چالش‌های خارجی رئیس جمهور نهم
چهار روز از اعلام نتایج تایید صلاحیت‌ها می‌گذرد با وجود این، موضوع سیاست خارجه ایران بازتابی در میان اظهارات نامزد‌های انتخاباتی نداشته است. البته با توجه به این که موضوع سیاست خارجی در همه جای دنیا جزو موضوعات نسبتا پیچیده است، معمولا نامزد‌های انتخاباتی در وسط کارزار انتخاباتی به آن پرداخته و سعی می‌کنند که در این زمینه محتاطانه عمل کنند.
حوزه سیاست خارجی؛ فنی و تخصصی
نباید فراموش کنیم که حوزه سیاست خارجی همچون حوزه اقتصاد یک حوزه فنی و تخصصی است و اگر نامزد‌ها در این مورد دچار اشتباه بشوند جبران این اشتباه در ادامه مسیر کار سختی است. به ویژه آن که شرایط خاصی را در انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم تجربه می‌کنیم و فرصت برای تبلیغات اندک و به طریق اولی فرصت برای جبران اشتباهات احتمالی هم کم بوده و رقبا از این اشتباهات استفاده کرده و باعث تضعیف موقعیت یک نامزد می‌شوند. از زاویه کارزار انتخاباتی یکی دیگر ازمشکلات در این باره، آن است که در واقع نامزد‌ها در بیان نظرات خودشان در حوزه سیاست خارجی به زبان ساده و عامیانه دچار مشکل می‌شوند و به همین دلیل اگر بخواهند مواضع خودشان را در سیاست خارجی تبیین کنند باید فرصت بیشتری را به آن اختصاص بدهند به همین دلیل اغلب نامزد‌ها سعی می‌کنند در میان موضوعات متعدد سیاست خارجی بر یکی از آنها که از نظر رای دهنده از همه مهم‌تر است تمرکز کرده تا بدین شکل بتوانند به زبان ساده‌تر آن را برای رای دهندگان توضیح بدهند.
برجام در هاله‌ای از ابهام
اما اگر بخواهیم نیم نگاهی به موضوعات سیاست خارجی کشورمان بیندازیم طبیعی است که موضوع برجام و مذاکره با آمریکا در راس همه آنها قرار خواهد گرفت. درست است که در یکی دوسال اخیر اعتقاد رای دهندگان درباره این که مذاکرات می‌تواند بسیاری از مشکلات را کاهش دهد کمتر شده، اما به نظر می‌رسد که موضوع مذاکرات هسته‌ای همچنان برای بخش قابل توجهی از رای دهندگان و مخصوصا آرای مردد مهم باشد و بنا بر این نامزد‌های انتخاباتی نمی‌توانند به این موضوع بی توجه باشند. تا الان تقریبا می‌شود گفت تنها نامزدی که به صراحت با مذاکره مخالفت کرده و آن را بی فایده دانسته آقای جلیلی است. نامزد‌های دیگر از جمله آقای پزشکیان و آقای قالیباف هرچند به صورت مستقیم و منفعلانه به این موضوع پرداخته اند، اما تقریبا نشان داده اند که مخالفت جدی با مذاکرات ندارند. با همه این وجود انتظار است که با آغاز مناظره‌های انتخاباتی در تلویزیون این موضوع در کانون توجه قرار بگیرد.
نوع رابطه با همسایگان
موضوع بعدی که در سیاست خارجی می‌تواند برای نامزد‌ها مهم باشد نوع رابطه ما با همسایگان است. طبیعتا ما همسایگان زیادی داریم و در گذشته نیز شاهد تنش‌هایی با همسایگان خود بوده ایم. در زمان دولت رئیس جمهور شهید سیاست همسایگی یکی از اولویت‌های سیاست خارجی بود و با توجه این که نامزد‌های اصولگرا اعلام کردند که راه دولت قبلی را ادامه خواهند داد بنابراین انتظار است که نامزد‌ها بر تداو م سیاست همسایگی تاکید کنند.
