جنگل‌ها؛ عامل مؤثر در تنظیم بارندگی و جلوگیری از سیلاب‌ها
برنا – گروه اقتصادی؛ تخریب جنگل‌ها پیامدهای گسترده‌ای بر محیط زیست، تغییرات اقلیمی، منابع آبی و زندگی انسان‌ها دارد. کاهش بارندگی، افزایش گرمایش زمین، سیلاب‌های مخرب و از بین رفتن زیستگاه‌های طبیعی از جمله اثرات منفی نابودی جنگل‌هاست.
شیما قاسمی منش: جنگل‌ها یکی از مهم‌ترین ارکان اکوسیستم‌های طبیعی هستند که نقش حیاتی در حفظ تعادل زیست‌محیطی ایفا می‌کنند. این منابع ارزشمند، با جذب دی‌اکسیدکربن، تولید اکسیژن، حفظ رطوبت و تأثیر بر الگوهای بارندگی، به پایداری شرایط اقلیمی کمک می‌کنند. با این حال، در دهه‌های اخیر، عوامل مختلفی از جمله تغییرات اقلیمی، خشکسالی، و دخالت‌های انسانی، موجب تخریب گسترده جنگل‌ها شده‌اند.
جنگل‌ها نقش مهمی در جذب دی‌اکسیدکربن و کاهش اثرات گازهای گلخانه‌ای دارند. با از بین رفتن جنگل‌ها، میزان جذب دی‌اکسیدکربن کاهش یافته و منجر به افزایش گرمایش جهانی می‌شود. همچنین، کاهش پوشش گیاهی باعث افزایش دمای محیط و تغییرات شدید اقلیمی می‌شود.
همچنین جنگل‌ها به عنوان فیلترهای طبیعی عمل کرده و کیفیت آب‌های سطحی و زیرزمینی را حفظ می‌کنند. با تخریب جنگل‌ها، آلودگی آب‌ها افزایش یافته و منابع آبی در معرض خطر قرار می‌گیرند که این موضوع مستقیماً بر زندگی انسان‌ها و سایر موجودات زنده تأثیرگذار است.
یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی جنگل‌ها، کاهش میزان بارندگی و وقوع خشکسالی‌های مداوم است که تأثیرات جبران‌ناپذیری بر پوشش گیاهی دارد. از سوی دیگر، فعالیت‌های انسانی نظیر چرای بی‌رویه دام، قطع درختان و بهره‌برداری نامناسب از منابع جنگلی، روند نابودی این اکوسیستم‌های حیاتی را تسریع کرده است.
جنگل‌ها نقش کلیدی در تعدیل اقلیم و حفظ منابع آبی دارند
اخیرا جهانگیر پرهمت، عضو هیأت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، با تأکید بر اهمیت جنگل‌ها در تعادل محیط زیست به خبرنگار برنا گفت: حفاظت از جنگل‌ها موجب حفظ پوشش گیاهی، جذب دی‌اکسیدکربن، تصفیه هوا و تأمین رطوبت می‌شود که این عوامل در نهایت بر میزان بارندگی تأثیرگذار هستند.
وی با اشاره به کاهش بارندگی‌ها و تغییرات اقلیمی تصریح کرد: رابطه‌ای دوطرفه میان جنگل‌ها و خشکسالی وجود دارد. از یک‌سو، کاهش بارندگی و خشکسالی منجر به تخریب پوشش جنگلی می‌شود و از سوی دیگر، تخریب جنگل‌ها نیز میزان رطوبت و بارندگی را کاهش می‌دهد. جنگل‌ها تحت تأثیر دو عامل طبیعی و انسانی تغییر می‌کنند که کمبود بارندگی و خشکسالی به عنوان عوامل طبیعی، و تخریب جنگل‌ها، قطع درختان و چرای بی‌رویه دام به عنوان عوامل انسانی، از جمله مهم‌ترین تهدیدات این اکوسیستم‌های حیاتی هستند.
پرهمت در ادامه، جنگل‌های زاگرس را نمونه‌ای از اکوسیستم‌های در معرض خطر دانست و افزود: در این منطقه، چرای بی‌رویه دام و بهره‌برداری غیرمجاز از منابع چوبی موجب کاهش زادآوری درختان شده است. اگرچه برخی از درختان سرپا هستند، اما روند زوال تدریجی در حال افزایش است. در این شرایط، خشکسالی نیز به عنوان یک عامل تشدیدکننده عمل کرده و روند تخریب را سرعت بخشیده است.
وی در خصوص راهکارهای مقابله با این بحران تأکید کرد: باید سیاست‌های حاکمیتی و اقدامات جبرانی در دستور کار قرار گیرد. مدیریت حوزه‌های آبخیز، حفاظت از جنگل‌ها و استفاده از آبگیرهای باران از جمله اقداماتی است که می‌تواند در حفظ پوشش جنگلی مؤثر باشد. همچنین، مدیریت سیلاب‌ها و ذخیره‌سازی آب در مناطقی که جنگل‌ها آسیب دیده‌اند، یکی از راهکارهای کلیدی برای حفظ این منابع ارزشمند است.
بر اساس این گزارش، با توجه به تأثیرات دوگانه خشکسالی و فعالیت‌های انسانی بر تخریب جنگل‌ها، ضروری است که سیاست‌های حفاظتی و آبخیزداری با جدیت بیشتری دنبال شوند. حفظ پوشش گیاهی، مدیریت منابع آبی، ایجاد آبگیرهای باران و جلوگیری از بهره‌برداری غیرمجاز از جنگل‌ها از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند روند تخریب را کند کرده و به احیای این اکوسیستم‌های ارزشمند کمک کنند.
تخریب جنگل‌ها تنها یک تهدید زیست‌محیطی نیست، بلکه بر تمامی جنبه‌های زندگی بشر از جمله تغییرات اقلیمی، امنیت غذایی، منابع آبی و پایداری اکوسیستم تأثیر منفی دارد. برای مقابله با این بحران، اقدامات جدی در زمینه حفاظت از جنگل‌ها، مدیریت منابع طبیعی و اجرای سیاست‌های پایدار ضروری است.
همچنین، نقش مشارکت مردم در حفاظت از جنگل‌ها نباید نادیده گرفته شود. افزایش آگاهی عمومی، اجرای قوانین سختگیرانه‌تر و حمایت از برنامه‌های حفاظتی می‌تواند به حفظ و بازسازی جنگل‌ها کمک کند. جنگل‌ها نه‌تنها منابع طبیعی حیاتی برای انسان‌ها هستند، بلکه نقشی کلیدی در تنظیم اقلیم، تأمین آب و جلوگیری از تغییرات شدید جوی ایفا می‌کنند. بنابراین، اقدامات فوری و برنامه‌ریزی‌شده برای حفاظت از آن‌ها ضروری است.
پایان
