داستان انتخاباتی که پرونده اش بازماند

 مسیر دوازدهمین دوره انتخابات مجلس از بهارستان آغاز شد. نمایندگان مجلس طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی را در روز اول مرداد به تصویب رساندند و در روز پنجم مرداد هم رئیس جمهور این قانون را برای اجرا ابلاغ کرد. براساس این قانون برای اولین بار پیش ثبت نام انتخابات برگزار شد تا فرصت بیشتری برای بررسی صلاحیت داوطلبان ایجاد شود.

اجرای یک قانون جدید

پیش ثبت نام انتخابات در فاصله روز‌های ۱۶ تا ۲۲ مرداد به صورت مجازی برگزار شد و حدود ۴۹ هزار نفر در این مرحله ثبت نام کردند که مدارک حدود ۱۲ هزار نفر از آنها نقص داشت و براساس قانون انتخابات مجلس، فرصتی برای اصلاح و تکمیل مدارک نیز در نظر گرفته شد.

 کسانی که در این مرحله ثبت نام نمی‌کردند دیگر فرصتی برای ثبت نام اصلی در انتخابات نداشتند. در این مرحله ۶ دستگاه ثبت احوال، فراجا، دادستانی، وزارت خارجه، سازمان امور استخدامی و وزارت علوم، بهداشت، دانشگاه آزاد و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه مدارک داوطلبان را بررسی کردند. در روز ۲۷ شهریور نتیجه بررسی این دستگاه‌ها به داوطلبان اعلام شد.

جبهه اصلاحات که ریاست آن را آذر منصوری بر عهده گرفته بود، اعلام کرد که توصیه‌ای برای ثبت نام در این مرحله ندارد، اما اصولگرایان، فعالان سیاسی را برای ثبت نام تشویق کردند. احزاب اصلاح طلب بعد‌ها اعلام کردند که فرصت تصویب و ابلاغ این قانون تا اجرا خیلی کوتاه بود و نتوانستند اقدام تشکیلاتی برای حضور در انتخابات داشته باشند.

برکناری معاون سیاسی وزیر کشور

در روز ۲۲ مرداد محمدرضا غلامرضا معاون سیاسی وزیر کشور و رئیس ستاد انتخابات کشور با فشار نمایندگان برکنار شد. بخشنامه او در خردادماه سال جاری به معاونین سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری‌ها و روسای ستاد انتخابات کشور با واکنش تند نمایندگان مجلس مواجه شد. در بخشی از این بخشنامه آمده بود که «فرمانداران، بخشداران و معاونین فرماندار ضمن تداوم پیشبرد امور شهرستان‌ها در حوزه‌های مختلف عمرانی، اقتصادی، توسعه‌ای و… در روابط با نمایندگان محترم مجلس در مدت باقی‌مانده تا انتخابات برای پیشگیری از هر گونه سوءبرداشت، نسبت به عدم همراهی و معیت نماینده محترم در حوزه انتخابیه در موضوعات و جلسات شائبه‌دار، حساسیت و دقت لازم را داشته باشند.» نمایندگان وزیر کشور را تهدید کردند که اگر غلامرضا را برکنار نکند، خود او را استیضاح خواهند کرد و وحیدی هم کوتاه آمد و غلامرضا جای خود را محمدتقی شاهچراغی استاندار قم داد.

آغاز فعالیت انتخاباتی اصولگرایان

در تابستان، اصولگرایان با دو تشکل وارد انتخابات شدند. «شورای ائتلاف نیرو‌های انقلاب» و «شورای وحدت اصولگرایان». شورای وحدت به جامعه روحانیت نزدیک بود و مصطفی پورمحمدی دبیر شورای عالی جامعه روحانیت مبارز در جلسات آن شرکت می‌کرد. منوچهر متکی سخنگوی این شورا بود. شورای وحدت منتقد شورای ائتلاف بود که اکثریت مجلس یازدهم را بر عهده داشتند. متکی گفته بود مجلس یازدهم عملکرد قابل دفاعی ندارد.

در مقابل هم شورای ائتلاف به ریاست حدادعادل فعالیت انتخاباتی خود را آغاز کرده بود. حدادعادل هم گفته بود که باید مجلس انقلابی‌تر تشکیل دهیم.

