زمزمههای پخش آزمایشی شبکه منوتو به چه معناست؟
۱۴:۰۰ – ۱۸ مهر ۱۴۰۳
شبکه تلویزیونی «منوتو» یکی از پرحاشیهترین رسانههای فارسیزبان خارج از کشور، پس از اعلام تعطیلی در اوایل سال ۲۰۲۴، خبر از بازگشت دوباره به صورت آزمایشی داده است. در شرایطی که اوضاع و احوال منطقه خاورمیانه در پرتنشترین و متفاوتترین روزهای سالهای اخیر خود قرار دارد و اسرائیل به شکلی جنونآمیز دست به ماجراجوییهای جنگافروزانه در کشورهای مختلف میزند، به گوش رسیدن خبر بازگشت شبکه من و تو میتواند برای متخصصان عرصه رسانه تاملبرانگیز باشد.
نمیتوان در این موضوع تردید کرد که پخش آزمایشی شبکه منوتو در چنین روزهایی، به معنای استعلام گرفتن از افکار عمومی برای مسموم کردن ذهن مردم ایران، در قالب یک دوره عملیات روانی جدید است. به نظر میرسد که گردانندگان این شبکه معاند، در وضعیت فعلی، به خیال خودشان آب را گلآلود دیدهاند و برای تاثیرگذاشتن بر افکار عمومی به امید تغییر معادلات به سمت سطلنتطلبان و جبهه استکبار، خیز برداشتهاند. این در حالی است که افت ضریب نفوذ شبکههای ماهوارهای فارسی زبان در سالهای اخیر امری کاملا مشهود بوده و این شبکههای تلویزیونی به وضوح قافیه را به رسانههای مجازی باختهاند و دیگر ضریب نفوذ یک دهه قبل را در میان مخاطبان ندارد.
فراز و نشیبها
«منوتو» از زمان تأسیس در سال ۲۰۱۰ بهعنوان یک شبکه تلویزیونی سرگرمکننده با تمرکز بر پخش برنامههای موسیقی، مستند و گفتگوهای اجتماعی وارد عرصه رسانهای شد. این شبکه بهویژه به دلیل تولید و پخش برنامههایی که مروج فرهنگ غربی بودند، توجه بسیاری از ایرانیان داخل و خارج از کشور را به خود جلب کرد و تحلیلهای مختلفی را در فضای رسانهای کشور برانگیخت.
بااینحال، همیشه درباره منابع مالی و هدفگذاریهای سیاسی این شبکه ابهامهای وجود داشته است. برخی منتقدان آن را به وابستگی مالی و ایدئولوژیک به جریانهای خاص بهویژه خانواده پهلوی متهم کردهاند؛ ادعایی که خود شبکه «منوتو» همواره آن را رد کرده است.
شبکه «منوتو» در دوران فعالیت خود تلاش کرد در جهت ایده سلطنت طلبان عمل کند، اما از آن جایی که در تولید برخی برنامههایش به محتوای جنجالی و گاه سیاسی با سوگیریهای آشکار و خارج از قاعده میپرداخت، همواره در معرض انتقادهای شدید بود.
بحران مالی و تعطیلی موقت
در ژانویه ۲۰۲۴ مدیران این شبکه اعلام کردند که به دلیل مشکلات مالی، مجبور به تعطیلی فعالیتهای خود هستند. در بیانیهای که از سوی ایشان صادر شده بود، تلاش گردانندگان این شبکه برای جذب منابع مالی و اسپانسرهای جدید کاملا مشهود بود؛ اما نتوانست چندان موفق باشد. به همین دلیل، ادامه فعالیت برای تلویزیون «منوتو» میسر نشد و درحالیکه این اعلامیه برای بسیاری از طرفداران سرگرمی در شبکههای ماهوارهای شوکآور بود، ماجرا منجر به توقف فعالیت شبکه شد.
