برندسازی جهانی با مهر ملایر؛ استاد منبت‌کار ایرانی چگونه هنر ملی را جهانی کرد
در کارگاه کوچک قلب ملایر، هنر منبت با عشق به وطن و تکیه بر هویت ایرانی بدل به برندی جهانی شده است. علی‌کوثر جوادی‌نسب، استاد منبت‌کاری که مسیر پرچالش آموزش تا کارآفرینی و صادرات را طی کرده، می‌گوید رمز ماندگاری و شهرت منبت ملایر، حفظ اصالت همراه با نوآوری و معرفی حرفه‌ای این هنر در بازارهای داخلی و خارجی است؛ الگویی که می‌تواند هنر ملایر را به یک برند ملی و بین‌المللی پایدار در حوزه مبلمان تبدیل کند.
به گزارش دنیای برند، هنر آنچنان در وجودش ریشه دوانیده که کارگاه کوچک، سختی کار، تحریم‌های ظالمانه،حرف بروکراسی‌های اداری و مشکلات اقتصادی و گرانی مواد اولیه را به زرق و برق‌های آنسوی مرز و ماندن را به رفتن ترجیح داده و هر روز خالق اثری جدید در هنر صنعت مبلمان منبت ایران زمین است.
منبت‌کاری بیش از یک هنر، ترجمه عشق بر چوب و ضربه مُغار، نوازشی است بر تن خشک چوب؛ گویی هنرمند منبت‌کار رازهایی را که سال‌ها در حلقه‌های سنگی تنه درختان محبوس مانده، با دستان هنرمند خود خلق می‌کند.
فهرست مطالب
ملایر شهر جهانی مبلمان منبت استادکاران و منبت‌کاران زیادی را در خاک زرخیز خود پرورش داده و از هر کوی و بزرن آن هنرمندانی برخاسته‌اند که هر کدام کوله‌باری از تجربه‌اند و عشق به مهین و هنرشان، انگیزه و الهام‌بخش آنها در خلق آثار ماندگار شده است.
«علی‌کوثر جوادی‌نسب» یکی از منبت‌کاران حرفه‌ای ملایر است که از همان دوران نوجوانی، زمانی‌که پشت نیمکت‌های مدرسه حروف الفبا را حجی می‌کرد، همزمان الفبای منبت‌کاری را نیز آموخت و با عبور از کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر جهانی منبت، امروز برندی برای این هنر فاخر جهانی شده است.
از خودتان بگویید، چرا به این هنر علاقه‌مند شدید؟
جوادی: دوران ابتدایی وقتی از کوچه پس کوچه‌های ملایر عبور می‌کردم، واحدهای کارگاهی کوچکی را می‌دیدم که با مُغار و چکش بر روی تکه چوبی کار منبت را انجام می‌دادند، برایم جالب بود و علاقه شدیدی برای یادگیری این کار در من ایجاد شد، از آنجایی که استعداد خوبی در زمینه یادگیری هنر داشتم، تصمیم گرفتم دنبال یادگیری آن بروم.
بارها با دوستان خود از کنار این واحدهای کوچک منبت‌کاری رد می‌شدیم، اما من تنها کسی بودم که کنجکاوانه در کار هنرمندان ملایری سیر می‌کردم و به دنبال آن بودم که چگونه بر روی یک تکه چوب هنری زیبا خلق می‌کنند، در نهایت با هماهنگی یکی از استادکاران وارد محیط کارگاهی شدم تا فقط کار آنها را از نزدیک نظاره‌گر باشم.
وقتی زیبایی و ظرافت این کار را از نزدیک دیدم، با وجود اینکه حدود ۱۱ سالم بود، اما به خاطر علاقه شدید از او خواهش کردم که به عنوان شاگرد در این کارگاه مشغول به کار شوم، حتی گفتم دستمزد هم نمی‌خواهم فقط می‌خواهم این کار را یاد بگیرم و در کنار شما باشم که با استقبال استادکار مواجه شد.
