نگاهی به جایگاه و قداست بیت المقدس نزد اتباع اهل بیت
وجود مسجدالاقصی و قبه‌الصخره در این شهر آسمانی گواهی بر این مدعاست. مسلمانان در طول دوره‌های مختلف تاریخ فرمانروایی بر این سرزمین مقدس تمام اهتمام خود را در ایجاد و آفرینش یک فضای معنوی باشکوه به کار بسته‌اند و تمام ذوق و سلیقه خود را به پای این باور ارزانی کرده‌اند.
متاسفانه ندا‌های تخریبی و ضد وحدوی برای ایجاد تفرقه بین شرائح مختلف امت اسلام از هیچ تلاشی فرو‌گزار نمی‌کنند. درمیان مسلمانان اهل سنت، محبان اهل بیت را رافضی می‌نامند و در جمع اتباع اهل بیت، به مسلمانان فلسطینی برچسب ناصبی می‌زنند. جای آن دارد که ذکر شود در تهیه بخش نخست این مقاله از پایان‌نامه کارشناسی ارشد سرکار خانم انسیه یاری که با راهنمایی دکتر سعید طاووسی در دانشگاه میبد به انجام رسیده، استفاده شده است.
ماهیت مسجدالاقصی و بیت‌المقدس همواره طی سالیان متمادی نزدادیان الهی مورد توجه و همراه با چالش‌های بسیاری بوده است. برخی در اثر تبلیغات جریان‌های ضد وحدتی، به این تصور دچار شدند که دفاع شیعیان از فلسطین و بیت المقدس صرفا یک نگاه با اغراض سیاسی است و از سر ایمان و اعتقاد نیست؛ در حالی که اتباع اهل بیت همواره در طول قرون متمادی قداست بیت‌المقدس را ارج نهاده و همیشه مشتاق برای زیارت و نماز خواندن در آن سرزمین مقدس بوده‌اند. از این رو، مهاجرت یهودیان به فلسطین و اشغال آن سرزمین مقدس، اعتراض بسیاری از علمای امامیه را نسبت به این اقدام به‌همراه داشته است.
اصرار برخی برعدم قداست بیت‌المقدس نزد پیروان اهل‌بیت علیهم‌السلام، مارا بر آن داشت که با بررسی کتب تفسیری و روایی، همچنین منابع و آثار تاریخی، دیدگاه آنان را در مورد جایگاه واهمیت بیت المقدس بررسی کرده و در راستای اثبات فضیلت بیت‌المقدس نزد آنان با دلایل و برهان‌های متقن گام برداریم.
کبار مفسران متقدم امامیه مانند شیخ طوسی و امین‌الاسلام طبرسی و نیز مفسران برجسته معاصر مانند علامه طباطبایی، مراد از مسجد الاقصی در نخستین آیه سوره اسراء را همان مسجد بیت‌المقدس دانسته اند.
این که سفر شبانه پیامبر (ص) به همین مسجد الاقصی در بیت المقدس بوده، در روایتی از کتاب امالی صدوق آمده است. به علاوه در منابع روایی امامیه روایات متعددی درباره قداست بیت المقدس و مسجد الاقصی وجود دارد مثلا در کتاب ثوابُ الأعمال و عقابُ الأعمال روایتی از امام جعفر صادق از پدرانش از امیرالمومنین (علیهم‌السلام) آمده است که به ثواب خواندن نماز در بیت المقدس اشاره دارد و ثواب نماز گزاردن در بیت‌المقدس را برابر هزار نماز خوانده است. برخی فقهای شیعه بر اساس این روایت فتوا به استحباب نماز در مسجدالاقصی داده‌اند. شهید اول در کتاب الدروس الشرعیه، زیارت مسجدالاقصی را مستحب دانسته است. علامه مجلسی بابی از کتاب بحارالانوار را تحت عنوان فضیلت بیت‌المقدس اختصاص داده و در این باره روایاتی را آورده است. برای نمونه از امام صادق (علیه‌السلام) روایت شده است: «خدای تبارک و تعالی، برای چند چیز حرمت قائل است، از جمله حرمت کتاب خدا «قرآن»، حرمت پیامبر (ص)، حرمت بیت‌المقدس و حرمت مومن». از دیگر سو مشارکت هنرمندان ایرانی در طول تاریخ در زیبا‌سازی مکانی همچون قبه الصخره بر اساس شواهد و مستندات تاریخى امری است که غیرقابل کتمان است.