جنگ اوکراین، جنگ غزه و…
موضوع سومی که برای مردم می‌تواند مهم باشد و نامزد‌ها احتمالا در این مورد حرف بزنند تحولات سیاست جهانی است. با توجه به جنگ اوکراین، جنگ غزه و همچنین تشدید تقابل آمریکا و چین سوالی که برای افکار عمومی و بخشی از رای دهندگان وجود دارد این است که جایگاه جمهوری اسلامی ایران در سیاست جدید جهانی کجاست؟ آیا ایران می‌خواهد به چین و روسیه نزدیک بشود و با آمریکا رقابت کند؟ یا برعکس به دنبال نزدیکی تدریجی به غرب است؟ یا این که می‌خواهد سیاست متوازنی را در رقابت میان این دو بلوک در پیش بگیرد؟
با توجه به این که در سیاست داخلی بین دو جناح اصلی سیاسی در این مورد اختلاف نظر وجود دارد می‌توان حدس زد نظرات نامزد‌ها در این مورد هم متفاوت خواهد بود، اما باید منتظر باشیم و ببینیم که آیا در مناظره تلویزیونی فرصت کافی برای پرداختن به این موضوع توسط نامزد‌ها وجود خواهد داشت یا نه.
۲۰۲۵ و غروب برجام
همچنین باید توجه داشت که در یک سال آینده شاهد تحولات بسیار مهمی در عرصه سیاست خارجی خواهیم بود. مهم‌تر از همه این تحولات بحث غروب برجام است. سال ۲۰۲۵ یا در واقع پاییز سال ۱۴۰۴ زمان بسیار حساسی هست و اگر ایران و غرب به یک توافق در بار ه موضوع هسته‌ای نرسند امکان بازگشت تحریم‌های سازمان ملل وجود دارد؛ بنابراین هرکسی که رئیس جمهور بشود لاجرم باید در این مورد یک سیاست روشن و کارآمدی داشته باشد و بتواند مسئله را حل و فصل بکند.
موضوع بعدی پایان جنگ غزه است که طبیعتا برای ایران اهمیت بسیار زیادی دارد و تاثیری که پایان این جنگ می‌تواند بر محور مقاومت سیاست منطقه ایران داشته باشد غیرقابل انکار است؛ بنابراین در این مورد هم رئیس جمهور بعدی با شرایط خاصی مواجه خواهد شد یا به عبارتی دیگر نتیجه این جنگ و نحوه پایان آن می‌تواند سیاست خارجی کشورمان در منطقه و در غرب آسیا را تحت تاثیر قرار دهد.
نحوه مواجهه احتمالی با ترامپ
موضوع دیگری که باید به آن اشاره کرد پیروزی احتمالی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکاست و این سوال بسیار مهم است اگر ترامپ در آمریکا پیروز بشود سیاست خارجی در قبال ایران چگونه خواهد بود؟ خود این موضوع دارای ابهاماتی است هم به این دلیل که احتمال پیروزی ترامپ بعد از رای دادگاه کمتر شده و هم این که نمی‌دانیم اگر ترامپ رئیس جمهور بشود آیا همان سیاست قبلی خودش را در برابر ایران ادامه خواهد داد یا با توجه به شخصیت خاصی که دارد ممکن است سیاستش را در برابر ایران تغییر بدهد؟
همچنین اگر ترامپ رئیس جمهور بشود موضوع جنگ اوکراین هم در دستور کار سیاست بین الملل خواهد بود و از آن جا که روابط ایران و اروپا به خاطر جنگ اوکراین تاحدی دچار تنش شده است رویکرد ترامپ در برابر جنگ اوکراین بر روابط اروپا با کشورمان اثر گذار بوده و از این منظر این مسئله هم برای رئیس جمهور بعدی در ایران مهم است. در آخر به طور خلاصه می‌توان گفت رئیس جمهور در عرصه سیاست خارجی مثل عرصه اقتصادی سال‌های دشوار و سختی را در پیش رو خواهد داشت و طبیعتا باید تصمیم‌های سختی را بگیرد.
منبع: روزنامه خراسان
