واکاوی اهمیت حضور مردم در انتخابات
جمهوری اسلامی ایران دریکی ازحساس‌ترین برهه‌های حیات سیاسی خود و بیش ازهر زمانی به انتخاباتی با حضورحداکثری شهروندانش نیاز دارد. زنجیره سیاست‌هایی که جمهوری اسلامی ایران را به بازیگری سرنوشت‌ساز در معادلات منطقه به‌ویژه پس از طوفان الاقصی تبدیل کرده، یک حلقه کم دارد که قرار است در انتخابات ۱۱اسفند با مشارکت گسترده شهروندانش پای صندوق‌های رأی و به‌تبع آن، اثبات پشتوانه مردمی نظام تکمیل شود.
داشتن پشتوانه مردمی که با استاندارد‌های بین‌المللی مردم‌سالاری همخوانی داشته باشد، امتیازی تقریبا منحصربه‌فرد در بین کشور‌های خاورمیانه است، همان‌ها که در اکثرشان حکومت‌های سلطنتی مطلقه یا ریاست جمهوری مادام‌العمر حاکم است.
تحقق بازدارندگی قدرتمند
به این ترتیب، صدای اقتدار جمهوری سالامی ایران نه‌فقط از سکو‌های پرتاب موشک یا گلوله‌های جریان مقاومت، بلکه از همهمه و هیجان پای صندوق‌های رأی هم به گوش خواهد رسید و بازدارندگی دربرابر دشمنان ایران اسلامی به معنای واقعی کلمه تحقق خواهد یافت. اهمیت فوق‌العاده مشارکت حداکثری انتخابات در کشوری نظیر جمهوری اسلامی ایران باید با مشارکت حداکثری واجدین شرایط رأی دهی برگزارشود و معمولا هم این‌گونه تحقق می‌یابد. داشتن پشتوانه مردمی هرچه بیشتر، دست نظام را در پیشبرد اهدافش که در رأس آن‌ها اعتلای روزافزون اسلام و ایران است، فراخ‌تر می‌کند و مانع بروز شکاف‌هایی نظیر ملت- دولت می‌شود. امام روح ا… و مقام معظم رهبری بار‌ها بر اهمیت پشتوانه مردمی نظام تاکید کرده‌اند و برخلاف بعضی از جناح‌های سیاسی، رأی مردم را تزئینی ندانسته‌اند. تجربه تلخ تجاوز‌های نظامی و کودتا‌هایی که ازسوی به اصطلاح ابرقدرت‌ها علیه کشور‌ها و حکومت‌های غیروابسته به آن‌ها صورت گرفته، نشان می‌دهد مقابله با مردم وتجلی قدرت آن‌ها در فضای دموکراتیک و ابزار دموکراسی، پرهزینه وکم فایده است. اتفاقی که نظیر آن را درحوادث مختلف ازجمله کودتای ۲۸مرداد دیدیم و مسجل شد مادامی که پشت دولت به مردم باشد، امکان برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های ضدمردمی وجود ندارد و فرصت ماهیگیری از آب گل‌آلود نصیب دشمنان نمی‌شود.
مشارکت حداکثری، چگونه؟
مشارکت حداکثری درچارچوب انتخاباتی رقابتی و سالم تحقق می‌یابد به‌گونه‌ای که رأی دهندگان احساس کنند واقعا حق انتخاب دارند و همان محصولی از صندوق رأی جوانه می‌زند که خود کاشته‌اند. تجربه برگزاری انتخابات مجلس در ادوار گذشته نشان می‌دهد انتخابات رقابتی، بیشتر مردم را پای صندوق‌های رأی کشانده است. به عنوان مثال درانتخابات مجلس دهم نرخ مشارکت به ۶۱ درصد رسید، ولی در دوره بعد از آن با کاهش رقابت، این نرخ به کمترین میزان خود یعنی ۴۲درصد رسید.
