آیا خداوند همه گناهان را می بخشد؟
در روز بیست و ششم ماه مبارک رمضان چنین دعا کردند: خدایا تلاشم را پاک و گناهانم را ببخش. خدایا در این ماه از زحماتم تشکر کن و گناهانم را ببخش و اعمالم را بپذیر و خطاهایم را بپوش ای شنواترین ها.
زنی نزد پیامبر (ص) آمد و عرض کرد: یا رسول الله! آیا برای زنی که فرزندش را کشته است امکان توبه وجود دارد؟ رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: سوگند به خدایی که جان محمد در دست اوست اگر هفتاد پیامبر را بکشد. سپس توبه کند و توبه کند و خدا بداند که دیگر مرتکب این گناه نمی شود، حتماً خداوند توبه او را می پذیرد و او را می بخشد. به درستی که باب توبه به اندازه فاصله شرق و غرب است و توبه کننده از گناه مانند کسی است که گناهی مرتکب نشده است.
برخی از آیات قرآن می گوید خداوند همه گناهان را می بخشد، اما در برخی آیات می گوید گناه شرک بخشیده نمی شود. مثلاً در آیه ۴۸ سوره نساء می خوانیم «خدا (هرگز) شرک را نمی بخشد! و کمتر از آن، هر کس را (که بخواهد و شایسته پندارد) می بخشد. و هر که برای خدا شرک ورزد گناه کبیره کرده است.» از سوی دیگر، آیه ۵۳ سوره زمر می فرماید: «بگویید ای بندگان من اسراف و ستم کردید، از رحمت خدا ناامید نشوید که خداوند همه گناهان را می آمرزد. زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است.
تمام قرآن از اقیانوس رحمت و مغفرت خداوند سخن می گوید و آیات متعددی به صراحت بیان می کند که جز شرک و ناامیدی از رحمت خدا، هر کس را بخواهد می بخشد.
آمرزش ابدی خداوند به این معنا نیست که فرد گناهکار تا آخر نافرمان و نافرمان باشد و هرگز از کردار خود پشیمان نشود و توبه کند. چنین شخصی نه تنها نافرمان، بلکه مشرک است و هرگز به خدا و معاد اعتقاد ندارد و از رحمت خدا ناامید نمی شود که این تهمت بزرگی به رحمت خداوند است. پس چنین فردی قابل عفو نیست.
مسئله شرک از نظر خداوند بسیار جدی است. کلمه شرک و مشتقات آن ۱۶۸ بار در قرآن ذکر شده است. خداوند به صراحت می فرماید که مشرکان را نمی بخشد و بهشت را بر آنها حرام کرده است. در این آیات توجه کنید که خداوند هشدار می دهد که شرک یک شر خزنده است. حتی اقلیتی که مؤمن شده اند نیز نمی توانند از شر شرک در امان باشند. زیرا بیشتر آنها در خطر مشرک شدن هستند. حتی پیامبران را نمی توان در امان دانست و باید همیشه مراقب آنها بود. زیرا درست است که آنها بی گناه هستند، اما برائت آنها لازم نیست.
مشرکان طبق تعریف قرآن به وجود خداوند به عنوان خالق تمام آسمان ها و زمین و مالک تمام هستی معتقد بودند، اما در عین حال از بت ها یعنی بت ها استفاده می کردند. غیر خدا نیز برای اینکه آنان را به اصل وحدت نزدیک کند و واسطه و شفیع قرار دهد، آنها را پذیرفت و آنها را پرستش کرد و تکریم کرد و از آنها کمک خواست.
گاهی تصور می کنیم ممکن است به گناه بیفتیم، اما بحمدالله به شرک نمی افتیم، در حالی که گاهی در چاله شرک می افتیم و متوجه آن نمی شویم. مثلاً وقتی برای انجام کاری به اداره یا سازمانی می رویم و می گوییم اگر فلانی نبود کار من انجام نمی شد یا می گوییم «اول خدا، دوم تو» و جملات و کلمات مشابه بوی بدی می دهد. از شرک
آیت الله عبدالله جوادی آملی گفت: هر که گناهی کند با شرک پنهان همراه است. وقتی از امام معصوم (علیه السلام) پرسیدند که چگونه مؤمن مشرک می شود، فرمودند، همان طور که می بینید می گویند: «به خاطر فلان شخص می میری.» این مشکل حل نمی شود، پنهان و پرهیز است.
