۱۰ تا از رایج ترین سازهای موسیقی سنتی ایران
همه افراد از گذشته های دور روح خود را با موسیقی جلا می دادند.
این هنر در میان همه هنر ها رتبه اول را به خود اختصاص داده و جایگاه بسیار ویژه ای دارد.
این هنر در سبک های مختلف و با استفاده از دستگاه های متفاوتی نواخته می شود.
برای فعالیت در این عرصه خوب است که ابتدا ساز های مورد استفاده را بشناسید و سپس برای آموزش آماده شوید.
رایج ترین سازهای موسیقی سنتی ایران
رایج ترین سازهای موسیقی سنتی ایران شامل انواع و نمونه های مختلفی می شوند. معروف ترین و پر طرفدار ترین نمونه از این ساز ها عبارتند از:
تار
این ساز یکی از رایج ترین سازهای موسیقی سنتی ایران است.
در گذشته این نوع ساز ها ۵ سیم داشتند و از زمان غلامحسین درویش یک سیم دیگر به آن ها افزوده شده و ۶ سیمی شده اند. این ساز زهی که توسط مضراب نواخته می شود، علاوه بر ایران در کشور هایی مانند ارمنستان، گرجستان، آذربایجان، تاجیکستان و … نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
سه تار
این ساز زهی مضرابی از خانواده تنبور بوده و یک نوع ساز سنتی ایرانی است. برای نواختن این نوع ساز از ناخن اشاره انگشت دست راست استفاده کرده و ۴ سیم دارد. البته خوب است بدانید که این نوع ساز ها در گذشته سه سیم داشته و بعد یک سیم دیگر نیز به آن ها اضافه شده است. برخی از نوازندگان این ساز را با نام ساز خلوت می شناسند که علت این امر وسعت صدای ۳ اکتاو و صدای ظریفش می باشد.
آموزش سه تار می‌تواند درکنار سختی ها و چالش هایی که دارد بسیار لذت بخش باشد چرا که این ساز صدای دلنشینی دارد و همین امر سبب محبوبیت این ساز شده است.
دوتار
این تار شباهت زیادی به سه تار داشته و به عنوان یکی از رایج ترین سازهای موسیقی سنتی ایران معرفی می شود. این ساز قدمت زیادی داشته و به واسطه الگو های مختلفی ساخته می شود. این نوع ساز در میان مردم مازندران، خراسان، نیشابور و … بسیار رایج شده است.
ساز های مورد استفاده در موسیقی سنتی
اگر بخواهیم رایج ترین سازهای موسیقی سنتی ایران را معرفی کنیم، باید بگوییم که تعداد این ساز ها کم نبوده و هنرمندان ایرانی برای ساختن یک موسیقی از تنوع بالایی از این ساز استفاده می کنند.
تنبور
تنبور یکی از انواع بسیار معروف و دوست داشتنی این نوع ساز ها می باشد. این ساز عرفانی در میان نوازندگان موسیقی جایگاه ویژه ای دارد. این محصول سه سیم داشته و هیچ مضراب مصنوعی در ساخت آن استفاده نشده است. برای نواختن آن تنها لازم است که از چهار انگشت دست راست استفاه کرده و تکنیک های مختلف را اجرا کنید. غنچه، گل ریز، دوچپ، مضراب راست، چپ، مضراب ریز و … از مهم ترین تکنیک هایی هستند که با این ساز قابل نواختن می باشند.
عود
برای معرفی رایج ترین سازهای موسیقی سنتی ایران خوب است که به معرفی این نوع ساز نیز بپردازیم. این ساز ایرانی و زهی زخمه ای بوده و علاوه بر ایران، بسیاری از کشور های عربی در خاورمیانه و آفریقا نیز از آن استفاده می کنند. این ساز تنوع بالایی داشته و نواختن آن توسط مضراب پلاستیکی صورت می گیرد. این نوع ساز صدای بم داشته و هیچ گونه پرده بندی ندارد.
کمانچه
کمانچه نیز یکی دیگر از این ساز های بسیار معروف و پر طرفدار است. این ساز از خانواده ساز های زهی ارشه ای بوده که چهار سیم داشته و هیچ پرده بندی ندارد. این ساز را در مدل های مختلف پشت بسته، پشت باز و … می سازند که هر یک از آن ها شکل و صدا دهی متفاوتی دارد.
