جهش در تولید با مشارکت انسان چیست؟

رهبر معظم انقلاب در مراسم نامگذاری امسال دو بعد جهش اقتصادی و مشارکت مردمی را در کنار هم ذکر کردند و گفتند: جهش در تولید به نظر برخی کار بزرگ و شاید غیرممکن است، اما معتقدم با توجه به قسمت دوم این شعار یعنی «مشارکت مردم» امکان پذیر است. اگر بتوانیم همت مردم، سرمایه های مردمی، ابتکار مردم و حضور جدی مردم را وارد عرصه اقتصادی کنیم، در واقع مردم را در اقتصاد بسیج کنیم، تولید هم می تواند جهش کند…» باید گفت اگرچه رشد و جهش تولید در ادبیات اقتصادی موضوع جدیدی نیست، اما به نظر می رسد گره زدن آن به مشارکت مردم رویکرد و راهبردی نسبتاً جدید است که رهبر انقلاب با توجه به شرایط کنونی اقتصاد کشور مد نظر دارند و در این راستا کارشناسان بیان کرده اند. نظرات جدی و قابل تاملی که نشان می دهد گستره این راهبرد سطوح مختلفی را در بر می گیرد و توجه سطوح مختلف سیاست گذاری و اجرای آن را در کشور می طلبد. در زیر برخی از مهمترین نظرات را می خوانیم.

رئیس مرکز بهبود فضای کسب و کار کشور: جهش تولید با تولد آسان و رشد سریع بنگاه های اقتصادی پرطرفدار محقق می شود.
سید امیر سیاح رئیس مرکز ملی تحقیقات، پایش و بهبود فضای کسب و کار کشور ارتقای اقتصاد را به گونه ای تعریف کرد که نگرش مردم و کارکنان، مقررات غیرضروری و رویه های موجود تغییر کند. هر شهروند جمهوری اسلامی می تواند کسب و کار شخصی را آغاز کند وی با تاکید بر اینکه تولد بنگاه های اقتصادی باید تسهیل شود، افزود: اگر واقعاً می خواهیم تولید جهش پیدا کند و مردم اثرات رشد تولید و جهش تولید را در مهار تورم و ایجاد ببینند. اشتغال است و دستور رهبر انقلاب نمی‌ماند و به طور کامل محقق می‌شود، باید هر چیزی را که مانع سرمایه‌گذاری می‌شود، پیدا و حذف کنیم.

۲ اشتباه خطرناک در درک شعار سال
سیاح در بخشی دیگر از بیانات خود به اشتباه خطرناکی در تفسیر شعار سال اشاره کرد و اظهار داشت: مردمی کردن اقتصاد به هیچ وجه به معنای حذف بنگاه های بزرگ نیست، بلکه نقش کوچک و داشتن بنگاه های کوچک کوچک ماندن.” “بازیگران اصلی اقتصاد قوی ما شرکت های بزرگ هستند. اما شرکت های بزرگی که انحصاری نیستند و هرکسی می تواند سهامدار شود و یک شرکت کوچک راه اندازی کند و می تواند به سرعت رشد کند و گسترش دهد. با بیان اینکه اینها هستند. سیاح گفت: شرکت های بزرگی که می توانند حجم زیادی را استخدام کنند و صادرات زیادی داشته باشند و قیمت نهایی را کاهش دهند، گفت: (در راستای شعار سال) بار اصلی بر دوش شرکت های بزرگ است، اما نکته تبلیغاتی این است که باید انجام شود. ورود به بازار آسان باشد و کوچک ها رشد کنند، به بزرگ ها بفروشند و همچنین رشد کنند و با بزرگ ها رقابت کنند.وی همچنین تاکید کرد: این تصور که حمایت از تولید یعنی اعتبار دادن، ارزانی زمین و ارزانی انرژی است. اشتباه است و امسال باید برای رفع آن تلاش کنیم. وقتی دولت به نام حمایت از تولید رانت توزیع می کند، چه کسی در صف اول است؟ آیا کارآفرین می رود؟ نه، زیرا این مزیت کارآفرین بودن نیست. کارآفرین خلاق به خلاقیت و نوآوری می اندیشد. یکی می رود از کسانی که آزاد اندیشتر هستند وام ارزان دریافت کند.

