روایت نذرهای عاشورایی در دیار علویان
۱۰:۴۰ – ۳۰ تیر ۱۴۰۳
سالهاست که بعد از واقعه عاشورا مسلمانان در این ایام به عزاداری برای سیدالشهدا و خاندانش میپردازند و در این بین ارادت مازندرانیها به امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل (ع) مثالزدنی است.
دهه اول محرم که شروع میشود، تمامی این دیار سراسر سیاهپوش است، پدربزرگها و مادربزرگها جامههای سیاه را بر تن میکنند و به جوانان توصیه دارند برای سرور و سالار شهیدان شایسته عزاداری کنید.
در طول تاریخ در کنار عزاداری در مساجد و تکایا همواره شاهد ادای نذر از طرف خانوادههای مازنی هستیم، خصوصاً در روز تاسوعا و عاشورای حسینی که در برخی نقاط استان و روستاها درب منازل برای پذیرایی از عزاداران حسینی باز است.
این سنت دیرینه یکی از زیباترین و با ارزشترین مراسمها برای مردم این دیار است چرا که اعتقادات قلبی عمیقی به حضرت ابوالفضلالعباس و امام حسین (ع) دارند و با افتادن گره و خدایی نکرده بیماری در بین خانواده به این ائمه متوسل میشوند و بعد از حاجت روایی، سال آینده در روز عاشورا نذری خود را ادا میکنند.
نذر فی نفسه مستحب است، اما انجام آنچه را که قصد کردهای واجب میشود، گاهی انسان برای برآورده شدن حاجتی و یا ترک یک عمل ناشایست متوسل میشود به خوبان درگاه خدا.
نذر البته باید فقط برای خدا باشد و فقط میتوان ثواب آن را به یک انسان مقدس هدیه کرد؛ انسانها گاهی در پیچ و خم روزگار با سختی روبرو میشوند و لاجرم به معصومین علیهم السلام یا نوادگان انوار الهی متوسل شده تا از آن سختی عبور کنند.
نذر کننده، توسل و توکل به خدا، مثلث آرامش برای مسلمانان
سید مصطفی سوادکوهی پژوهشگر تاریخ اسلام در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: در نظر ذات اقدسالهی، کیفیت نذر مهم است نه کمیت آن، ممکن است افرادی از جهات مادی تهیدست باشند و یا حتی ثروتمندی که با شکست مالی مواجه گشته، در این حالت، حتی نذر یک پیاله آب به یک تشنه دادن هم میتواند رفع بلا کند.
وی با بیان اینکه در ایام محرم، مسلمانان گاهی نذر پیاده با پای برهنه میکنند، افزود: این نذر هم اگر با همان صیغه مرتبط یعنی الله باشد، شایسته است و میتواند راهگشا باشد.
این پژوهشگر تاریخ اسلام تصریح کرد: نذر در تاریخ قبل از اسلام هم وجود داشت و حتی در قرآن «سوره مبارکه مریم و عمران» نیز به این امر زیبا اشاره شده است؛ نذر کننده و توسل و توکل به خدا یک مثلث آرامش را در قلب مسلمان به ارمغان میآورد.
نذر عاشورا شویم
سوادکوهی خاطرنشان کرد:، چون این امر حُسن ظن را به ذات خدای یکتا افزون میکند و یاس را از بین میبرد بنابراین خوب است انسان وجود خود را هم نذر امام زمان علیه السلام کند فی الله.
وی با تاکید بر اینکه نذر امام زمان (عج) از بهاریترین نذرهای عالم هستی میتواند باشد، گفت: جانی که نذر امام زمان باشد، تحت حمایت خدا قرار میگیرد و امورات وی در دنیا و عقبی ساماندهی میشود.
این پژوهشگر تاریخ اسلام در پایان یادآور شد: عاشورا به پایان رسید، اما فردای دلت باید عاشورایی بماند، نذر عاشورا شویم تا برای ظهور کاری کرده باشیم.
ضرورت ادای نذر با نگاه فرهنگی و الهی
مستجاب ذاکرینیا کارشناس فرهنگی و مذهبی در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: نذر در اعتقاد شیعیان علاوه بر اجر و ثواب و رفع و دفع گرفتاریها و سرعت بخشیدن به هدایت فردی و اجتماعی، میتواند جلب رحمت الهی هم باشد.
وی خاطرنشان کرد: اطعام دادن فی نفسه امری ارزشمند است که در هر شرایطی دارای پاداش است و نذر و انفاق هم در محافل عزای امام کربلا علیه السلام، هم تعظیم شعائر الهی است و هم پشتوانهی روایی دارد.
این کارشناس فرهنگی و مذهبی افزود: هزینه کردن برای زیارت کربلا حتی به درهمی و کمک به مجلس عزای امام حسین علیه السلام و… تمام اینها در بیان معصومین علیهم السلام دیده میشود، اما نباید فراموش شود که اطعام دهی ابتدا به نیازمندان و تهیدستان باشد یا هزینه برای زیارت، خوب است تا از نظر مالی کسی را که کربلا نرفته است، اعزام کنیم.
ذاکرینیا ادامه داد: شایسته است که نذر کردن در کنار مطالب بالا، به سوی کارهای فرهنگی هم هدایت شود تا جامعه کاملاً چهرهی اسلامی و انفاقی بگیرد؛ در دیار علویان نذورات به قبل از ورود اسلام بر میگردد و با روی آوردن به دین مبین اسلام و مذهب تشیع، این امر خدا پسندانه فراتر از قبل تکثیر شد به ویژه در ایام محرم.
وی یادآور شد: از آنجایی که قیام عاشورا بی نظیرترین نوع قیام در کیفیت و عظمتِ مصیبت و جاودانگی است بنابراین مردمان طبرستان متناسب با جغرافیای مکانی و آئین و مراسم سنتی هم داشتند که بعضاً فراموش شده و به جای آن موکب و ایستگاههای صلواتی جایگزین شد مانند چهل کاسه (چهل کاسه) و لال پله که هر دو در شب عاشورا بود.
این کارشناس فرهنگی و مذهبی گفت: در سنت لال پله، برخی بانوان با چهرهای پوشیده بر درب خانهها میرفتند و طعام میگرفتند، اما نکتهی مهم این است که نذر از فروعات محرم و اصل، سوگواری برای امام کربلاست.
ذاکرینیا در پایان خاطرنشان کرد: سیدالشهدا علیه السلام مذهب را بیمه کردند و مسلمان باید قدر محبت خود به این خاندان کریم را بداند، میتواند نذر کند که برای امام زمان شود.
نذورات در مازندران از بعد از عاشورا به اوج میرسد و تا اربعین حسینی این برنامهها ادامه دارد و علوم پزشکی مازندران در اطلاعیه نکات بهداشتی برای اطعام در مراسم عزاداری محرم و صفر در تهیه و توزیع نذورات را اعلام کرد و در آن آمده است «با عنایت به شروع ایام ماه محرم و صفر و برگزاری مراسم عزاداری سرور و سالار شهیدان» حضرت اباعبدالله الحسین (ع) ظارت بر رعایت موازین بهداشت فردی و محیطی در تکایا، مساجد، هیئتها و موکبها و به ویژه نظارت بر تهیه و توزیع نذورات در مراسم برای پیشگیری از بروز بیماریهای مرتبط با آب و غذا از اهمیت ویژهای برخوردار است.
منبع: مهر