استادکار وقتی علاقه من را برای کار کردن دید، پیشنهاد داد بعد از طی آموزش‌های لازم، در این کارگاه به صورت حرفه‌ای کار کنم، از طرفی به حدی علاقه مند به این کار شدم که نمی‌خواستم از آن فاصله بگیرم و با جدیت کار آموزش و یادگیری را دنبال کردم و خیلی سریع بر کار مسلط شدم، آن روزها هم درس می‌خواندم و هم کار کردم، به طوری‌که در دوران راهنمایی در این هنر در حد استادکار شدم.
چطور آموزش‌های منبت‌کاری را به صورت حرفه‌ای تکمیل کردید؟
جوادی: پس از گذراندن دوره و یادگیری منبت، احساس کردم که هنوز راه زیادی برای رفتن دارم و باید برای یادگیری به جاهای دیگری بروم، با سفری که به تهران داشتم، متوجه شدم جا برای کار بسیار زیاد است و واحدهای تولیدی تهران با سایر کشورها ارتباط دارند و در طول سال این رفت و آمدها وجود داشت؛ در آن زمان کلاف و چوب‌ها از تهران وارد می‌شد و از چوب‌های مختلفی همچون صنوبر استفاده می‌کردند و زیاد از چوب راش استفاده نمی‌شد.
در ملایر کارهای سبک انجام می‌شد و به این نتیجه رسیدم که آنچه را که باید یاد می‌گرفتم، در ملایر آموختم و باید برای کسب تجربه بیشتر به تهران بروم، بعد از مدتی کارگاهی پیدا کردم و مدتی در آن مشغول به فعالیت شدم و کم‌کم به همه فنون مسلط شدم و نیاز داشتم که کارهای بیشتری را تجربه کنم، به همین دلیل برای یادگیری بیشتر باید استادکاران حرفه‌ای‌تری را پیدا می‌کردم.
برای اطلاع از جدیدترین تحولات برندها، همراه ما باشید
تلگرام | اینستاگرام | لینکدین
پس از مدتی جستجو با یک استادکار چیره‌دست به نام «سید منصور ناظمی» که اهل تهران بود و در این هنر اصیل مهارت و تجربه فراوانی داشت، آشنا شدم، او انسانی فرهیخته و دارای اطلاعات بسیار خوبی در حوزه کار با چوب بود؛ وقتی از اشتیاقم برای یادگیری با او صحبت کردم، قبول کرد که در کنارش بمانم و در محضرش کسب تجربه کنم و برای درک بهتر کار و آموزه‌هایش مکان‌های مختلفی را که کار منبت در آنجا انجام شده بود را به من معرفی کرد تا با هنر اصیل مبل و منبت بیشتر آشنا شوم.
استاد ناظمی تاکید داشت حتما این کارها را از نزدیک ببینیم و تشویقم می‌کرد که در کلاس‌های آموزش طراحی سازه محیطی نیز شرکت کنم، از آنچه که هنر آمیخته‌ای از همه این موارد است، اگر یک استادکار مجسمه‌ساز خوبی باشد، به راحتی می‌تواند یک کار سه بعدی را روی مبل انجام دهد و یک کار شاخصی تولید کند، به این ترتیب بود که در کنار مجسمه‌سازی و آناتومی با چوب نزد استاد، آموزش‌ها را یکی پس از دیگری طی کردم و بیش از ۳۰ سال است که در حوزه‌های مختلف صنعت مبل و منبت مشغول به فعالیت هستم و در حال حاضر هم به صورت حرفه‌ای کار طراحی مبلمان را در شهرستان ملایر انجام می‌دهم.
پس از کسب آموزش‌های لازم، تجربه خود را چگونه به کار گرفتید؟
جوادی: من مدت ۱۵ سال به فکر آموزش و یادگیری بودم و زیاد دنبال درآمد نبودم، پس گذراندن دوره‌های مختلف، متوجه شدم که در این صنعت بزرگ هیچ جایگاه و برندی ندارم و باید به فکر ایجاد یک کارگاه و ساخت کارهای اصیل ایرانی و ایجاد هنرهای فاخری از مبلمان باشم و پس از بررسی جوانب به این نتیجه رسیدم که باید به شهر خودم ملایر بازگردم تا بتوانم بخشی از کارهای استادکاران این صنعت را در ملایر پیاده کنم و دیگر هنرمندان ملایری برای تهیه مدل مجبور نباشند به خارج از شهرستان بروند.