و افزود: باید خدا را شکر کنیم که خداوند مشکل ما را از طریق شخص خاصی حل کرد. زیرا افراد و اشیاء، هر چه هست، مجاری فیض خداوند در نظام خداوند هستند. خداوند متعال از این مجاری به بشریت سود می رساند. پس هیچ موجودی پیش خدا نیست که بتوانیم بگوییم خدا اول است و فلان انسان دوم است یا اگر فلان انسان نبود مشکل ما حل نمی شد.
این مفسر قرآن کریم با بیان اینکه جنگ با خدا نه تنها امنیت اجتماعی و اقتصادی جامعه را بر هم می زند، می افزاید: هر کس گناهی مرتکب شود جنگ با خداست و اگر درمان نشود بعید است که بمیرد. با ایمان به خطرات ناشی از مرگ شما باید همیشه به یاد خدا باشید. زیرا فشار مرگ انسان را وادار می کند که علوم اکتسابی عادی را فراموش کند، اما چیزی که ملکه است توسط انسان فراموش نمی شود. تا ابد زنده است، این ایمان بی وقفه انسان را وادار می کند که به مسائلی که جزء الفبای دین است، نپردازد، مثلاً دین شما چیست، کتاب شما چیست، قبله شما چیست و …
برخی آیه ۵۳ سوره زمر را محل توبه می دانند که یک قاعده کلی و کلی است که آیاتی مانند آیه ۴۸ سوره نساء را توزیع می کند. یعنی خداوند گناه شرک را از هیچکس نمی پذیرد. حجت الاسلام رضا محمدی شاهرودی گفت: این آیه که می فرماید «لا یغفر اللّه مشرکین» آیه قبل را که در مورد توبه است به خود اختصاص می دهد. کلمه «مسجد» به معنای همه گناهان، یک گزاره کلی و کلی است، اما آیاتی از جمله «من عمداً قتل المؤمنین» را به خود اختصاص داده است. پس خداوند گناهان کسانی را که مؤمن بی گناهی را نکشته اند و گناهانی که شرک ندارد می بخشد. در نتیجه خداوند جنایتکارانی را که بیگناهان را می کشند نمی بخشد و در قیامت به حقوق بیگناهان پایمال نمی کند و حق آنان را سلب نمی کند.
اما برخی از صاحب نظران از این آیات نتیجه دیگری می گیرند; به گونه ای که خداوند با احراز شرایط همه گناهان را می بخشد. آیت الله محمد امینی گلستانی گفت: با جمع آوری آیات دیگری که یکدیگر را تفسیر می کنند و با نگاهی از هر سو می توان معنای آیه را استخراج کرد; بنابراین آیات سوره زمر آیه دیگری را تبیین می کند و سه امر برای آمرزش گناهان ذکر می کند. بازگشت کننده ای که می گوید: به سوی پروردگارت بازگرد! دوم اطاعت است که می گوید از فرمان او اطاعت کن و سوم پیروی از اوامر است که می گوید از بهترین دستوراتی که پروردگارت به تو وحی کرده است پیروی کن.
وی افزود: این سه فرمان می گوید که درهای مغفرت و رحمت به روی بندگان باز است. مشروط بر اینکه پس از ارتکاب گناه به خود بیایند و راه خود را تغییر دهند و به درگاه خدا روی آورند و فرمان او را اطاعت کنند و با توبه اخلاص خود را نشان دهند. به این ترتیب نه شرک از آن خارج می شود و نه چیز دیگری. یعنی اگر از شرک توبه کند و روی برگرداند خداوند نیز او را می آمرزد و این رحمت عمومی منوط به موارد فوق در آیات ۵۵ و ۵۴ سوره زمر است.
امینی گلستانی به عنوان نمونه به ماجرای گوساله سامری اشاره کرد و گفت: پس از آنکه موسی بنی اسرائیل را از دریا عبور داد، به کوه ثور رفت و ۴۰ روز در آنجا ماند، اما بنی اسرائیل در او گوساله پرست شدند. غیبت، و این شرک در برابر خداست. و این گناه نابخشودنی بود تا اینکه خداوند در آیه ۱۵۳ سوره نساء آنها را آمرزید و فرمود: «پس از دلایل روشن (معجزات) که برایشان پیش آمد، گوساله (عبادت) را برگزیدند. اما ما بخشیدیم و به موسی دلیل روشن دادیم.
منبع: ایرنا