اول تخم مرغ بود یا مرغ؟

از آغاز تاریخ بشر، یک سوال همیشه ذهن بزرگ‌ترین متفکران را به خود مشغول کرده است. آن سوال این است: «اول تخم به وجود آمد یا مرغ؟» تخم‌ها تقریباً از ابتدای حیات روی زمین وجود داشته‌اند. به جز پستانداران، تقریباً همه گونه‌های حیوانات تخم‌گذار هستند. ژول هاوارد، نویسنده و خبرنگار حوزه جانورشناسی که کتابی درباره تکامل تخم‌ها به نام «حیات بی‌نهایت» نوشته، گفته است:

تکامل از طریق تخم‌ها ژن‌ها را به آینده منتقل می‌کند. تکامل اولین تخم‌ها ممکن است به ایجاد حیاتی که امروزه می‌شناسیم، گره خورده باشد. تخم‌ها بستری هستند که در آن‌ها اسپرم و تخمک می‌توانند یک ترکیب جدید و منحصر به فرد از ژن‌ها را شکل دهند.

پیش از این پیشرفت تکاملی، موجودات از طریق «کلونینگ» تولید مثل می‌کردند. به طوری که نسل‌هایی کاملاً مشابه از نظر ژنتیکی ایجاد می‌کردند که در برابر ویروس‌ها و انگل‌ها بسیار آسیب‌پذیر بودند.

در واقع، تخم‌ها باعث ایجاد گونه‌هایی منحصر به فرد شدند. بدون وجود تخم‌ها، احتمالاً ویروس‌ها به سرعت موجودات مختلف را از بین می‌بردند و باعث انقراض آنها می‌شدند. اولین تخم‌ها بسیار متفاوت از آنچه که ما امروزه به عنوان تخم می‌شناسیم، بودند و احتمالاً توسط موجوداتی شبیه به عروس دریایی یا کرم‌های باستانی گذاشته می‌شدند.

فسیل‌های مربوط به ۶۰۰ میلیون سال پیش از چین نشان می‌دهند که در آن زمان تخم‌ها بسیار کوچک و تقریباً به نازکی یک تار موی انسان بوده‌اند.

این تخم‌ها در اقیانوس شناور بودند و مانند ابری شیری‌رنگ در آب پخش می‌شدند و هیچ لانه‌ای وجود نداشت. اگر بپذیریم که تخم تنها یک «کپسول حمایتی برای زندگی» است، این نمونه‌ها را هم می‌توان به نوعی تخم به حساب آورد.

با توجه به اینکه این وقایع صد‌ها میلیون سال قبل از آغاز زندگی در خشکی رخ داده‌اند، می‌توان گفت که تخم پیش از مرغ به وجود آمده است. با این حال، برای بسیاری از ما که تخم‌ها را با یک پوسته سخت که قابل شکستن است می‌شناسیم، این پاسخ چندان رضایت‌بخش نیست.

برای کسانی که همچنان فکر می‌کردند مرغ اول به وجود آمده، متاسفانه باید گفت که تخم‌هایی با پوسته سخت هم خیلی زودتر ظاهر شده‌اند. اولین مرغ‌های اهلی از گونه «جنگلی سرخ» از زیرخانواده قرقاولیان تکامل یافته‌اند.

محققان معتقدند که با شروع کشاورزی و کشت برنج و ارزن توسط انسان‌ها، پرندگان جنگلی به حاشیه این مزارع جذب شدند. به مرور زمان، پرندگان به انسان‌ها عادت کردند و کمتر قلمروطلب شدند. در نهایت، این تغییرات باعث شد که برخی از این پرندگان جنگلی به یک گونه جدید تبدیل شوند که امروزه آنها را به عنوان مرغ‌های اهلی می‌شناسیم. پیشتر محققان فکر می‌کردند که اولین مرغ‌های اهلی حدود ۱۰ هزار سال پیش ظاهر شده‌اند.

اما تحلیل‌های جدید نشان می‌دهند که بسیاری از گونه‌های مرغ که قبلاً به عنوان مرغ‌های اهلی شناخته می‌شدند، در واقع متعلق به پرندگان وحشی دیگری مثل اردک بوده‌اند.

مطالعات جدیدتر نشان می‌دهند که انسان‌ها در جنوب شرق آسیا بین ۱،۶۵۰ تا ۱،۲۵۰ سال قبل از میلاد این پرندگان را اهلی کرده‌اند. به عبارت دیگر، عمر مرغ به حدود ۳،۵۰۰ سال می‌رسد. در حالی که عمر مرغ‌ها تنها چند هزار سال است، قدمت تخم ها به میلیون‌ها سال قبل و به دوره دایناسور‌ها بازمی‌گردد. اولین تخم‌ها در خشکی، احتمالاً در دوره کربنیفر بین ۳۵۸ تا ۲۹۸ میلیون سال پیش، توسط خزندگان اولیه گذاشته شده‌اند. این تخم‌ها احتمالاً پوسته‌ای نرم داشته‌اند، مشابه تخم خزندگان امروزی مثل مارها.

اولین تخم‌ها با پوسته سخت در اوایل دوره ژوراسیک گذاشته شده و توسط دایناسور‌ها به وجود آمده‌اند. قدمت فسیل تخم‌های دایناسور‌های گردن‌بلند مانند برونتوسور و دیپلودوکوس که کشف شده‌اند، به ۱۹۵ میلیون سال قبل بازمی‌گردد. این تخم‌ها شباهت بیشتری به تخم پرندگان و مارمولک‌های امروزی داشته‌اند.

سال گذشته، دانشمندان یک محل بزرگ تخم‌گذاری دایناسور‌ها را پیدا کردند که شامل ۹۱ لانه تیتانوسور و ۲۵۶ تخم بود و نشان داد که این موجودات عظیم‌الجثه مثل پرندگان امروزی به صورت گروهی لانه می‌ساختند.

حتی اگر جستجوی خود را به تخم‌هایی که توسط پرندگان گذاشته شده‌اند محدود کنیم، باز هم تخم بیش از ۱۰۰ میلیون سال زودتر از مرغ به وجود آمده است. آرکئوپتریکس، اولین پرنده‌ای که از دایناسور‌ها تکامل یافته، حدود ۱۵۰ میلیون سال پیش ظاهر شده است.

همچنین، قدیمی‌ترین فسیل تأییدشده تخم که به نظر می‌رسد توسط یک پرنده گذاشته شده، حدود ۱۲۷ میلیون سال قدمت دارد و به اوایل دوره کرتاسه بازمی‌گردد.

بنابراین، از نظر کامل شدن قطعاً تخم پیش از مرغ به وجود آمده است.

منبع: روزیاتو