غلامعلی حدادعادل، رضا داوری، عبدالحسین روح‌الامینی، فاطمه قاسمپور، سید علی ریاض، نورالدین قدیمی، مهدی چمران، پرویز سروری، مهدی محمدی، مهدی اقراریان و حجت‌الاسلام سید محمد آقامیری مسئول کمیته تدوین سند جامع رویکرد انتخاباتی شورای ائتلاف نیرو‌های انقلاب شدند.

برگزاری مرحله ثبت نام نهایی

از روز ۲۷ مهر تا سوم آبان ثبت نام نهایی انتخابات مجلس به صورت الکترونیکی انجام و بررسی صلاحیت داوطلبان در هیات‌های اجرایی آغاز شد. در این مرحله ۲۴ هزار و ۸۲۹ ثبت‌نام کردند.

شاهچراغی رئیس ستاد انتخابات کشور پس از پایان مهلت بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات مجلس شورای اسلامی در هیات‌های اجرایی اظهار کرد: «از مجموع ۲۴ هزار و ۹۸۲ نفری که در انتخابات مجلس شورای اسلامی اسامی آنان به هیئت‌های اجرایی داده شده است ۱۴ درصد عدم تأیید گرفته‌اند و ۱۴ درصد هم عدم احراز و ۳۰ درصد از این میزان (عدم تأیید و عدم احراز) مدارک کافی ارائه ندادند.» قانون انتخابات، فرصت اعتراض برای این داوطلبان را پیش بینی کرده بود و ۵ هزار و ۲۸۸ نفر اعتراض خود را ثبت کردند.

روز اول آبان محمد حسینی معاون پارلمانی رئیس جمهور اعلام کرد که دولت در انتخابات لیست نداشته و بی طرف است. چندی بعد هم دولت با رد اتهام دخالت در بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات مجلس شورای اسلامی، ارسال پیام به نمایندگان منتقد دولت از سوی برخی واسطه‌ها را تکذیب کرد.

از روز ۱۲ تا ۲۰ آبان نیز ثبت نام از داوطلبان ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری در سراسر کشور برگزار شد و ۴۹۱ نفر برای این انتخابات ثبت نام کردند.

رویش تشکل‌های جدید اصولگرایی

جریان اصولگرا که خود را پیشاپیش پیروز انتخابات مجلس می‌دانست نیازی به وحدت احساس نمی‌کرد و رقابت درونی میان آنها کم کم جدی شد و تشکل‌های جدیدی وارد انتخابات شدند.

در دی ماه شبکه یاران انقلاب اسلامی (شریان) با دبیرکلی ابوالقاسم جراره و محوریت حمید رسایی فعال اعلام حضور کرد و در آستانه انتخابات به ائتلاف اُمَناء پیوست. جمعیت رزمنده مدافع انقلاب اسلامی (رزما) نیز به ریاست حسین الله‌کرم اعلام موجویت کرد.

استارت اصلاح طلبان

با وجود اینکه جبهه اصلاحات اعلام کرده بود که از ارائه هر لیستی در انتخابات اجتناب خواهد کرد، برخی احزاب اصلاح طلب از جمله کارگزاران، اعتماد ملی و ندای ایرانیان اعلام کردند که در انتخابات تلاش می‌کنند که لیست ارائه کنند البته آنها منتقد جدی بررسی صلاحیت داوطلبان هم بودند و اعلام کردند که بسیاری از افراد این احزاب ردصلاحیت شده اند. حزب اعتدال و توسعه هم اعلام کرد در هر حوزه‌ای که نامزد داشته باشد، از آن افراد حمایت خواهد کرد.

در ادامه هم ۱۱۰ فعال مدنی و سیاسی اصلاح‌طلب در بیانیه‌ای که به «روزنه‌گشایی» معروف شد، خاطرنشان کرده‌اند که «حق رأی» ظرفیت‌های زیادی برای کنش خلاق و موثر دارد و برای استفاده از آن صرفا با دو گزینه «رأی ایجابی به لیست کامل دلخواه» یا «تحریم/ عدم مشارکت» مواجه نیستیم و «رأی روزنه‌گشا» با اهداف و انتظارات حداقلی و «رأی اعتراضی مثبت یا منفی» در انتخابات می‌تواند در جعبه ابزار سیاسی ما مصداق‌های حضور با پرنسیب اصلاح‌گرانه باش.