پس از بازگشت به ملایر با ایجاد یک کارگاه کوچک در بلوار ۳۲ متری شهید مطهری، شروع به طراحی مبلمان کردم و با استقبال استادکاران ملایری روبرو شدم و به حدی سرم شلوغ شده بود که تا دیر وقت مجبور بودم در کارگاه بمانم و کار کنم.
در مدت کوتاهی توانستم بیش از ۴۰۰ مدل طراحی آماده و تحویل منبت‌کاران ملایری بدهم، با وجودی که در شهرستان ملایر تنها کسی بودم که این کار را انجام می‌دادم، اما با جان و دل برای استادکاران ملایری مایه گذاشتم تا آنها بتوانند زیباترین سفارشات را به خریداران و مشتریان خود تحویل دهند و امروز بسیار خوشحالم که با لطف خدا ملایر در بخش طراحی یک برند شده و با وجود رسانه‌های مختلف و شبکه‌های مجازی توانستم از کشورهای دیگر سفارشاتی را بگیرم و با حضور در کشورهای صاحب سبک همچون ایتالیا، فرانسه، مصر، ترکیه و سلیمانیه عراق نزد اساتید سوریه‌ای به یک هنرمند بین‌المللی تبدیل شوم.
از مشکلاتتان بگویید؟
جوادی: مشکلات که زیاد است و تمامی ندارد، اما با وجود مشکلاتی که سر راه این هنرصنعت وجود دارد، امروز مبلمان منبت ما در حد کشورهای بین‌المللی و صاحب سبک قرار دارد.
اما این هنرصنعت در کنار دیگر هنرها با مشکلاتی مواجه است، کمبود مواد اولیه خوب همچون رنگ و نبود چوب مناسب موجب شده نتوانیم عملکرد خوبی داشته باشیم؛ اما با حضور در کشورهای مختلف توانستم مشکلات صنعت مبل و منبت ایران را ریشه‌یابی و به ضعف‌هایی که داریم اشراف پیدا کنیم و بتوانم آنها را در طراحی‌ها و کارهای تولیدی خود رفع کنیم و یک کار استاندارد بین‌المللی ارائه دهیم.
وضعیت مبلمان منبت ایران را نسبت به سایر کشورهای صاحب سبک چگونه ارزیابی می‌کنید؟
جوادی: ما نسبت به کشورهای همجوار میزان تولیدمان پایین است، علت آن هم تحریم‌ها و نبود مواد اولیه خوب و باکیفیت است، البته تولیدکننده مقصر نیست و معتقدم هنرمندان ما با جان و دل در حال ساخت یک دست مبل با شرایط موجود هستند و این در حالیست که در دنیا ۶ کشور صاحب سبک در مبلمان داریم که به علت مهاجرت استادکاران سوریه‌ای به ترکیه، امروز این کشور خود را به یکی از کشورهای صاحب سبک تبدیل کرده است.
به همین دلیل عدم ورود مواد اولیه باکیفیت به خصوص چوب، موجب افزایش قیمت تمام شده محصولات شده و توان رقابت با کشورهای صاحب سبک را از ما می‌گیرد، همچنین ضعف بزرگ دیگری که ما داریم در بسته‌بندی کالا است، باید محصولات تولید شده را که با مشقت و سختی‌های فراوان آماده می‌شوند، در یک بسته‌بندی استاندارد برای مشتریان ارسال کرد و برای عملی کردن آن فعالان صنعت مبلمان منبت باید آموزش‌های لازم را در این خصوص فرا گیرند.
تبلیغات چه نقشی در معرفی این هنرصنعت ایفا کرده است؟
جوادی: تولید کنندگان ما در شرایط سخت بسیار خوب و دلسوزانه کار می‌کنند و در راستای همین تولیداتی که داریم یک تبلیغات خوب نداریم و بسیاری از کشورها هنوز نمی‌دانند که در ملایر مبل‌های نفیسی تولید و طراحی می‌شود.
وقتی نمونه کارهای خود را برای فعالان مبل ترکیه بردم، از دیدن این طراحی‌ها و تولیدات شگفت‌زده شدند و این جای تأسف دارد که هنوز مبلمان ما به روسیه و ترکیه نرفته است و علت آن هم عدم شناخت از تولیدات هنری ما است.