۲ کاری که دولت باید انجام دهد تا ترفیع نگیرد
این مقام مسئول در ادامه به دو موردی که دولت برای پرهیز از ارتقاء باید انجام دهد اشاره کرد و گفت: اول اینکه هنر دولت این است که فضای سیاست گذاری کارآفرینی را تسهیل کند تا کارآفرینان مستعد بالقوه واقعی شوند. دومین کاری که دولت باید انجام دهد و مجلس نیز نقش دارد، حذف بنگاه ها و بنگاه های شبه دولتی و نیمه دولتی و نیمه خصوصی از عرصه (اقتصادی) است. به گفته وی، در حال حاضر در برخی مناطق به دلیل حضور بنگاه های شبه دولتی، فعالیت اقتصادی مسدود شده است. رهبر معظم انقلاب چندین بار به این موضوع اعتراض کرده اند. آنها باید بازی را رها کنند و بروند یک جایی تمرکز کنند. اگر قرار است فعال اقتصادی شوند، باید به جاهایی بروند که بخش خصوصی نمی رود. مثلا مکران را آباد کنند. اما جایی که بخش خصوصی داوطلب است، دولتی که مطلقاً نباید بیاید، نیمه دولتی نباید بیاید.

دستیار رئیس جمهور در ارتقای دولت: جهش تولید تنها با افزایش تعداد مشارکت کنندگان اقتصادی امکان پذیر است
سیداحمد عبودیان، دستیار رئیس جمهور در امور ارتقای دولت نیز از دیگر مسئولان و کارشناسانی است که به الزامات تحقق شعار سال پرداخت. وی با بیان اینکه مشارکت مردم در اقتصاد به این معناست که هر سه بخش اقتصاد کشور اعم از دولتی، خصوصی و تعاونی باید متناسب با یکدیگر حرکت کنند، گفت: این امر با کار عادی نمی رود و باید کار اضافی انجام شود. بنابراین این جهش تنها با افزایش تعداد فعالان امکان پذیر است. در این راستا دولت باید ضمن گفتمان سازی و حمایت از حرکت های مردمی در این حوزه، فرمول ها و زمینه های حضوری عملی و قابل درک برای مردم ایجاد کند.

۳ نمونه از نقش مردم در اقتصاد در سال های اخیر
عبودیان در بخشی از سخنان خود به نمونه های قابل توجهی از نقش مردم در اقتصاد اشاره کرد که دارای هسته های اجتماعی مانند مسجد یا خانواده و گاه همراه با کمک دولت هستند که ۳ مورد آن به شرح زیر است:

اشتغال ۲۰ هزار نفر در تولید کفش در ابهر زنجان: در منطقه هیدج ابهر استان زنجان نزدیک به ۲۰ هزار نفر این منطقه را به قطب تولید کفش تبدیل کرده اند. مردم به عنوان اعضای خانواده، همسایه، همکار، مستمری بگیر کار می کردند، همه درگیر این کار بودند. حدود ۲۵۰ واحد تولیدی در یک شهر شکل گرفت و چقدر مهاجرت معکوس صورت گرفت. روزانه ۱۵ هزار جفت کفش تولید می شود.

فعال سازی ۱۳۰۰ کارگاه تولید نخود در ممگان: در ممگان آذربایجان شرقی نخود تولید می کنند. ۱۳۰۰ کارگاه در حال فعالیت است که در هر کدام سه تا چهار کارگر مشغول به کار هستند. اکثر کارگاه ها متعلق به خانواده هستند. ۱۰۰ هزار تن نخود تولید می شود که ۴۰ درصد آن برای بازار داخلی و ۶۰ درصد برای صادرات است. یکی دیگر از وظایف دولت تسهیل صادرات است که در این زمینه ها مشکل داریم. الحمدلله رویکرد دولت نیز در همین راستا است و با این مشکل برخورد می کند.
استخدام ۵۰۰۰ نفر برای نان سالم در یک منطقه از اصفهان: یک منطقه در اصفهان نان سالم با آرد سبوس دار تولید می کند که هم جوانه زده و هم سبوس دار است و هم راه اندازی ۲۵۰ کارگاه کوچک نان پز و نان سازی هر دو. استان خود را داشته باشد و استان های اطراف را پوشش دهد. حدود ۵ هزار نفر از جمعیت این منطقه کار پیدا کردند. وقتی ۵۰۰۰ نفر در ۲۵۰ کارگاه با هم کار می کنند، این کارگاه پاسخگوی نیاز کارگاه دیگر است، آنها متقابلاً مشکلات کارگران را حل می کنند، مشکل سوخت را حل می کنند، این چرخه بسیار مهم است. در این منطقه روزانه ۳۰۰۰۰۰ قرص نان تولید می کنند.
این مقام مسئول در ادامه بر حذف مقررات دست و پا گیر و غیرضروری از سوی دولت و تشکیل حلقه های میانی بین دولت و مردم برای تسهیل تولید تاکید کرد.

