ترمه چگونه ساخته میشود؟ – ایمنا
در میان صنایع دستی و هنرهای ایران ترمه یکی از زیباترین و پر زحمت ترین آنها به شمار میآید. بافت ترمه از هنر های قدیمی و ارزشمندی است که نه تنها دستخوش فراموشی نشده بلکه امروزه با فناوریهای جدید تولید میشوند.
ترمه از آن دسته کالاهایی است که برای هدیه دادن بسیار خاص و محبوب است. این روزها سازمانها و شرکتهای بزرگ و معتبر به منظور بهبود روابط کاری و تقدیر از همکاران و مشتریان خود پکهای هدیهای را در نظر میگیرند؛ از گزینههای انتخابی برای پک هدیه سازمانی انواع تولیدات ترمه است. مجموعه ترمه حسینی یکی از با کیفیتترین و متنوعترین تولیدات و طرحهای ترمه را ارائه میدهد. در میان این محصولات متنوع گزینههای زیادی را میتوان به عنوان هدیه سازمانی انتخاب کرد.
در ادامه این مطلب بیشتر با ترمه و نحوه تولید آن بیشتر آشنا میشویم.
تاریخچه مختصر از هنر ترمه بافی
از آنجایی که اطلاعات دقیقی از تاریخچه هنر بافت ترمه وجود ندارد، نمیتوان به طور یقین اعلام کرد که اولین ترمه در ایران بهوجود آمده یا در کشمیر هندوستان؛ اما با توجه به اسنادی که در دست است، کارشناسان بر این باورند که نخستین بار ترمه توسط هنرمندان ایرانی بافته شده است. ترمه هندوستان با نام شال کشمیری در دنیا شناخته میشود.
هنر ترمه بافی در دوران صفوی در ایران شکل گرفت و در زمان شاه عباس صفوی با کمک گرفتن از هنرمندان چینی و ارمنستانی به اوج شهرت خود رسید.
یکی از شهرهای بافت ترمه اصفهان است اما ترمه یزد به زیبایی معروف است.
مزایا و کاربرد ترمه
در گذشته این پارچه گرانبها برای موارد خاصی مثل لباسهای اشرافی، پرده، خلعتی، جانماز و … استفاده میشد. گفته میشود برای اولین بار زرتشتیان از پارچههای ترمه در لباسهای خاص و مراسم مذهبی خود استفاده میکردند. ترمههای ماشینی امروزی در تهیه انواع مبلمان، کیف و کفش، لباس، جانماز، رومیزی و… کاربرد دارند. رومیزی ترمه از جمله پر کاربرد ترین اشکال ترمه است که از تنوع بالای طرح و رنگ برخوردار است و برای همه سلیقهها و متناسب با هر دکوراسیونی طراحی و بافته میشوند.
مواد اولیه بافت ترمه
ترمههای دستبافت از ابریشم طبیعی، پشم و مقدار کمی نخ بافته میشوند اما جنس ترمههای ماشینی از پلیاستر یا ابریشم مصنوعی است.
همانطور که گفته شد ترمه بیشتر از ابریشم و پشم بافته میشود. پشم سفید به دلیل رنگ پذیری بهتر پرکاربردترین نوع پشم در بافت ترمه است.
قبل از رنگرزی باید پشمها را از هر گونه کثیفی و چربی پاک کرد به این منظور پشمها بعد از قیچی شدن شسته میشوند و یا گوسفند را قبل از چیدن پشم بهخوبی میشورند.
مرحله بعدی سفید کردن پشمهاست که به دو روش انجام میشود.
روش اول: در این روش چندین بار پشمها را روی چمنها پهن میکنند تا با جذب کردن شبنم و تبخیر شدن آن در طول روز پشمها سفیدتر شوند.
روش دوم: روش سریعتر برای سفید کردن پشم استفاده از مشتقات گوگرد است.