درخواست عجیب اصلاح طلبان از رئیسی

در روز ۱۱ دی رئیس جمهور با فعالان سیاسی از جریان‌های مختلف دیدار کرد. برخی اصلاح طلبان در این دیدار از رئیسی خواستند تا مرحله ثبت نام از داوطلبان را مجدد برگزار کنند که این درخواست مورد موافقت قرار نگرفت. رئیسی در این دیدار اعلام کرد که عدم احراز صلاحیت نباید وجود داشته باشد مگر اینکه دلیل متقنی بر عدم صلاحیت وجود داشته باشد.

تایید اولیه صلاحیت ۱۱ هزار داوطلب

روز ۱۵ دی نتایج اولیه بررسی صلاحیت‌ها در هیات‌های نظارت اعلام و صلاحیت ۱۱ هزار نفر تایید شد. فرصت اعتراض برای داوطلبان ردصلاحیت شده وجود داشت و بیش از ۹ هزار نفر هم اعتراض کردند. شورای نگهبان اعلام کرد به اعتراضات رسیدگی خواهد کرد. این شورا همچنین اعلام کرد تعداد عدم تایید صلاحیت کاهش خواهد یافت.

ردصلاحیت حسن روحانی

شورای نگهبان در روز ۴ بهمن اعلام کرد که صلاحیت ۱۳۸ نفر از داوطلبان انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری تایید شده است. صلاحیت حسن روحانی و مصطفی پورمحمدی در این مرحله رد شد که پورمحمدی اعتراض کرد و صلاحیتش در ادامه تایید شد، اما روحانی اعتراض نکرد و خواهان اعلام دلایل ردصلاحیت خود شد. در نهایت تعداد داوطلبان این انتخابات به ۱۴۴ نفر افزایش یافت.

رقابت نهایی ۱۵ هزار داوطلب

شورای نگهبان در روز ۲۰ بهمن اعلام کرد که صلاحیت حدود ۱۵ هزار نفر یعنی بیش از ۷۳ درصد از داوطلبان انتخابات مجلس شورای اسلامی تایید صلاحیت شده اند.

محمدباقر نوبخت در همین روز‌ها حوزه انتخابیه خود از تهران به رشت و محمدرضا باهنر از تهران به کرمان انتقال دادند. تبلیغات انتخابات مجلس هم از روز سوم اسفند آغاز شد.

انتشار لیست‌های گوناگون

در ادامه هم لیست شورای وحدت، شورای ائتلاف، ائتلاف امناء، صبح ایران در میان اصولگرایان و صدای ملت در بین اصلاح طلبان، مستقلین و اصولگرایان میانه رو منتشر شد. شورای وحدت، امناء و صبح ایران هر سه منتقد عملکرد مجلس یازدهم و شورای ائتلاف بودند. امناء اعلام کرد برای مقابله با پدرخواندگان اصولگرایان وارد انتخابات شده است با این حال غلامعلی حدادعادل د روز‌های منتهی به انتخابات درباره لیست‌های متعدد اصولگرایی گفت که طبیعی است در کنار چنار، پاجوش‌هایی هم وجود داشته باشد. این جمله حدادعادل با انتقاد تند سایر لیست‌های اصولگرایی مواجه شد. رقابت اصولگرایان به اوج خود رسیده بود.

در آن سو آرامش در لیست صدای ملت برقرار بود. علی مطهری خودش وارد میدان شده بود و لیستی را تهیه کرده بود و احزاب کارگزاران سازندگی، اعتماد ملی، ندای ایرانیان و اعتدال و توسعه از این لیست حمایت کردند. همچنین این احزاب از حدود ۸۰ داوطلب در شهرستان‌ها به صورت جداگانه حمایت کردند البته تا حد زیادی این لیست‌ها مشترک بود.

کمال اکبری، لاله افتخاری، علی‌اکبر ترابی، سید جواد جلالی، مرتضی چیت‌سازیان، حبیب اله حبیبی، ابراهیم حسن بیگی، سید جواد حسینی، زهرا حجازی‌زاده، سید ابوالقاسم رئوفیان، علی آرش رناسی، علی روزبهانی، سید مهدی رفیعی، حمیدرضا سیفی، سید سعید سیدآقابنی هاشمی، مصطفی زندی، فرید شهاب، حسن صفرخانی، نیره قوی، فریدون قدیری ابیانه، صادق کرمی، سمیه گل پور کمرکوهی، زهرا عباس‌زاده تالارپشتی، حلیمه عالی، فیصل مرداسی، سعید مهدوی کنی، منوچهر متکی، علی یزدی‌خواه و احمدعلی یوسفی از سوی شورای وحدت معرفی شدند. متکی سرلیست شورای وحدت شد.