خوشنویسی به عنوان میراث مشترک ملت‌های مختلف در جهان اسلام از مزیت‌های برجسته شناخته شده و معترف به، در عالم هنر اسلامی است. پس از شکل گرفتن تقسیم بندی‌های امروزین خوشنویسی اسلامی با مشارکت هنرمندان ایرانی و جهان عرب و پس از آن انتقال این هنر به سرزمین‌های عثمانی، شاهد اوج شکوفایی این هنر شریف بودیم. هنری که به صورتی مستقیم به متون مقدس دین اسلام ارتباطی وثیق دارد. به عنوان نمونه نقش هنرمندانی، چون عبدا… صیرفی تبریزی در انتقال این هنر شریف و آموزش آن به خطاطان عثمانی به خوبی از جایگاه هنرمندان این سرزمین در اعتلای خوشنویسی اسلامی حکایت می‌کند. دال مرکزی این مدعا که به نقش مستقیم هنرمندی تبریزی در آرایه‌های خوشنویسی قبه الصخره در قدس شریف می‌پردازد، بر مشارکت قومیت‌ها و ملیت‌های مختلف اسلامی از ایرانی، ترک و عرب در خلق اثر هنری شگفت انگیزی در جهان اسلام حکایت می‌کند. صرف نظر از رویکرد مذهبی هنرمندان آفرینش گر این اثر دینی-تاریخی مهم، آنچه در اینجا موج می‌زند، تلاش همه این هنرمندان با پیشینه‌های مذهبی و نژادی مختلف در ارائه یک نمونه متکامل از هنر اسلامی برای نسل‌های متمادی پس از خود است. امضای عبدا… التبریزی بر پای کتیبه انشای این بنای ارزشمند، از مسلمات تاریخ این مکان مقدس است.
این کتیبه در زمان سلطان سلیمان قانونی، امپراطور عثمانی نوشته شده است. جای آن دارد، با مشارکت کارشناسان اهل فن در تاریخ کتیبه نگاری و خوشنویسی اسلامی در کشور‌های ایران، ترکیه و فلسطین به تحلیل ارزش‌های تاریخی و هنری این کتیبه‌ها پرداخته شود. واز دیگر کتیبه‌های شاخص قبه الصخره، کتیبه طوق یا کمربندی گرداگرد این بنای ارزشمند، اثر دست هنرمند خطاط چیره‌دست عثمانی دردوره سلطان عبدالحمیدخان، محمد شفیق افندی ۱۸۱۹-۱۸۸۰ میلادی است. این کتیبه به شیوه ثلث جلی نوشته شده است. متن کتیبه را ۸۳ آیه سوره مبارکه یس، تشکیل می‌دهد. ودر انتها با صدق‌ا… العظیم پایان می‌یابد.
سپس خطاط امضای خود را با این عبارت ارائه می‌کند: «کتبه محمد شفیق غفره ا…» و در زیر امضای خود تاریخ ۱۲۹۲ ه ق را نوشته است. از دیگر شواهد قرابت معنوی کافه مذاهب اسلامی که در آرایه‌های قبه الصخره متجلی است، وجود کتیبه‌ای با حدیث شریف نبوی «انا مدینه العلم و علىٌ بابها» بر دیواره این مکان مقدس است. این عبارت باطل السحر مدعای تخریبی و ضد وحدتی ناصبی بودن مسلمانان فلسطینی است. موضوعی که در جهت تشویه چهره اهل اسلام این دیار مقدس در بین اتباع اهل بیت، ترویج و منتشر می‌شود. البته قرائن ارادت و‌محبت مسلمانان فلسطینی به اهل‌بیت (ع) بسیار متعدد و متنوع است. ولی این نمونه جدا از ارزش هنری و تاریخی از ارزش افزوده استنادی نیز برخوردار است. قطعا کسی که این حدیث شریف را برای زینت بخشیدن به این بنای‌ارزشمند انتخاب‌کرده ازمحبان واقعی اهل‌بیت‌عصمت‌وطهارت علیهم السلام است. اتباع اهل بیت نه تنها مسجدالاقصی مذکور درقرآن راهمان مکان مقدس در شهر بیت المقدس می‌دانند بلکه در طول تاریخ و ادوار گوناگون نسبت به آن حساس بوده و این مکان مقدس را محترم می‌شمردند و درصدد زیارت و نمازگزاردن در آن برآمده و بدانجا سفر می‌کرده‌اند.
منبع: روزنامه جام جم