قیچک
برای نواختن این ساز از آرشه یا کمان استفاده می شود و به خاطر قدمت زیادی که دارد، در موسیقی نواحی به کار برده می شود. نحوه گرفتن در دست و از نظر نواختن می توان گفت که این ساز به ویولن سل شباهت زیادی دارد.
سنتور
اگر به دنبال یکی از رایج ترین سازهای موسیقی سنتی ایران هستید که برای تمام سنین قابل استفاده باشد، این نوع ساز انتخاب هوشمندانه ای است. شکل این نوع ساز ذوزنقه ای بوده و تعداد زیادی سیم دارد. موسیقی دان ها و هنرجویان برای نواختن آن از دو زخمه چوبی با مضراب استفاده می کنند. معروف ترین نمونه از این نوع ساز ها ۹ خرک نان داشته و تعداد سیم های آن نیز ۷۲ تا است.
نی
نی یکی دیگر از پر کاربرد ترین نمونه از این ساز ها می باشد. این نوع ساز بادی، قابلیت کوک نداشته و به عنوان یکی از رایج ترین سازهای موسیقی سنتی ایران شناخته می شود.
وسعت صدای آن دو اکتاو و نیم بوده و در میان موسیقی های محلی بسیار کاربرد دارد.
نفس گیری یکی از اصول مهم در آموزش نی می‌باشد که برای نواختن این ساز به یادگیری اصولی آن نیاز دارید.
ساز های کوبه ای رایج در موسیقی سنتی ایران
برای آن که با رایج ترین سازهای موسیقی سنتی ایران آشنا شویم، خوب است بدانید که برخی از این ساز ها از نوع کوبه ای هستند. این نوع ساز ها به ضربه دست نیاز دارند. معمولا برای نواختن این ساز ها نیازی به هیچ وسیله اضافی نبوده و با قسمت های مختلف دست این ضربه ها را ایجاد می کنند. معروف ترین نمونه از این ساز های کوبه ای عبارتند از:
تنبک
اگر می خواهید به عنوان بهترین همراه در گروه نوازی شناخته شوید، خوب است که این ساز کوبه ای را برای خود انتخاب کنید. این ساز جزو طبل های جام شناخته شده و در اجرا های سنتی بسیار کاربرد دارد.
برای آموزش تنبک می‌توانید با انتخاب یک آموزشگاه موسیقی خوب مثل آموزشگاه چکاد، مسیر پیشرفت خود را هموارتر کنید.
دف
این نوع ساز نیز مانند تنبک در دسته ساز های کوبه ای معرفی می کنند. این نوع ساز دارای حلقه های چوبی بوده و پوست نازکی بر روی آن کشیده شده است. برای نواختن این ساز ضربه های انگشت باید بر روی آن وارد شود و نسبت به ساز دایره بزرگ تر بوده و صدای بم تری دارد.
کلام آخر
رایج ترین سازهای موسیقی سنتی ایران شامل انواع مختلفی می شوند. تار، سه تار، تنبک، نی، سنتور، کمانچه و … از معروف ترین نمونه از این ساز ها می باشند. قبل از آن که برای آموزش در این زمینه آماده شوید، خوب است که این ساز ها را بشناسید و با توجه به سلیقه خود یکی از آن ها را انتخاب کنید.
سوالات متداول
- چند نوع موسیقی معروف ایرانی را معرفی کنید؟
موسیقی لری، بلوچی، بختیاری، ترکی، مازندرانی، گیلکی و خراسانی از معروف ترین نمونه از این موسیقی ها هستند.
- اجزای مختلف ساز تار را معرفی کنید؟
پوست، خرک، گوشی ها، دسته، شیطانک، سرپنجه، کاسه طنینی، سیم گیر، دستان ها و … از مهم ترین اجزای این نوع ساز است.
- نحوه قرارگیری سیم ها بر روی سنتور چگونه است؟
۷۲ سیم بر روی این ساز وجود دارد که ۳۶ سیم آن زرد و در گروه های چهارتایی روی ۹ خرک سمت راست بوده و ۳۶ سیم آن نیز سفید بوده و در روی خرک های سمت چپ قرار دارند.