وقتی پشمها سفید شد نوبت رنگ کردن آنها است. برای رنگ کردن پشمها و افزایش رنگ پذیری آنها از مادهای که به آن دندانه میگویند استفاده میشود. دندانهها هم معدنی هستند هم گیاهی، دندانههای معدنی مانند زاج سفید، کلر، قلع، روی و سولفاتهای دیگر و گیاهی مثل مازوج و برگ سماق و غیره.
برای رنگ کردن پشمها از رنگهای مصنوعی و طبیعی استفاده میشود، رنگهای طبیعی معمولا از میوه، ریشه، پوست، برگ و تنه گیاهان و درختان درست میشوند.
انواع ترمه و نقشهای آن
در انواع ترمه نقش و رنگهای مشخصی بهکار رفته است، که با توجه به این مشخصهها میتوان آنها را از یکدیگر تشخیص داد. از جمله نقشهایی که در بافت ترمه استفاده می شوند، میتوان به بته جقه، گل شاه عباسی، شاخ گوزنی، درختی، طرحهای خمیده و غیره اشاره کرد. به جز ترمه یزدی که از مشهورترین انواع ترمه است، ترمه ایرانی و کشمیری انواع گوناگونی دارند که اصطلاحا به آنها شال هم گفته میشود. انواع ترمه عبارتند از:
- شال یزدی یا ترمه یزدی
- شال کرمان
- شال چارقدی
- شال اتابکی
- شال بندی
- شال محرمات
- شال کشمیری
- شال زمردی
- شال رضایی
- شال امیری
- شال راه راه
نحوه بافت ترمه
با بررسی ترمههای قدیمی موجود متوجه میشویم که لازمه تولید این پارچه گرانبها دقت و زحمت فراوان است. تا پیش از پیدایش ماشینهای بافت اتوماتیک، ترمه بافی توسط دو بافنده و دستگاه ترمه بافی انجام میشد. به دستگاههای چوبی بافت پارچه، دستگاه «شعر بافی» گفته میشود که دستگاه ترمه بافی هم چیزی شبیه به همین دستگاهها است. کار با این دستگاهها نیازمند دو بافنده است که یکی در پایین دستگاه مینشسته و دیگری در بالای آن بافنده پایین شمارهها را میخوانده و «جاکار» یا بافنده بالای دستگاه گوشواره را میکشیده. وقتی شمارهها توسط جاکار کشیده میشده بافنده پایین باید ماکو را میانداخته و سپس پود را میکشیده و با دفتین زدن پود را روی کار میکوبیده. با شیوه سنتی بافت ترمه در یک روز در نهایت میتوان ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر ترمه بافت.
بافت ترمههای امروزی بهصورت مدرن و توسط ماشینهای بافندگی صورت میگیرد. در ماشینهای بافنده امروزی نیز برای کنترل دستگاه نیاز به کارگر است ولی یک کارگر میتواند چند دستگاه را کنترل کند. کارگر موظف است در صورت تمام شدن نخ روی ماسوره ماشین را متوقف و ماسوره خالی را با ماسوره پر عوض کند اما باقی مراحل بافت مانند: دفتین زدن- پود گذاری- تشکیل دهانه و غیره توسط دستگاه انجام میشود. همچنین هنگام پاره شدن نخ باید ماشین را متوقف کرد تا از به وجود آمدن ایراد و نقص در پارچه جلوگیری شود.
سخن آخر
در سراسر جهان ترمه به عنوان نمادی از ایران و هنر ایرانی شناخته میشود. ترمههای امروزی دارای تنوع طرح و رنگ بسیاری متنوعی هستند که گزینهی مناسبی برای هدیه دادن و زیباتر کردن خانه است. ترمه حسینی با تنوع زیاد از نظر قیمت و طرح انتخاب را برای شما سادهتر کرده است که نمونهها را میتوانید در سایت ترمه حسینی انتخاب و خرید خود را با صرف کمترین زمان انجام دهید. از آنجایی که بافت پارچههای ترمه هنری بسیار پر زحمت و نفیس است، باید به حفظ آن توجه بیشتری شود.