چه زمانی ریزش مو غیرعادی است؟

ریزش مو روزانه امری طبیعی است، اما وقتی حجم موهای باقی‌مانده در برس یا کف حمام بیش از حد معمول باشد، می‌تواند نشانه‌ای از اختلال در سلامت عمومی بدن باشد. ریزش مو طبیعی بخشی از چرخه رشد و ریزش مو است، اما تغییرات ناگهانی و شدید در این روند نیازمند بررسی پزشکی است. در بسیاری از موارد، ریزش غیرعادی مو ارتباط مستقیمی با مشکلات تغذیه‌ای، هورمونی یا بیماری‌های خودایمنی دارد و تشخیص زودهنگام می‌تواند از پیشرفت آن جلوگیری کند.

چرخه طبیعی ریزش مو

بر اساس گفته‌های اوا پرودمن، متخصص مو، هر فرد روزانه بین ۵۰ تا ۱۵۰ تار مو از دست می‌دهد. این فرآیند بخشی از چرخه طبیعی رشد و ریزش مو است. میزان ریزش مو بسته به دفعات شست‌وشو متفاوت است؛ برای مثال، اگر مو هر روز شسته شود، ریزش کمتری مشاهده می‌شود، در حالی‌که پس از چند روز شست‌وشو نکردن، موهای ریخته‌شده به‌طور هم‌زمان آزاد می‌شوند و حجم بیشتری به‌نظر می‌آیند.

تأثیر تغذیه و کمبود مواد ضروری

یکی از دلایل رایج ریزش موی شدید، کمبود آهن و ویتامین B12 است. این حالت که با نام تلوژن افلوویوم شناخته می‌شود، نوعی ریزش موقتی مو است. کمبود این مواد علاوه‌بر ریزش مو، علائمی مانند خستگی، مه‌ذهنی، دردهای بدنی و احساس ضعف عمومی ایجاد می‌کند.

رژیم‌های محدودکننده مانند گیاه‌خواری سختگیرانه، رژیم‌های وگان یا استفاده از داروهای کاهش وزن می‌توانند این کمبودها را تشدید کنند. تشخیص دقیق نیازمند آزمایش خون است و بهبود وضعیت به‌طور معمول بین ۴ تا ۶ ماه زمان می‌برد.

نقش تیروئید در ریزش مو

اختلالات تیروئید، چه پرکاری و چه کم‌کاری، به‌طور مستقیم بر سلامت مو اثر می‌گذارند. کم‌کاری تیروئید موجب شکنندگی و نازکی مو و همچنین خستگی شدید، افزایش وزن و احساس سرما می‌شود. در مقابل، پرکاری تیروئید منجر به ریزش شدید، کاهش وزن و بی‌خوابی خواهد شد.

در هر دو حالت، زنان بیشتر در ناحیه تاج سر دچار ریزش مو الگویی (FPHL) می‌شوند. این بیماری‌ها نیازمند درمان مادام‌العمر دارویی هستند.

اختلالات هورمونی و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)

حدود یک‌دهم زنان مبتلا به PCOS هستند که با افزایش هورمون‌های مردانه آندروژن همراه است. این وضعیت باعث نازک شدن مو، نمایان‌تر شدن پوست سر و رشد کند موها می‌شود. علائم دیگر شامل پریودهای نامنظم یا سنگین، رشد موی زائد، آکنه، پوست و موی چرب و افزایش وزن است.
مقاومت به انسولین یا پیش‌دیابت نیز اغلب در این بیماران دیده می‌شود و با افزایش سطح انسولین، تولید آندروژن‌ها تشدید می‌شود که به ریزش بیشتر منجر می‌گردد.

تغییر سبک زندگی، اصلاح رژیم غذایی و استفاده از درمان‌های موضعی مانند ماینوکسیدیل می‌تواند به کنترل علائم کمک کند.

بیماری‌های خودایمنی و ریزش مو

در برخی موارد، ریزش مو ناشی از بیماری‌های خودایمنی است که طی آن سیستم ایمنی به فولیکول‌های مو حمله می‌کند. آلوپسی فیبروزان جلویی یکی از این بیماری‌ها است که منجر به عقب‌رفتن خط رویش مو و ریزش دائمی می‌شود. در این حالت تشخیص سریع اهمیت بالایی دارد زیرا برخی درمان‌ها می‌توانند روند بیماری را کند کنند.

آلوپسی آره‌آتا نیز نوعی بیماری خودایمنی بدون اسکار است که باعث ریزش مو به‌صورت تکه‌ای و گرد می‌شود. در موارد شدید، ریزش کامل موهای سر یا بدن رخ می‌دهد.

درمان‌ها شامل ماساژ پوست سر، روغن‌های محرک، داروهای موضعی و تزریق استروئید است.

تأثیر ویروس‌ها و بیماری‌ها

عفونت‌های ویروسی نیز می‌توانند چرخه رشد مو را مختل کنند و ریزش موقتی ایجاد نمایند. نمونه بارز آن، ریزش موی ناشی از کووید-۱۹ است که ممکن است چند ماه پس از بیماری بروز کند.

این نوع ریزش اغلب خودبه‌خود برطرف می‌شود، اما در موارد شدید پزشک داروهای محرک رشد تجویز می‌کند.

اهمیت مراجعه به متخصص

هرچند بسیاری از موارد ریزش مو طبیعی و موقتی است، اما تغییرات ناگهانی یا شدید نیازمند بررسی تخصصی است. تشخیص دقیق علت ریزش، مهم‌ترین گام برای درمان مؤثر و جلوگیری از هزینه‌ها و استرس ناشی از استفاده از محصولات بی‌اثر است.