن چهره نعمتی، بازی در این نقش تجربه خاص و متفاوتی برای او بوده و نعمتی تنها امکان استفاده از صدای خود را داشته است. فرخ نعمتی توسط اکبر زنجانپور به پروژه دعوت و به او گفته می‌شود شاید علاوه بر چهره او، بدن بازیگر هم در قاب نباشد، اما با این حال نعمتی برای پذیرش این نقش و نقش‌آفرینی با صدای خود تعلل نمی‌کند.

گزینه اولیه برای نقش «مامون» و «امین»
یکی از مهم‌ترین کاراکتر‌های سریال «ولایت عشق» شخصیت «مامون عباسی» است که با توجه به پیچیدگی و اهمیت نقش، بی‌شک انتخاب بازیگر آن برای مهدی فخیم‌زاده، انتخاب بسیار سخت و چالش‌برانگیزی بوده است. ابتدا فریبرز عرب‌نیا برای ایفای نقش «مامون» انتخاب شده، اما طبق روایت فخیم‌زاده، مذاکره او و عرب‌نیا به دلیل مسئله دستمزد به نتیجه نمی‌رسد، به این ترتیب در نهایت محمد صادقی ایفای این نقش را برعهده می‌گیرد. صادقی به خوبی از پس این ماموریت سخت برآمد و یکی از بازیگران موفق سریال «ولایت عشق» است. صادقی با ایفای نقش «مامون عباسی» در این سریال درخشید و شهرت فراوانی به دست آورد. انتخاب اول برای ایفای نقش «امین عباسی» نیز اکبر عبدی بوده است، اما سرانجام با توجه به ویژگی‌های این شخصیت، فخیم‌زاده تصمیم می‌گیرد نقش را به رامبد جوان بسپارد. نقش «امین عباسی» و مجموعه «ولایت عشق» به عنوان اثری تاریخی – مذهبی، متفاوت‌ترین تجربه رامبد جوان در کارنامه اوست.

بازیگران درگذشته
با توجه به گذر بیش از دو دهه از ساخت «ولایت عشق»، تعدادی از بازیگران این مجموعه دیگر در قید حیات نیستند و باید با صفت «زنده‌یاد» از آنها نام برد. از میان بازیگران این مجموعه، مرحوم بیتا فرهی در نقش «آذر»، فریماه فرجامی در نقش «زبیده» همسر «هارون‌الرشید»، داوود رشیدی در نقش «فضل ا‌بن ربیع»، فتحعلی اویسی در نقش «رجا‌ء بن ابی ضحاک» و سیروس گرجستانی در نقش «ابو یونس» دار فانی را وداع گفته اند. زنده‌یاد غلامرضا طباطبایی، عباس امیری‌مقدم، ولی‌ا… مومنی و حسین ایل‌بیگی نیز دیگر هنرمندان درگذشته این سریال هستند.

نقش خاص زنده‌یاد فتحعلی اویسی
زنده‌یاد فتحعلی اویسی بیشتر با نقش‌های کمدی شناخته می‌شد، اما این هنرمند در دهه ۶۰ و ۷۰، نقش‌های جدی و چالش‌برانگیزی را ایفا کرد و تجربه خوبی در این زمینه به دست آورد. هرچند که بعدها، فعالیت او بیشتر به بازی در نقش‌های کمدی محدود شد و به اندازه‌ای که باید و شاید، از توانایی‌های او استفاده نشد. یکی از تجربیات زنده‌یاد اویسی در زمینه ایفای نقش‌های غیرکمدی مربوط به سریال «ولایت عشق» است. او در این مجموعه نقش «رجاء بن ابی ضحاک» یکی از ماموران دستگاه خلافت مامون را ایفا کرد که ماموریت یافت تا امام رضا (ع) را از مدینه به خراسان ببرد. این کاراکتر در طول سفر، تحت تاثیر کرامات و فضائل امام هشتم (ع) قرار می‌گیرد و دچار تحول شخصیتی می‌شود، بنابراین ارادت خاصی به ایشان پیدا می‌کند.

منبع: روزنامه خراسان