توصیه های رئیس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی برای تحقق شعار سال
نیژدری، رئیس مرکز پژوهش های مجلس، مکانیک اهداف شعار سالانه را در ۱۰ توصیه تشریح کرد (بخش هایی از آن در زیر آمده است):

۱- لزوم قرار گرفتن ایران در زنجیره ارزش افزوده جهانی و منطقه ای با تمرکز بر صنایع با ارزش افزوده بالا.

۲- مشارکت مردم، سپردن امور صاحبان اصلی انقلاب، موجب افزایش سرمایه اجتماعی و ارتقای کارایی می شود.

۳- توجه به شمول و تحقق منافع کلی سیاست ها و قوانین برای همه مردم، به جای توجه به گروه های خاص، شکل گیری پاسخگویی عمومی سه بعدی دولت در قبال مردم، مردم در برابر دولت و مردم به مردم و تاکید بر وحدت و پرهیز از انبوه کالاهای مردمی. ساخت و ساز محسوب می شود.

۴- توجه به عوامل ساختاری مانند انحصارطلبی، تشکیل و تقویت حلقه‌های میانی (میان مردم و حکومت) و تشکل‌های مردمی، پرهیز از استبداد، طراحی قوانین و رویه‌ها و ابزار مشارکت مردم در حاکمیت و روایت رسانه‌ای مثبت و رو به جلو. به نظر می رسد مشارکت مردم ضروری است.

۵- ایجاد تفاهم مشترک در خصوص ارتقای اقتصاد به گونه ای ضروری و ضروری است که هیچکس بر اساس ظرفیت خود از تولید ارزش افزوده واقعی منع نشود. تمرکز نباید بر سرمایه داری باشد بلکه توانمندسازی مردم برای مشارکت اقتصادی و تمرکز الگوی اقتصادی بر تولید به جای مصرف، تحول بنیادین در ساختارها و فرآیندها و قوانین نظارتی و اصلاح قوانین برای تقویت بخش خصوصی و دولتی، بازنگری در رویکرد اعمال دولت. حاکمیت از طریق اهرم مالکیت و تشکیل اموال، ارتقای تعاونی ها و اصلاح قوانین در زمینه تعاونی ها و ایجاد سیستم های اطلاعاتی جامع برای اشخاص و دارایی ها برای مدیریت موثر اقتصاد مردم در دستور کار قرار گیرد.

۶- مشارکت اقتصادی مردم یک موضوع اجتماعی است و باید سرمایه اجتماعی را تقویت کند. برنامه ریزی برای بازگرداندن و ارتقای اعتماد و سرمایه اجتماعی و افزایش حس تعلق به ایران ضروری و ضروری است.

۷- مشارکت مردم در چهار سطح مذکور در قانون اساسی اعم از تصمیم گیری، تقاضا، نظارت و اجرا باید با ایجاد سازوکار آن و ساختاردهی بخش عمومی دنبال شود. توجه به شفافیت در نظارت، مصونیت در ارائه درخواست ها، صلاحیت تشکل های مردمی در اجرا مهم است. تقویت قوانین مشارکت و تشکل های مردمی راهگشا خواهد بود.

عضو شورای اقتصاد درباره مصلحت نظام: سرمایه های مردم باید در صنعت سودآور نفت و گاز و اقتصاد دریایی جذب شود.
مصباحی مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه سرمایه های مردمی باید در صنایع سودآور نفت و گاز و اقتصاد دریایی جذب شود، گفت: شرکت نفت و صندوق توسعه ملی باید منابع مالی مردم را در بالادستی صنعت نفت و گاز جذب کنند. سرمایه گذاری در زمینه ها.به طور مشترک برنامه ریزی کرده است. وی با بیان اینکه بازده سرمایه در این حوزه ها فقط ۳۰ یا ۴۰ درصد نیست، گفت: این رقم خیلی بیشتر از این است و این حوزه ها باید به اندازه ای که دارند بازده سرمایه به مردم بدهد.

نماینده مجلس خبرگان رهبری همچنین با تاکید بر اینکه دولت باید آنچه را که از شرکت ها در اختیار دارد واگذار کند، افزود: این موضوعی بود که رهبر معظم انقلاب در سیاست های اصل ۴۴ قانون اساسی سال ۱۳۸۴ ابلاغ کردند و این بود. تا حدودی اجرا شد، اما هنوز راه زیادی در پیش است. عضو مجلس خبرگان رهبری یادآور شد: برای تامین منابع سرمایه باید از منابع داخلی و خارجی استفاده شود. مردم میلیاردها دلار ارز و طلا دارند، یعنی سرمایه خود را به ارز و طلا تبدیل کرده اند. دلیل آن این بود که می خواستند ارزش پول خود را در برابر تورم حفظ کنند.

منبع: روزنامه خراسان