این در حالیست که فعالان صنعت مبل ترکیه با تمام کشورهای دنیا قرارداد بسته‌اند تا بهترین کار تولیدی را به دست مصرف کنندگان برسانند، چون در زمینه معرفی ظرفیت‌های موجود در کشور خود تبلیغات می‌کنند.
البته این نکته را باید بگویم در داخل تبلیغات بسیار خوبی از طریق رسانه ملی داشتیم و به خوبی موفق شدیم هنرصنعت مبلمان منبت ملایر را به کشور معرفی کنیم و در زمان برگزاری جشنواره‌های مختلف، میزبان شمار زیادی از خریداران و هموطنان‌مان هستیم.
توصیه شما برای رفع این مشکلات و موانع چیست؟
جوادی: واقعیت این است که اوضاع تولید بسیار نامطلوب است و من برای تولیدکنندگان که بیشتر نیروهای جوان با توان بالا هستند، نگران هستم و دولت در این زمینه موظف است اقداماتی را انجام دهد.
با بستن یک واحد تولیدی که حداقل ۱۵ کارگر که به طور مستقیم و غیرمستقیم امرار معاش می‌کنند، بیکار می‌شوند و نتیجه آن بروز آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد برای جامعه است، اینها یک زنگ خطر است و برای جلوگیری از تعطیلی واحدها، نیازمند حمایت و پشتیبانی دولت هستیم.
البته با وجود تمام این مشکلات من کشورم و شهرم را دوست و به آن تعصب دارم، اگر غیر از این بود، الان باید جایی غیر از کشور خودم زندگی و فعالیت می‌کردم.
اعتقاد دارم امروز زکات هنر خود را که همان نشر این کار است، باید پرداخت کنم و آمادگی دارم تمام علاقه مندان به این حرفه را آموزش رایگان دهم تا این هنر برای آیندگان بماند.
چه انتظاری از بزرگان این صنعت دارید؟
جوادی: در هر صنف و حرفه‌ای به طور قطع اختلاف نظر وجود دارد، انتظار دارم فعالان این هنرصنعت اگر اختلاف نظری هم دارند، آن را کنار بگذارند، در هر شغل، حرفه و جمعی اختلاف سلیقه وجود دارد و از فعالان و بزرگان صنعت مبل می‌خواهم با وحدت و همدلی در راستای رفع مشکلات گام‌های مؤثری را بردارند، به خصوص در این شرایط بازار که با رکود بی‌سابقه‌ای روبرو هستیم باید کمر همت را ببندیم و آستانه تحمل خود را بالا ببریم و با هم یکدل و متحد باشیم و با درک متقابل بتوانیم از این مشکلات سربلند بیرون بیاییم.
امروز ما می‌خواهیم مشکلات را حل کنیم نه اینکه مشکلی را برای این صنعت اضافه کنیم، با وجودی که می‌دانم همه در فشار هستند اما توقع دارم که یکدیگر را تحمل کنند.
امروز هرکاری که خواستیم به صورت شخصی انجام دهیم، موفق نشدیم به خصوص در تأمین مواد اولیه مورد نیاز این صنعت، در جلسات مختلف به این موضوع بارها اشاره شد و هیچگونه اثری نداشت، تنها راه حل استفاده از این فرصت‌ها و تأمین مواد اولیه، داشتن یک تعاونی قوی متشکل از افراد با تجربه و توانمند است تا بتوان مشکلات بزرگ را از سر راه برداشت و اقدامات ارزشمندی را انجام داد و درخواست دارم هر چه زودتر این تعاونی فعالیت خود را آغاز کنند.
و سخن آخر:
جوادی: لازم است افراد متخصص در حوزه‌های مختلف بر سر کار بیایند، تا بتوانند مشکل تولیدکنندگان و فعالان این هنرصنعت را برطرف کنند، امروز ما نیازمند نیروهای متخصص هستیم، البته در گذشته اقداماتی انجام شد، اما کافی نبوده و نیست؛ از طرفی دوران آزمون و خطا گذشته و باید هر چه سریعتر با ریشه‌یابی مشکلات راهکارهایی برای رفع آنها ارائه شود و هر کسی که صادقانه برای مردم و این هنر صنعت خدمت می‌کنند، دست او را می بوسیم.
منبع: ایرنا