بازگشت دوباره: اشتراکمحوری و معمای حمایت
پس از این وقفه طولانی، شبکه «منوتو» اخیرا اعلام کرده است که قصد دارد به صورت آزمایشی بازگشتی دوباره به عرصه رقابت شبکههای فارسیزبان داشته باشد. تفاوت مدل جدید این شبکه با گذشته در این است که هزینههای آن قرار است از طریق اشتراکهای پرداختی ایرانیان خارج از کشور تأمین شود.
این روش به نوعی میتواند از چالشهای مالی قبلی جلوگیری کند؛ اما همچنان پرسشهایی درباره میزان موفقیت این مدل وجود دارد. شبکه همچنان به پخش رایگان برنامههایش از طریق ماهواره برای مخاطبان ایرانی داخل کشور ادامه خواهد داد؛ ولی تداوم فعالیتش به میزان حمایت مالی ایرانیان مقیم خارج وابسته است.
علاوه بر این، بعید به نظر میرسد که یک شبکه تلویزیونی فارسیزبان خارج از کشور بتواند صرفا بر مبنای حق اشتراکی که قرار است از ایرانیان و فارسیزبانان خارج از ایران بگیرد، اداره شود. این موضوع وقتی جالبتر میشود که بدانیم «منوتو» به دلیل پرهیزش از پخش پیامهای بازرگانی شهرت داشت و همچنین از پخش بیمجوز محتوای نمایشی تولید شده در داخل ایران را هم دنبال نمیکرد.
حالا پرسش این است که شبکه بدون تبلیغات و محتوای درام، چطور قرار است با حق اشتراک جزئی تعدادی از مخاطبان خارج از ایران، از ورشکستگی بازگردد؟
مدل اشتراکمحور جدید، چالشی جدی برای اداره این کانال خواهد بود؛ زیرا بسیاری از بینندگان ایرانی داخل کشور به دسترسی رایگان به محتوا عادت کردهاند و معلوم نیست این مدل در نهایت چه میزان موفقیت به دنبال خواهد داشت. گرچه به نظر میرسد بیان این مدل پوششی برای مزدوری این شبکه است.
اهداف و سوگیری‌ها
از ابتدای تأسیس، شبکه «منوتو» همیشه و به شکل راهبردی، به دنبال سرگرمیسازی به منظور جلب مخاطب در مرحله نخست و القای محتوای سیاسی خود به مخاطب در وهله بعدی بوده است. بر همین اساس، «منوتو» همواره تلاش میکرد تا بر تولید برنامههای مستند با محتوای تاریخی و سیاسی، در کنار پرداختن به رویدادهای قبل و بعد از انقلاب اسلامی متمرکز شود.
حال که این شبکه زمزمههای بازگشت به عرصه را شروع کرده است، دوباره اتهام حمایت از جریانهای خاص سیاسی و سلطنتطلبان را متوجه خود میبیند. برخی منتقدان و تحلیلگران رسانهای معتقدند که این شبکه حتی اگر به آنتن بازگردد، باز هم به همان مسیر تبلیغ فرهنگ غربی و حمایت از بازگشت سلطنت در ایران خواهد پرداخت.
چشمانداز آینده
در نهایت، بازگشت «منوتو» بهعنوان یک شبکه تلویزیونی با مدل جدید، احتمالا تأثیرات متنوعی بر جای خواهد گذاشت. از یک سو، این شبکه مدعی است با نوآوریهای جدید و مدلهای مالی متفاوت به مسیر خود ادامه دهد؛ اما از سوی دیگر، ابهامات مالی و انتقادات سیاسی همچنان بر سر آن سایه میافکند. در هر صورت، آینده این شبکه و موفقیت آن در جذب حمایت مالی ایرانیان مقیم خارج از کشور بهویژه با توجه به شرایط کنونی ایران و جهان، مسألهای است که باید به دقت مورد توجه قرار گیرد.
به علاوه، سوال اصلی باقی میماند که آیا شبکه «منوتو» میتواند با مدل جدید خود به حیات دوباره بازگردد و جایگاه پیشین خود را در میان رسانههای فارسیزبان بازیابد یا خیر؟ آیا این بازگشت صرفا مرحلهای گذرا در تاریخ این شبکه خواهد بود؟
منبع: روزنامه صبح نو