علی مطهری، علی عباسپور تهرانی، محمد بطحایی، محمد خوش‌چهره، منصور حقیقت‌پور، هوشنگ بازوند، اسماعیل دوستی، محمد هاشمی بهرمانی، مهدی تندگویان، محبوب حضرتی، محمدرضا آرَم، مجتبی شریعتی نیاسر، سید فرهنگ فصیحی لنگرودی، محمد حاتمی، همایون یوسفی، سید جمال هادیان، محمد اکرمی، علی باقری، رضا امیدوار تجریشی، محمدعلی پرستاری، رضا محمدی، مجید پاهنگ، محمد عیسی انصاری فرد، پروین داداندیش، حلیمه عالی، زهرا ساعی، زهرا عابدینی، بینظیر جلالی، فاطمه رضایی ملک خیلی و عفیفه عابدی اعضای لیست صدای ملت بودند.

حمید رسایی، سید نظام الدین موسوی، سید محمود نبویان، بیژن نوباوه، ابراهیم عزیزی، مهدی شاه آبادی، ابوالقاسم جراره، مجتبی رحماندوست، سمیه رفیعی، ریحانه اخلاقی، پریسا دانشجو، زینب قیصری، طهورا نوروزی، مهدی کوچک زاده، امیرحسین ثابتی، صالح اسکندری، روح الله ایزدخواه، احمدعلی یوسفی، حسین صمصامی، احمد نادری، پیمان فلسفی، ابوالفضل ظهره وند، محمد رویانیان، سید مجید موسویان، سیدمحمود ابوالمعالی، محمد سراج، کامران غضنفری، مقداد ذکی زاده، سعید کرمی و سید علی یزدیخواه هم در لیست امنا قرار گرفتند.

محمدباقر قالیباف، حجت الاسلام مرتضی آقاتهرانی، حجت الاسلام محمدحسین بحرینی، زهرا قلن بر، فاطمه قاسمپور، فاطمه حائری شیرازی، الهه عطایی، زهره سادات لاجوردی، زهره طبیب زاده، اسماعیل کوثری، حجت الاسلام علیرضا سلیمی، حسن خجسته باقرزاده، حسین نجابت، امیرابراهیم رسولی، رضا تقی پور، عبدالحسین روح الامینی، علی اصغر پورمحمدی، سعید احدیان، مالک شریعتی نیاسر، بابک نگاهداری، حجت الاسلام محمود نبویان، علی خضریان، مرتضی کامل نواب، غلامحسین رضوانی، مجتبی صفایی، مصطفی غفاری، سعید آجرلو، مجتبی زارعی، مهدی شریفیان و میلاد میرزایی نیز در لیست شورای ائتلاف اصولگرایان قرار گرفتند. قالیباف و آقاتهرانی دو سرلیست شورای ائتلاف بودند.

حمید رسایی، منوچهر متکی، عطا بهرامی، زینب قیصری، روح‌الله ایزدخواه، سیدمحمود نبویان، علی طهرانی‌مقدم، سمیه گل‌پور، وحید ابراهیم‌یزدی، مهدی کوچک‌زاده، ریحانه اخلاقی، سیدرضا تقی‌پور، کامران غضنفری، امیر کی‌پور، امیرحسین ثابتی، ابراهیم عزیزی، سمیه رفیعی، سیدمرتضی محمودی، ابوالقاسم جراره، احمد نادری، مهدی عسگری، ابوالفضل ظهره‌وند، محمد سراج، علیرضا طاهر، لیلا وطن‌خواه، سیدعلی یزدی‌خواه، پیمان فلسفی، حسینعلی ضیایی، صالح اسکندری و ایوب علایی در لیست صبح ایران بودند که رائفی پور آن را بسته بود. رسایی گفت که ما در جبهه صبح ایران در پی زدن زیر میز پدرسالار‌ها و کیف کش‌ها هستیم.

علی لاریجانی با انتشار ویدئویی از نوبخت و تاجگردون حمایت کرد، اما برخی چهره‌های سیاسی از جمله اسحاق جهانگیری، سید محمد خاتمی و محمود احمدی نژاد به صورت علنی از کسی حمایت نکردند. حسن روحانی هم خطاب به مردم گفت که رای اعتراضی بدهید.