ادبیات تشویق به مشارکت حداکثری
ادبیاتی که توسط مسئولان برای دعوت مردم به مشارکت حداکثری در انتخابات به کار می‌رود، اهمیت به‌سزایی در نقش آفرینی مردم برای حضور در کنار صندوق‌های رأی دارد. مقام معظم رهبری زمانی فرمودند که افراد مخالف با نظام هم پای صندوق رأی بیایند و این فرمایش را بر مبنای جذب حداکثری مطرح کردند. ازسوی دیگر، اما بعضی ازمسئولان به جای حق رأی دادن، بر تکلیف مردم برای حضور در انتخابات تاکید دارند، البته نگاه واقع‌بینانه به مسأله مبین این است که حق رأی و مکلف بودن برای حضور در انتخابات مکمل یکدیگر هستند، زیراانتخابات از مؤلفه‌های اصلی دموکراسی یا مردم‌سالاری در جوامع دموکراتیک و توسعه یافته محسوب می‌شود و تنهاراهکاروامکانی است که سیاست وقدرت راازانحصار افراد و گروه‌های خاص بیرون می‌کشد و به میان مردم می‌آورد، ولی مقداراستفاده ازآن به آگاهی سیاسی وحساسیت سیاسی خود مردم وابسته است.
مختصات «انتخابات»
خاستگاه نظام‌های سیاسی، نقش مردم در سیاست و حکومت، فرآیند و میزان اثرگذاری شهروندان در تصمیمات سیاسی و درنهایت نظام‌های انتخاباتی در کشور‌ها عناصری است که مختصات انتخابات را مشخص می‌کند. در یک نظام دینی که مردم از روی اختیار آن را انتخاب می‌کنند، حفظ این نظام و تلاش برای استمرار آن به بهترین وجه برای افراد واجد شرایط رأی دادن یک تکلیف و وظیفه دینی و شرعی خواهد بود و ثانیا این افراد باید در انجام تکلیف نهایت دقت را برای صحیح انجام دادن آن داشته باشند. انجام صحیح تکلیف در انتخابات، یعنی با مطالعه و تحقیق از میان نامزد‌ها براساس معیار‌ها و ملاک‌های معقول و دینی، بهترین‌ها را شناسایی کنند. به عبارت دیگر انتخاب نامزد‌های مورد نیاز برای تصدی مسئولیت‌ها اهمیتی معادل تعیین آینده یک نظام و مملکت را دارد. انتخابات اعم از حق داوطلبی یا حق رأی از مهم‌ترین مصادیق حقوق شهروندی به حساب می‌آید، در این معنی زمانی که در روابط حق و تکلیف شهروندان در یک جامعه شهروندمدار قرار می‌گیریم، این شهروندان هستند که در خود احساس مسئولیت کرده و با شرکت در انتخابات یا در قالب حق انتخاب شدن یا حق انتخاب کردن به این مهم عمل می‌کنند. استیفای حقوق و آزادی‌های مدنی و سیاسی ازجمله آزادی اندیشه و بیان، مشارکت مردم در حیات اجتماعی بهره‌مندی از نظام اقتصادی شفاف و رقابتی و سایر حقوق، تنها با تعهد، مسئولیت‌پذیری امکان‌پذیر است که در آن به‌خوبی حق تعیین سرنوشت و اداره شایسته امور کشور با اتکا به آرای عمومی از طریق نظام انتخاباتی سالم مطرح باشد. هرچند برخی اظهارنظر‌ها نیز منجر به لوث شدن این نقش مهم شده و نتیجه‌ای غیر از تنزل جایگاه انتخابات و مضحکه شدن حق رأی و تکلیف را ندارد، بنابراین در به کارگیری ادبیات تشویق به مشارکت حداکثری باید دقت کرد تا رأی دهندگان احتمالی احساس جبر و فشار نداشته باشند و گارد مخالف نگیرند.
رقابتی شدن انتخابات
حدود ۴۰روز به برگزاری سیزدهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی باقی مانده اماهنوز نشانه‌های قابل اعتنایی از شور انتخاباتی در فضای اجتماعی مشاهده نمی‌شود. هرچندبرای قضاوت نهایی دراین باب زوداست، اما رقابتی شدن انتخابات که عامل مهمی برای افزایش مشارکت است به تنهایی نمی‌تواند متضمن حضور گسترده مردم درانتخابات باشد، لذا فضای سیاسی و رسانه‌ای هم باید رفتار‌های مشارکت‌سوز را کنترل کرده وبرعناصر تشویق کننده تاکید کنند. درصورت برگزاری یک انتخابات پرشور تهدیدات محتمل علیه کشورمان، اساسا کاهش می‌یابد و حتی درصورت عملیاتی شدن، چندان اثرگذار نخواهد بود، چراکه پشتوانه مردمی می‌تواند هر عامل تهدیدآمیز را کنترل و خنثی کند.
منبع: روزنامه جام جم