فرارسیدن روز موعود

در روز ۱۱ اسفند انتخابات در ۶۵ هزار شعبه اخذ رای در سراسر کشور برگزار شد و ۲۵۰ هزار نفر مسئول برقراری امنیت شدند.۶۱ میلیون و ۱۷۲ هزار و ۲۹۸ نفر واجد شرایط رای دادن بودند و طبق روال همیشگی ستاد انتخابات کشور تعداد بیشتری تعرفه یعنی حدود ۷۱ میلیون تعرفه چاپ و توزیع شد. این انتخابات تا ساعت ۲۴ روز جمعه تمدید شد.

وزیر کشور در روز ۱۴ اسفند اعلام کرد که در این انتخابات ۴۱ درصد مشارکت داشتیم و حضور ۲۵ میلیون نفر را شاهد بودیم. بیشترین نرخ مشارکت در استان کهگلویه و بویر احمد با ۶۵.۷۴ درصد، خراسان جنوبی با ۶۳.۸۸ درصد و ایلام با ۵۴.۱۴ درصد و کمترین مشارکت در استان‌های تهران با ۲۶.۱۷ درصد، البرز با ۳۰.۱۹ و کردستان با ۳۰.۵۳ درصد بدست آمد.

نتایج انتخابات

انتخابات در تهران به دوردوم کشیده شد و فقط ۱۴ نفر توانستند در مرحله اول راهی مجلس شوند. سیدمحمود نبویان، امیرحسین ثابتی، حمید رسایی، محمدباقر قالیباف، رضا تقی‌پور انوری، روح‌الله ایزدخواه، مرتضی آقاتهرانی، منوچهر متکی، اسماعیل کوثری، مهدی کوچک‌زاده، علی یزدی‌خواه، علی خضریان، مالک شریعتی و کامران غضنفری نفرات اول تا چهاردهم شدند. نبویان به عنوان نفر اول در تهران ۵۹۷۷۷۰ رای کسب کرد.

 در این انتخابات در تهران برخلاف دو دوره قبلی انتخابات یک لیست نتوانست همه کرسی‌های مجلس را بدست آورد. در بین این ۱۴ نفر، ۸نفر از لیست صبح ایران، ۶ نفر از امناء، ۶ نفر از شورای ائتلاف و ۱ نفر از شورای وحدت حضور دارند البته در لیست صبح ایران و امناء افراد مشترکی حضور داشتند. اصلاح طلبان و اعتدال گرایان در تهران موفقیتی کسب نکردند، اما در کل کشور حدود ۴۰ کرسی کسب کردند.

 در کل کشور تکلیف ۴۵ کرسی در مرحله دوم مشخص خواهد شد. از نمایندگان مجلس یازدهم، ۱۰۲ نفر توانستد کرسی خود را در بهارستان حفظ کنند.

در انتخابات مجلس خبرگان رهبری در تهران علیرضا اعرافی، محسن قمی، حسینعلی سعدی، محمدعلی موحدی کرمانی، محمود رجبیعلی مؤمن‌پور، غلامعلی صفائی، سیدمحمدعلی موسوی، محمود محمدی عراقی، غلامعلی نعیم‌آبادی، قربانعلی دری نجف‌آبادی، غلامرضا مصباحی‌مقدم، عبدالجواد ابراهیمی‌فر، محمد دانش زاده مؤمن، سعید صلح میرزائی و محمدرضا ناصری رای آوردند.

محمدرضا باهنر و محمدباقر نوبخت از شاخص‌ترین فعالان سیاسی بودند که در این انتخابات شکست خوردند. آملی لاریجانی نیز در مجلس خبرگان رهبری رای نیاورد. آیت الله امامی کاشانی که از حضور در انتخابات خبرگان انصراف داده بود، در روز ۱۲ اسفند درگذشت.

مرحله دوم انتخابات

انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ در ۲۰۸ حوزه انتخابیه سراسر کشور برگزار شد که انتخابات ۲۲ حوزه به مرحله دوم کشیده شد.

مرحله دوم انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی جمعه ۲۱ اردیبهشت با رقابت برای ۴۵ کرسی از ۲۹۰ کرسی مجلس شورای اسلامی برگزار خواهد شد.

منبع: ایسنا